Hôm nay, 31/5, là ngày sinh của Cù Huy Cận, một trong những nhà thơ quan trọng nhất của lịch sử thi ca đương đại Việt Nam.
Người ta hay bảo rằng cuộc đời người đàn ông đi tìm mải miết, không phải là một người vợhay một người tình, mà là một tri kỷ. Trong thơ Huy Cận, một người viết thơ tình, một người tuyên truyền cách mạng nổi tiếng, còn có một tuyến đề tài nổi tiếng khác: viết cho người tri kỷ.
Người tri kỷ ở đây chẳng xa xôi gì, chính là Xuân Diệu. Có nhiều người muốn hiểu khác đi về tình cảm giữa Xuân Diệu và Huy Cận. Nhưng trong những gì thể hiện bằng thi ca, thì đơn giản rằng hai người ấy là tri kỷ, không hơn.
Đêm đêm trên gác chong đèn
Cận ngồi cặm cụi viết dòng thơ bay
Dưới nhà bút chẳng ngừng tay
Bên bàn Diệu cũng miệt mài trang thơ
Bạn từ lúc tuổi còn thơ
Hai ta hạt chín chung mùa nắng trong
Ánh đèn trên gác, dưới phòng
Cũng là đôi kén nằm trong kén trời
Sáng ra gõ cửa: “Diệu ơi,
Nghe dùm thơ viết đêm rồi xem sao”.
Diệu còn ngái ngủ: “Đọc mau!
Nghe rồi, xem lại từng câu mới tường”.
Dưới nhà trên gác thông thương
Dòng thơ không dứt giữa luồng tháng năm...
Đó chính là khung cảnh đã diễn ra tại ngôi nhà 24 Điện Biên Phủ, nơi họ đã sống cùng nhau sau Kháng chiến.
Tri kỷ là những người hiểu nhau khi gặp, nhớ nhau khi xa (Cảm lòng ôm ấp phương xa/Nỗi niềm thương nhớ vì ta trải bày). Nhưng điều quan trọng hơn, là họ cùng san sẻ với nhau những lo toan trong cuộc đời.
Huy Cận kể lại trong tập Hồi ký song đôi của ông rằng: “Cuối năm 1944, Diệu về thăm quê ở Can Lộc (Hà Tĩnh), về thăm gia đình tôi ở xã An Phú. Anh rất bí mật nói với mẹ tôi: “Anh Cận hoạt động cách mạng rồi bà ạ. Nếu cách mạng thành công thì không nói làm gì; nếu có điều gì chẳng may, thì con sẽ thay anh Cận cùng bà lo việc gia đình”.
Cho dù bản chất của mối quan hệ ấy là gì, thì nó cũng rất quý và rất hiếm, và hiểu đơn giản như Huy Cận đã giãi bày, thì đó là “thứ hương trầm tỏa ra từ những tâm hồn đồng điệu”. Họ còn muốn được về cõi khác cùng nhau:
Mở thư một sáng lạnh lùng
Hai chiều vải dệt tao phùng Huy - Xuân.
Dọc ngang tơ chỉ sát gần
Đi về mấy dạo hai thân một hồn.
Một mai ta chết xin chôn
Hai ta sát cạnh xương luồn qua xương
Những người anh em ruột thịt chưa chắc đã lo được như thế cho nhau. Những tình nhân đầu ấp tay gối chưa chắc đã đồng điệu được như thế với nhau. Những vợ chồng chưa chắc đã san sẻ được như thế cùng nhau.
Cuộc đời con người, chắc ai cũng muốn, cũng hy vọng, cũng cần có một người tri kỷ như thế. Nếu không thì cuộc sống sẽ vẫn vương vấn chút gì đó cô đơn, dù bên tay trái là vợ là chồng, phía trước có tụ bạ bạn bè, bên tay phải có thêm mấy… người tình.
Câu hỏi sau bữa cà phê sáng ngày hôm nay: Độc giả của tôi, bạn sẽ tìm đến ai khi cần một người thay mình chăm mẹ già đau yếu?
Người ta hay bảo rằng cuộc đời người đàn ông đi tìm mải miết, không phải là một người vợhay một người tình, mà là một tri kỷ. Trong thơ Huy Cận, một người viết thơ tình, một người tuyên truyền cách mạng nổi tiếng, còn có một tuyến đề tài nổi tiếng khác: viết cho người tri kỷ.
Người tri kỷ ở đây chẳng xa xôi gì, chính là Xuân Diệu. Có nhiều người muốn hiểu khác đi về tình cảm giữa Xuân Diệu và Huy Cận. Nhưng trong những gì thể hiện bằng thi ca, thì đơn giản rằng hai người ấy là tri kỷ, không hơn.
Đêm đêm trên gác chong đèn
Cận ngồi cặm cụi viết dòng thơ bay
Dưới nhà bút chẳng ngừng tay
Bên bàn Diệu cũng miệt mài trang thơ
Bạn từ lúc tuổi còn thơ
Hai ta hạt chín chung mùa nắng trong
Ánh đèn trên gác, dưới phòng
Cũng là đôi kén nằm trong kén trời
Sáng ra gõ cửa: “Diệu ơi,
Nghe dùm thơ viết đêm rồi xem sao”.
Diệu còn ngái ngủ: “Đọc mau!
Nghe rồi, xem lại từng câu mới tường”.
Dưới nhà trên gác thông thương
Dòng thơ không dứt giữa luồng tháng năm...
Đó chính là khung cảnh đã diễn ra tại ngôi nhà 24 Điện Biên Phủ, nơi họ đã sống cùng nhau sau Kháng chiến.
Tri kỷ là những người hiểu nhau khi gặp, nhớ nhau khi xa (Cảm lòng ôm ấp phương xa/Nỗi niềm thương nhớ vì ta trải bày). Nhưng điều quan trọng hơn, là họ cùng san sẻ với nhau những lo toan trong cuộc đời.
Huy Cận kể lại trong tập Hồi ký song đôi của ông rằng: “Cuối năm 1944, Diệu về thăm quê ở Can Lộc (Hà Tĩnh), về thăm gia đình tôi ở xã An Phú. Anh rất bí mật nói với mẹ tôi: “Anh Cận hoạt động cách mạng rồi bà ạ. Nếu cách mạng thành công thì không nói làm gì; nếu có điều gì chẳng may, thì con sẽ thay anh Cận cùng bà lo việc gia đình”.
Cho dù bản chất của mối quan hệ ấy là gì, thì nó cũng rất quý và rất hiếm, và hiểu đơn giản như Huy Cận đã giãi bày, thì đó là “thứ hương trầm tỏa ra từ những tâm hồn đồng điệu”. Họ còn muốn được về cõi khác cùng nhau:
Mở thư một sáng lạnh lùng
Hai chiều vải dệt tao phùng Huy - Xuân.
Dọc ngang tơ chỉ sát gần
Đi về mấy dạo hai thân một hồn.
Một mai ta chết xin chôn
Hai ta sát cạnh xương luồn qua xương
Những người anh em ruột thịt chưa chắc đã lo được như thế cho nhau. Những tình nhân đầu ấp tay gối chưa chắc đã đồng điệu được như thế với nhau. Những vợ chồng chưa chắc đã san sẻ được như thế cùng nhau.
Cuộc đời con người, chắc ai cũng muốn, cũng hy vọng, cũng cần có một người tri kỷ như thế. Nếu không thì cuộc sống sẽ vẫn vương vấn chút gì đó cô đơn, dù bên tay trái là vợ là chồng, phía trước có tụ bạ bạn bè, bên tay phải có thêm mấy… người tình.
Câu hỏi sau bữa cà phê sáng ngày hôm nay: Độc giả của tôi, bạn sẽ tìm đến ai khi cần một người thay mình chăm mẹ già đau yếu?
