Chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đã sẵn sàng dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga áp dụng sau khi xung đột Ukraine bùng nổ, trong một sự đảo ngược chính sách của Mỹ đối với Moscow.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin (Ảnh: Tass).
Reuters đưa tin hôm 3/3, Nhà Trắng đang chuẩn bị một kế hoạch có khả năng giảm nhẹ lệnh trừng phạt đối với Nga, bao gồm cả một số thực thể và công dân Nga như một phần của các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Động thái này là một sự thay đổi rõ rệt so với chính sách trừng phạt của chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden.
Châu Âu và các quốc gia G7 muốn duy trì các lệnh trừng phạt để kìm hãm nền kinh tế Nga và tiếp tục gây sức ép với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, tới đây, rất có thể họ cũng sẽ đi theo hướng mà Washington đã chọn để duy trì sự thống nhất giữa các đồng minh của Ukraine.
"Các cơ hội tăng doanh thu lớn cho Nga vẫn gắn liền với hoạt động kinh doanh có liên quan đến châu Âu và châu Âu có thể kiên định với điều đó. Nhưng rất nhanh chóng, châu Âu sẽ thấy mình bị gạt ra ngoài lề", Tom Keatinge, Giám đốc Trung tâm Tài chính và An ninh tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI), một nhóm nghiên cứu, cho biết.
Các lệnh trừng phạt, đặc biệt là đối với ngành dầu khí, đã khiến Moscow đau đầu, buộc họ phải dùng đến một "đội tàu bóng tối" để bán nhiên liệu giảm giá trong khi phải chịu chi phí xuất khẩu cao hơn.
Cho đến nay, châu Âu vẫn chưa tuyên bố liệu họ có tiếp tục áp dụng các lệnh trừng phạt hay không. Ủy viên trừng phạt của Kiev, Vladyslav Vlasiuk, đã kêu gọi các đồng minh châu Âu cam kết trừng phạt "trong thời gian cần thiết".
Nếu Mỹ đơn phương dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, đó sẽ là một chiến thắng lớn cho Tổng thống Putin và là một dấu hiệu nữa cho thấy liên minh phương Tây đang sụp đổ trong bối cảnh căng thẳng đã gia tăng, chuyên gia Keatinge nói với Kyiv Independent.
Hậu quả sẽ là gì?
Ý tưởng về lệnh trừng phạt là để các đồng minh của Ukraine hợp tác với nhau để cản trở nền kinh tế chiến tranh của Nga và trừng phạt Moscow vì chiến dịch quân sự đặc biệt của nước này.
Chính quyền Tổng thống Trump trước đó đã đưa ra biện pháp nới lỏng lệnh trừng phạt để đưa Moscow vào bàn đàm phán, ngay sau khi cựu Tổng thống Joe Biden làm việc với London để áp đặt lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất từ trước đến nay vào tháng 1, trước lễ nhậm chức của ông Trump.
Rạn nứt ngày càng lớn giữa Mỹ và châu Âu đã làm tăng nguy cơ ông Trump hành động mà không có châu Âu. Ông không còn thấy cần phải phối hợp với các đồng minh châu Âu và có vẻ không quan tâm đến việc duy trì các lệnh trừng phạt, Elisabeth Braw, thành viên cấp cao của Sáng kiến An ninh xuyên Đại Tây Dương thuộc Hội đồng Đại Tây Dương cho biết.
Bà dự báo, hậu quả từ việc Washington đơn phương nới lỏng lệnh trừng phạt sẽ gây ra sự hỗn loạn trong nền kinh tế toàn cầu. Các công ty sẽ phải giải quyết những phức tạp khi tuân thủ một bộ quy tắc dành cho Mỹ và một bộ quy tắc khác dành cho các nền kinh tế G7 và EU, dẫn đến hàng núi giấy tờ và sự không chắc chắn trong các doanh nghiệp.
"Chúng ta chưa bao giờ rơi vào tình huống mà một đồng minh phương Tây có thể hành động theo một cách để dỡ bỏ lệnh trừng phạt và những đồng minh khác có thể hành động theo một cách đối nghịch", bà nói.
Mỹ và Nga chưa bao giờ là đối tác thương mại quan trọng, với tổng kim ngạch thương mại trước chiến tranh là 6,4 tỷ USD nhập khẩu từ Nga và 29,7 tỷ USD xuất khẩu của Mỹ vào năm 2021.
Xét về mặt kinh tế thuần túy, việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt của Mỹ sẽ không dẫn đến lượng tiền mặt khổng lồ chảy vào cỗ máy chiến tranh của Nga, nhưng thông điệp chính trị sẽ là "thảm khốc", Jason McCue, đối tác cấp cao của McCue Jury & Partners LLP, một công ty luật, cho biết.
Sự bất đồng giữa các đồng minh của Ukraine không chỉ là một món quà cho Nga mà còn khiến các lệnh trừng phạt khó duy trì hơn. Bà Braw tin rằng, EU và G7 đã trừng phạt "mọi thứ có ý nghĩa" và các gói trừng phạt tiếp theo không thể bù đắp cho sự mất mát của Mỹ.
Các nước châu Âu sẽ phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan về mặt đạo đức là nới lỏng lệnh trừng phạt để thúc đẩy nền kinh tế châu Âu và theo kịp các công ty Mỹ hay kiên quyết trừng phạt ông Putin.
Brussels và London sẽ thấy khó dỡ bỏ các hạn chế vì họ quy định rằng Nga phải đáp ứng các yêu cầu như bồi thường cho Kiev và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
Nhưng áp lực có thể gia tăng từ các doanh nghiệp và các nhà lãnh đạo thân Nga như Thủ tướng Hungary Viktor Orban, những người từ lâu đã phản đối các lệnh trừng phạt.
Chuyên gia Keatinge cho biết: "Sẽ có các tập đoàn châu Âu cố gắng đi đường vòng nhằm xin giấy phép để có thể cạnh tranh với người Mỹ".
Nếu EU dỡ bỏ lệnh trừng phạt, đây sẽ là động lực lớn hơn nhiều cho nền kinh tế Nga. Moscow và Brussels là những đối tác thương mại quan trọng trước chiến tranh, với kim ngạch thương mại đạt 257,5 tỷ euro (278,2 tỷ USD) vào năm 2021, bao gồm hơn 60% lượng nhiên liệu nhập khẩu từ Nga vào EU, nguồn thu nhập lớn nhất của Nga.
Câu hỏi vẫn còn là liệu ông Putin có cho phép các doanh nghiệp châu Âu vào Nga một lần nữa hay không. Nếu Mỹ đơn phương nới lỏng lệnh trừng phạt, nhà lãnh đạo Putin sẽ có đòn bẩy để quay lại và yêu cầu nhiều hơn từ châu Âu nhằm đổi lấy một vị trí trên thị trường của họ, ông Keatinge cho biết.
"Đó sẽ là một chiến thắng lớn cho Tổng thống Nga Putin, vì về cơ bản, ông ấy sẽ gạt châu Âu ra ngoài lề và làm ăn với người Mỹ", ông nói.
Nước Mỹ trên hết
Tổng thống Trump có thể dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt chỉ bằng một "cái phẩy tay", trong khi những lệnh trừng phạt khác sẽ phải thông qua quốc hội.
Với việc nhà lãnh đạo Mỹ bắt đầu các cuộc đàm phán riêng với Nga, nới lỏng lệnh trừng phạt có thể sẽ là một phần của thỏa thuận đã đạt được với Moscow. Sau cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov vào tháng trước, chính quyền của ông Trump đã lên tiếng ủng hộ các cơ hội kinh tế với Nga sau chiến tranh.
Đặc biệt, ông Trump đã để mắt đến các mỏ khoáng sản "béo bở" của Nga, vốn trước đây chiếm một phần lớn trong kim ngạch xuất khẩu của Nga sang Mỹ.
"Nếu các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, tôi ngờ rằng điều đó sẽ giúp Mỹ kiếm được nhiều tiền hơn, trao cho Tổng thống Putin một điều gì đó để ông ấy có thể nói và tiếp tục gây chia rẽ giữa Mỹ và EU", ông Keatinge băn khoăn.
Nếu ông Trump đàm phán để nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Nga, ông ấy cần phải đảm bảo an ninh cho Ukraine, Yuliya Ziskina, một thành viên pháp lý cấp cao tại Razom for Ukraine, một tổ chức phi lợi nhuận, cho biết. Nếu không có chúng, đó sẽ là một "chiến lược không may", bà cho biết.
"Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga sẽ cho phép nước này tái thiết nền kinh tế, củng cố cỗ máy chiến tranh và tái tấn công Ukraine", bà Ziskina nói với Kyiv Independent.
Tổng thống Trump cũng có khả năng sẽ gỡ bỏ các lệnh trừng phạt có lợi cho các doanh nghiệp Mỹ bằng cách lập luận rằng chúng chống lại lợi ích của người dân Mỹ. Đổi lại, điều đó sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp Nga và cho phép họ nắm giữ USD thông qua Mỹ, vượt qua lệnh đình chỉ giao dịch hối đoái USD trên Sàn giao dịch Moscow, chuyên gia McCue cho biết.
Mặc dù việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt về mặt pháp lý sẽ trao cho các công ty Mỹ toàn quyền để quay trở lại thị trường Nga, nhưng Moscow vẫn đang phải vật lộn với nền kinh tế quá nóng khiến nhiều người phải từ bỏ.
Giá trị đồng rúp có thể đã phục hồi trong những tuần gần đây theo các cuộc đàm phán của ông Trump về một thỏa thuận hòa bình, nhưng lãi suất chủ chốt vẫn ở mức cao ngất ngưởng là 21% và dự kiến tăng trưởng sẽ chậm lại còn 1,7% trong năm nay, giảm so với mức 4,1% vào năm 2024.
Nhiều doanh nghiệp sẽ vẫn thận trọng trước những rủi ro và phản ứng dữ dội tiềm tàng trên toàn cầu, mặc dù một số sẽ thận trọng chờ xem điều gì có thể xảy ra với đợt đầu tiên, bà Braw cho biết.
"Nhưng thành thật mà nói, những loại công ty mà chúng ta đang nói đến không lo lắng về rủi ro về danh tiếng", ông Keatinge bày tỏ.
Lực lượng cuối cùng của Ukraine ở Kursk có nguy cơ bị bao vây hoàn toàn
(Dân trí) - Tình hình ở Kursk ngày càng kịch tính khi quân đội Nga chỉ còn chưa đầy 10km là có thể bao vây hoàn toàn lực lượng Ukraine đang cố thủ ở thị trấn Sudzha.
