Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
ĐỨCKẻ chuyên làm đồ giả cổ Konrad Kujau sao chép chữ viết tay của trùm phát xít Adolf Hitler để bịa ra 62 cuốn nhật ký, qua mặt các sử gia và lừa bán được 9,3 triệu mark Đức.
Tháng 4/1983, tạp chí nổi tiếng của Đức Sternđưa ra thông báo gây sốc: 62 tập nhật ký bí mật viết tay của Adolf Hitler vừa được phát hiện.
Những cuốn nhật ký vô giá này, theo Stern, nằm trong một thùng kim loại, rơi khỏi chiếc máy bay Đức Quốc xã bị rơi và cháy vào tháng 4/1945. Sau khi được phát hiện, thùng tài liệu được tuồn ra khỏi đất nước và được bảo mật cho đến được công khai nhiều năm sau đó.
Trước đó, hồi ký của phi công trưởng của Hitler, trung tướng Hans Baur, từng nêu rằng một chiếc máy bay chở tài liệu lưu trữ riêng của Hitler đã bị bắn hạ vào tháng 4/1945. Song Stern muốn chắc chắn hơn vì có ý định bán nhật ký này cho các nhà xuất bản khác.
Xem toàn màn hình
Cuốn nhật ký giả mạo được xuất bản vào tháng 4/1983. Ảnh: Guardian
Stern đã thuê hai chuyên gia hàng đầu thế giới về chữ viết tay từ Mỹ và Thụy Sĩ. Họ được đưa cho một số trang nhật ký và được yêu cầu so sánh với các mẫu chữ viết tay khác của Hitler được lấy từ Cục Lưu trữ Liên bang Đức. Kết luận chuyên gia cho thấy trùng khớp. Stern lập tức đàm phán bán bản quyền xuất bản.
Song nội dung nhật ký đã đặt ra câu hỏi lớn về tính cách và hành động của Hitler khi được miêu tả như khác với tài liệu và sự kiện lịch sử. Điều này gây ra sự nghi ngờ về tính xác thực của nhật ký.
Trong nỗ lực làm sáng tỏ lịch sử, họ quyết định rằng cuốn nhật ký sẽ trải qua quá trình tái kiểm tra, lần này sẽ nghiêm ngặt hơn. Các nhà nghiên cứu không mất nhiều thời gian để xác định rằng cuốn nhật ký thực chất là những bản sao tinh vi và không phải là nhật ký của Hitler. Sốc hơn nữa, 62 cuốn nhật ký là giả. Những tài liệu viết tay từ Cục Lưu trữ Liên bang Đức được 2 chuyên gia Mỹ và Thụy Sĩ dùng để đối chiếu cũng do cùng một tên bịp bợm làm ra.
Cuối cùng, thế giới đã biết được danh tính của kẻ chủ mưu đằng sau trò lừa bịp tinh vi này là Konrad Kujau - tên tội phạm vặt và "fan cuồng" của Hitler.
Konrad sinh năm 1938 tại Löbau, miền đông nước Đức, có bố là thợ đóng giày và là người ủng hộ tích cực cho Adolf Hitler. Cha mất khi Konrad lên 6, mẹ phải gửi 6 đứa con vào trại mồ côi.
Konrad khi đó là cậu bé thông minh, sáng tạo và có khả năng nghệ thuật vượt trội. Trong nhiều năm, hắn ta đã bị bắt vì nhiều tội vặt từ trộm cắp, đột nhập đến ẩu đả nơi công cộng.
Song năm 1963, Konrad bắt đầu giai đoạn mới trong sự nghiệp tội phạm của mình: Làm đồ giả. Đầu những năm 1970, Konrad bắt đầu sưu tầm các di vật của chế độ Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Hắn nhận ra rằng có một thị trường lớn cho các vật lưu niệm liên quan đến thời đại đó và nghĩ cách kiếm lợi nhuận.
Konrad dần trở thành một trong những nhà sưu tập hiện vật lớn nhất Tây Đức, đến mức đã mở cửa hàng. Sau một thời gian, Konrad nhận ra rằng có thể tăng gấp nhiều lần lợi nhuận bằng cách làm giả một số hiện vật có chữ ký của những tên Quốc xã và tạo ra giấy tờ xác thực giả để đi kèm. Việc này lập tức thành công.
Konrad Kujau. Ảnh: Mopo
Một số di vật mà Konrad bán bao gồm mũ bảo hiểm, quân phục, cờ, huy chương, thư từ và tài liệu giả mạo của quan chức Đức Quốc xã. Song mặt hàng được ưa chuộng nhất là tranh được cho là do Hitler tạo ra.
Konrad đã kiếm được lợi nhuận khổng lồ từ các tác phẩm nghệ thuật giả mạo. Do người mua không có bất kỳ câu hỏi nào về tính xác thực khiến trò lừa đảo của Konrad trở nên thành công.
Để làm cho những hiện vật được cho là thú vị hơn, Konrad thường bịa ra những câu chuyện về chúng. Ông ta biết khách hàng của mình thường bị thu hút bởi câu chuyện xung quanh đồ vật hơn là bản thân đồ vật.
Vào cuối những năm 1970, Konrad quyết định biên soạn Mein Kampf - Cuộc chiến của tôi, một cuốn tiểu sử về Hitler trong nhà tù Landsberg những năm 1920. Khi hoàn thành, hắn đã cho ra đời hai tập sách viết tay và một lời tựa cho cuốn sách thứ ba, hoàn toàn được bịa đặt từ trí tưởng tượng phong phú.
Konrad không dừng lại sau khi hoàn thành Mein Kampf, thay vào đó tiếp tục sản xuất nhiều tài liệu giả mạo hơn. Một số trong số này bao gồm các bài thơ giả mạo của Hitler đã nhanh chóng được bán cho những người mua nhiệt tình và giàu có.
Konrad vì thế quyết định thử sức với dự án tham vọng nhất: Nhật ký Hitler.
Trò bịp bợm thế kỷ
Mùa thu năm 1979, một nhà báo điều tra của tạp chí Stern tên là Gerd Heidemann đã được trao cơ hội xem bộ sưu tập kỷ vật vô giá của Đức Quốc xã.
Vật phẩm hấp dẫn nhất khiến Heidemann choáng ngợp là một cuốn nhật ký được cho là do Hitler viết. Gerd tin rằng nếu tòa soạn có được cuốn nhật ký sẽ là tin tức chấn động toàn cầu.
Gerd đi đến tận nơi chiếc máy bay rơi để xác thực câu chuyện và về đề xuất với ban biên tập, hy vọng sẽ tài trợ tiền mua các cuốn nhật ký và được cấp 2 triệu mark cho 27 cuốn.
Konrad sợ việc công khai các cuốn nhật ký sẽ khiến nó bị lộ là đồ giả, kéo theo việc kinh doanh béo bở đang rất yên bình. Trong khi đó Gerd lại tưởng Konrad là nhà sưu tập kênh kiệu, khó tiếp cận nên càng nhiệt tình.
Và con số 2 triệu Mark quá hấp dẫn, cuối cùng khiến Konrad không thể để vuột mất. Konrad lấy họ giả là Fischer, sắp xếp với Gerd để giữ bí mật danh tính, hy vọng rằng điều đó sẽ bảo vệ quyền lợi của mình. Đây là nước cờ phòng thân của Konrad nếu nhật ký sau đó bị phát hiện là giả.
Hitler tại nơi ẩn dật Obersalzberg năm 1936. Ảnh: Austrian Archives
Vì trót quảng cáo có 27 cuối nhật ký, Konrad nhận tiền xong phải vùi đầu vào viết nốt 21 tập còn thiếu.
Cuối cùng vào tháng 1/1981, một trong những cuốn nhật ký đã được giao cho Gerd để chuyển lên công ty mẹ của Stern.
Stern đã chuẩn bị để các tài liệu được xuất bản trên toàn thế giới. Số lượng nhật ký bắt đầu vượt quá mong đợi ban đầu.
Konrad thấy ổn, quyết định phao tin, số lượng nhật ký nhiều hơn con số 27. Với mỗi tập nhật ký mới, tiền thưởng tăng lên cho cả Konrad và Gerd.
Stern đã thuê nhiều chuyên gia để xác minh chữ viết tay, nhưng trớ trêu, những "bản gốc" chữ viết tay của Hitler do Cục Lưu trữ Liên bang cung cấp cũng là bản làm giả của Konrad. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi hai chữ viết trùng khớp.
Cuối cùng đã có tới 62 cuối nhật ký giả của Hitler do Konrad làm, được Stern mua lại và bán bản quyền cho nhiều tờ báo lớn trên thế giới như Newsweek, Times và Sunday Times.
Lịch sử được viết lại
Ngày 25/4/1983, tin tức về nhật ký của Hitler thống trị tiêu đề trên trang nhất của Stern và báo chí khắp châu Âu và Mỹ. Nó được coi là một trong những phát hiện lịch sử lớn nhất của thế kỷ.
Khi tin tức lan truyền, nhiều người đã bị sốc khi biết rằng những cuốn nhật ký đã miêu tả một Hitler khác rất nhiều so với những gì từng hiểu biết trước đây.
Một số người công khai cho rằng các cuốn nhật ký là giả mạo, gây ra tranh luận giữa nhiều nhà sử học và chuyên gia trên toàn thế giới.
Nhà báo của Stern, Gerd Heidemann đang cầm cuốn nhật ký của Hitler vào năm 1983. Ảnh: Guardian
Cuộc tranh luận đã thúc đẩy Cục Lưu trữ Liên bang tiến hành loạt thử nghiệm riêng để xác định có phải là thật hay không. Cuối cùng, ngày 6/5/1983, Cục Lưu trữ Liên bang tổ chức họp báo để công bố.
Cục Lưu trữ Liên bang chính thức tuyên bố nhật ký của Hitler là giả mạo trắng trợn và vô giá trị. Các cuộc kiểm tra đã chứng minh giấy, mực và keo dán của nhật ký chắc chắn được sản xuất sau Thế chiến II. Do đó, nhật ký đã được thực hiện sau khi Hitler qua đời. Phân tích chữ viết tay xác minh thêm rằng nhật ký là giả.
Ban giám đốc của Stern đã hoài nghi kết luận này nhưng không thể trốn tránh sự thật đau đớn rằng họ đã bị lừa. Gần như ngay sau khi tin tức về các cuốn nhật ký giả mạo được công khai, một số người trong ban biên tập của Stern đã từ chức hoặc bị sa thải.
Người sáng lập Stern đã đệ đơn kiện gian lận chống lại Gerd Heidemann ba ngày sau cuộc họp báo của Cục Lưu trữ Liên bang.
Cảnh sát tin rằng Gerd không hành động một mình, bắt đầu mở cuộc điều tra.
Gerd khai vô tình trở thành nạn nhân của vụ lừa đảo này, khẳng định trước đó không biết rằng các cuốn nhật ký đã bị làm giả.
Khai với cảnh sát, Gerd nói lấy được những cuốn nhật ký từ một người đàn ông tên là Konrad Fischer, một nhà sưu tập và buôn bán đồ lưu niệm của Đức Quốc xã. Song Gerd ngây thơ cũng cho rằng Konrad cũng chỉ là nạn nhân như mình, cho rằng ai đó đã đưa cho Konrad những cuốn nhật ký giả.
Tuy nhiên, cảnh sát không tin như vậy. Khám xét cửa hàng của Konrad, cảnh sát không tìm thấy bằng chứng gì, nhưng họ phát hiện ra Konrad đã sử dụng một loạt các bút danh, Konrad Fischer là một trong số đó. Vợ chồng Konrad bỗng biến mất.
Họ chọn nơi ẩn náu lạ lùng: nhà của bố mẹ cô bồ nhí của Konrad. Song ngày 14/5/1983, Konrad để lại người tình và vợ mình ở Dornbirn và đi đến biên giới Đức để nộp mình cho cảnh sát.
Xem toàn màn hình
Konrad Kujau cầm một trong những tập "Nhật ký Hitler" mà ông đã làm giả, trong phiên tòa tháng 8/1984. Ảnh: Guardian
12 ngày sau khi tự nộp mình, Konrad thú nhận làm giả nhật ký của Hitler. Konrad cũng vô cùng tức giận khi biết nhà báo Gerd chỉ đưa cho mình một phần "bằng móng tay" trong số tiền tòa soạn trả cho các cuốn nhật ký. Ông ta do đó quyết định cùng lôi Gerd "xuống bùn", khai rằng Gerd đã biết về vụ làm giả này từ lâu.
Ngày 21/8/1984, hàng trăm nhà báo đã tụ tập tại Tòa án Hamburg để chứng kiến phiên tòa xét xử Gerd và Konrad.
Trong 6 ngày bị xét xử, Konrad một mực nói rằng Gerd hoàn toàn biết từ đầu rằng các cuốn nhật ký không phải là thật và vẫn mua với giá một triệu mark.
Luật sư của Konrad đổ phần lớn lỗi lầm cho Stern vì đã "tạo điều kiện cho vụ gian lận" bằng cách sử dụng nhật ký để tạo ra hình ảnh khác về Adolf Hitler. Ông ta cũng viện dẫn cách nhà xuất bản bỏ qua các lời cảnh báo và phương pháp xác thực chuyên nghiệp để chấp nhận tài liệu giả mạo, đặt lợi ích kinh tế lên trên sự thật lịch sử.
Luật sư của Gerd đổ lỗi cho Konrad vì đã lừa đảo thân chủ ngay từ đầu. Liên quan việc Stern trả 9 triệu mark nhưng Konrad chỉ nhận được một triệu, luật sư khẳng định Gerd đã đưa hết tiền cho Konrad.
Cuối cùng, Konrad bị tuyên 4 năm 6 tháng, Gerd 4 năm tù.
9 triệu mark đi đâu?
Điều đáng kinh ngạc trong suốt phiên tòa là không xác định được số tiền mất tích đã đi đâu. Hơn 9 triệu mark được cho là do Stern trả cho các cuốn nhật ký đã biến mất. Thậm chí không rõ ai là người sở hữu số tiền đó vào thời điểm diễn ra phiên tòa.
Một số người tin rằng Konrad thực sự đã nhận được nhiều tiền hơn số tiền ông ta thừa nhận. Bằng chứng là kẻ này đã mua thêm 2 căn hộ và một ngôi nhà trong thời gian này, rõ ràng là sự thay đổi đột ngột trong lối sống từ khiêm tốn sang xa hoa trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, cũng có khả năng Gerd đã bỏ túi phần lớn số tiền đó. Vào thời điểm vụ gian lận đang được điều tra, các nhà chức trách biết rằng Gerd đã mua hai biệt thự ở Tây Ban Nha, hai chiếc xe thể thao hạng sang, đồ trang sức đắt tiền, kỷ vật hiếm có của Thế chiến II cho bộ sưu tập của mình và những kỳ nghỉ xa hoa..., trong khi lương tháng chỉ 5.400 mark. Dù bằng chứng cho thấy Gerd có khả năng đã lấy tiền nhưng vẫn chưa rõ phần lớn số tiền đó ở đâu.
Năm 1988, Konrad được thả khỏi tù sau khi các bác sĩ bệnh viện chẩn đoán ông ta bị ung thư dạ dày. Theo The Times, khi được tự do, ông ta tuyên bố mắc nợ khoảng 160.000 bảng.
Konrad tiếp tục kiếm tiền bằng tài năng duy nhất của mình: sản xuất và bán các bức tranh sao chép của các nghệ sĩ như Hitler, Klimt, Monet, Rembrandt và Dali. Song lần này, ông đã đảm bảo nói với người mua rằng đó không phải là bản gốc, để tránh rắc rối pháp lý.
Sau vụ bê bối, Konrad Kujau đã mở một phòng trưng bày các tác phẩm nghệ thuật giả mạo của mình. Ảnh: DW
Konrad xuất hiện trên truyền thông với tư cách "chuyên gia làm giả" và thành lập một doanh nghiệp bán "hàng giả Kujau chính hãng" theo phong cách của nhiều nghệ sĩ lớn.
Times tuyên bố Konrad đã thành công đến nỗi một số bức tranh của ông đã được bán với giá lên tới 42.000 bảng Anh khi đó (2,8 tỷ đồng ngày nay).
Ngoài hội họa, Konrad cũng quyết định dấn thân vào sự nghiệp chính trị. Năm 1994, ông ra tranh cử chức thị trưởng quê hương mình ở Löbau, Đức. Mặc dù không được bầu, ông ta vẫn quyết định tái tranh cử thị trưởng vào năm 1996, nhưng lần này là cho thành phố Stuttgart. Một lần nữa, Konrad không được bầu nhưng vẫn giành được số phiếu bầu lớn.
Sau thời gian ngắn tham gia chính trị, Konrad quay lại với công việc mà ông giỏi nhất, vẽ tranh giả. Tuy nhiên, bất kể cố gắng thế nào để giữ mình trong sạch, ông vẫn tiếp tục gặp rắc rối.
Theo tờ The New York Times, năm 1999 ông ta bị tòa án Stuttgart phạt quản chế vì tội làm giả giấy phép lái xe của mình cùng các loại giấy phép lái xe khác và sở hữu vũ khí. Những tội danh này là tội cuối cùng của ông ta trong một loạt tội kéo dài suốt cuộc đời.
Ngày 12/9/2000, Konrad qua đời trong một bệnh viện ở Stuttgart vì ung thư, 62 tuổi. Trò bịp bợm của ông ta vào lịch sử như một trong những trò lừa táo bạo và thành công nhất của thế kỷ.
Câu chuyện và cuộc đời Konrad được dựng lại trong nhiều bộ phim như bộ phim hài năm 1992 tựa đề Schtonk!, miniseries Faking Hitler năm 2021.
Tháng 4/2023, những cuốn nhật ký giả mạo của Adolf Hitler đã được bàn giao cho Cơ quan Lưu trữ quốc gia Đức, sẽ được trưng bày với công chúng.
Tháng 4/1983, tạp chí nổi tiếng của Đức Sternđưa ra thông báo gây sốc: 62 tập nhật ký bí mật viết tay của Adolf Hitler vừa được phát hiện.
Những cuốn nhật ký vô giá này, theo Stern, nằm trong một thùng kim loại, rơi khỏi chiếc máy bay Đức Quốc xã bị rơi và cháy vào tháng 4/1945. Sau khi được phát hiện, thùng tài liệu được tuồn ra khỏi đất nước và được bảo mật cho đến được công khai nhiều năm sau đó.
Trước đó, hồi ký của phi công trưởng của Hitler, trung tướng Hans Baur, từng nêu rằng một chiếc máy bay chở tài liệu lưu trữ riêng của Hitler đã bị bắn hạ vào tháng 4/1945. Song Stern muốn chắc chắn hơn vì có ý định bán nhật ký này cho các nhà xuất bản khác.
Cuốn nhật ký giả mạo được xuất bản vào tháng 4/1983. Ảnh: Guardian
Stern đã thuê hai chuyên gia hàng đầu thế giới về chữ viết tay từ Mỹ và Thụy Sĩ. Họ được đưa cho một số trang nhật ký và được yêu cầu so sánh với các mẫu chữ viết tay khác của Hitler được lấy từ Cục Lưu trữ Liên bang Đức. Kết luận chuyên gia cho thấy trùng khớp. Stern lập tức đàm phán bán bản quyền xuất bản.
Song nội dung nhật ký đã đặt ra câu hỏi lớn về tính cách và hành động của Hitler khi được miêu tả như khác với tài liệu và sự kiện lịch sử. Điều này gây ra sự nghi ngờ về tính xác thực của nhật ký.
Trong nỗ lực làm sáng tỏ lịch sử, họ quyết định rằng cuốn nhật ký sẽ trải qua quá trình tái kiểm tra, lần này sẽ nghiêm ngặt hơn. Các nhà nghiên cứu không mất nhiều thời gian để xác định rằng cuốn nhật ký thực chất là những bản sao tinh vi và không phải là nhật ký của Hitler. Sốc hơn nữa, 62 cuốn nhật ký là giả. Những tài liệu viết tay từ Cục Lưu trữ Liên bang Đức được 2 chuyên gia Mỹ và Thụy Sĩ dùng để đối chiếu cũng do cùng một tên bịp bợm làm ra.
Cuối cùng, thế giới đã biết được danh tính của kẻ chủ mưu đằng sau trò lừa bịp tinh vi này là Konrad Kujau - tên tội phạm vặt và "fan cuồng" của Hitler.
Konrad sinh năm 1938 tại Löbau, miền đông nước Đức, có bố là thợ đóng giày và là người ủng hộ tích cực cho Adolf Hitler. Cha mất khi Konrad lên 6, mẹ phải gửi 6 đứa con vào trại mồ côi.
Konrad khi đó là cậu bé thông minh, sáng tạo và có khả năng nghệ thuật vượt trội. Trong nhiều năm, hắn ta đã bị bắt vì nhiều tội vặt từ trộm cắp, đột nhập đến ẩu đả nơi công cộng.
Song năm 1963, Konrad bắt đầu giai đoạn mới trong sự nghiệp tội phạm của mình: Làm đồ giả. Đầu những năm 1970, Konrad bắt đầu sưu tầm các di vật của chế độ Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Hắn nhận ra rằng có một thị trường lớn cho các vật lưu niệm liên quan đến thời đại đó và nghĩ cách kiếm lợi nhuận.
Konrad dần trở thành một trong những nhà sưu tập hiện vật lớn nhất Tây Đức, đến mức đã mở cửa hàng. Sau một thời gian, Konrad nhận ra rằng có thể tăng gấp nhiều lần lợi nhuận bằng cách làm giả một số hiện vật có chữ ký của những tên Quốc xã và tạo ra giấy tờ xác thực giả để đi kèm. Việc này lập tức thành công.
Konrad Kujau. Ảnh: Mopo
Một số di vật mà Konrad bán bao gồm mũ bảo hiểm, quân phục, cờ, huy chương, thư từ và tài liệu giả mạo của quan chức Đức Quốc xã. Song mặt hàng được ưa chuộng nhất là tranh được cho là do Hitler tạo ra.
Konrad đã kiếm được lợi nhuận khổng lồ từ các tác phẩm nghệ thuật giả mạo. Do người mua không có bất kỳ câu hỏi nào về tính xác thực khiến trò lừa đảo của Konrad trở nên thành công.
Để làm cho những hiện vật được cho là thú vị hơn, Konrad thường bịa ra những câu chuyện về chúng. Ông ta biết khách hàng của mình thường bị thu hút bởi câu chuyện xung quanh đồ vật hơn là bản thân đồ vật.
Vào cuối những năm 1970, Konrad quyết định biên soạn Mein Kampf - Cuộc chiến của tôi, một cuốn tiểu sử về Hitler trong nhà tù Landsberg những năm 1920. Khi hoàn thành, hắn đã cho ra đời hai tập sách viết tay và một lời tựa cho cuốn sách thứ ba, hoàn toàn được bịa đặt từ trí tưởng tượng phong phú.
Konrad không dừng lại sau khi hoàn thành Mein Kampf, thay vào đó tiếp tục sản xuất nhiều tài liệu giả mạo hơn. Một số trong số này bao gồm các bài thơ giả mạo của Hitler đã nhanh chóng được bán cho những người mua nhiệt tình và giàu có.
Konrad vì thế quyết định thử sức với dự án tham vọng nhất: Nhật ký Hitler.
Trò bịp bợm thế kỷ
Mùa thu năm 1979, một nhà báo điều tra của tạp chí Stern tên là Gerd Heidemann đã được trao cơ hội xem bộ sưu tập kỷ vật vô giá của Đức Quốc xã.
Vật phẩm hấp dẫn nhất khiến Heidemann choáng ngợp là một cuốn nhật ký được cho là do Hitler viết. Gerd tin rằng nếu tòa soạn có được cuốn nhật ký sẽ là tin tức chấn động toàn cầu.
Gerd đi đến tận nơi chiếc máy bay rơi để xác thực câu chuyện và về đề xuất với ban biên tập, hy vọng sẽ tài trợ tiền mua các cuốn nhật ký và được cấp 2 triệu mark cho 27 cuốn.
Konrad sợ việc công khai các cuốn nhật ký sẽ khiến nó bị lộ là đồ giả, kéo theo việc kinh doanh béo bở đang rất yên bình. Trong khi đó Gerd lại tưởng Konrad là nhà sưu tập kênh kiệu, khó tiếp cận nên càng nhiệt tình.
Và con số 2 triệu Mark quá hấp dẫn, cuối cùng khiến Konrad không thể để vuột mất. Konrad lấy họ giả là Fischer, sắp xếp với Gerd để giữ bí mật danh tính, hy vọng rằng điều đó sẽ bảo vệ quyền lợi của mình. Đây là nước cờ phòng thân của Konrad nếu nhật ký sau đó bị phát hiện là giả.
Hitler tại nơi ẩn dật Obersalzberg năm 1936. Ảnh: Austrian Archives
Vì trót quảng cáo có 27 cuối nhật ký, Konrad nhận tiền xong phải vùi đầu vào viết nốt 21 tập còn thiếu.
Cuối cùng vào tháng 1/1981, một trong những cuốn nhật ký đã được giao cho Gerd để chuyển lên công ty mẹ của Stern.
Stern đã chuẩn bị để các tài liệu được xuất bản trên toàn thế giới. Số lượng nhật ký bắt đầu vượt quá mong đợi ban đầu.
Konrad thấy ổn, quyết định phao tin, số lượng nhật ký nhiều hơn con số 27. Với mỗi tập nhật ký mới, tiền thưởng tăng lên cho cả Konrad và Gerd.
Stern đã thuê nhiều chuyên gia để xác minh chữ viết tay, nhưng trớ trêu, những "bản gốc" chữ viết tay của Hitler do Cục Lưu trữ Liên bang cung cấp cũng là bản làm giả của Konrad. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi hai chữ viết trùng khớp.
Cuối cùng đã có tới 62 cuối nhật ký giả của Hitler do Konrad làm, được Stern mua lại và bán bản quyền cho nhiều tờ báo lớn trên thế giới như Newsweek, Times và Sunday Times.
Lịch sử được viết lại
Ngày 25/4/1983, tin tức về nhật ký của Hitler thống trị tiêu đề trên trang nhất của Stern và báo chí khắp châu Âu và Mỹ. Nó được coi là một trong những phát hiện lịch sử lớn nhất của thế kỷ.
Khi tin tức lan truyền, nhiều người đã bị sốc khi biết rằng những cuốn nhật ký đã miêu tả một Hitler khác rất nhiều so với những gì từng hiểu biết trước đây.
Một số người công khai cho rằng các cuốn nhật ký là giả mạo, gây ra tranh luận giữa nhiều nhà sử học và chuyên gia trên toàn thế giới.
Nhà báo của Stern, Gerd Heidemann đang cầm cuốn nhật ký của Hitler vào năm 1983. Ảnh: Guardian
Cuộc tranh luận đã thúc đẩy Cục Lưu trữ Liên bang tiến hành loạt thử nghiệm riêng để xác định có phải là thật hay không. Cuối cùng, ngày 6/5/1983, Cục Lưu trữ Liên bang tổ chức họp báo để công bố.
Cục Lưu trữ Liên bang chính thức tuyên bố nhật ký của Hitler là giả mạo trắng trợn và vô giá trị. Các cuộc kiểm tra đã chứng minh giấy, mực và keo dán của nhật ký chắc chắn được sản xuất sau Thế chiến II. Do đó, nhật ký đã được thực hiện sau khi Hitler qua đời. Phân tích chữ viết tay xác minh thêm rằng nhật ký là giả.
Ban giám đốc của Stern đã hoài nghi kết luận này nhưng không thể trốn tránh sự thật đau đớn rằng họ đã bị lừa. Gần như ngay sau khi tin tức về các cuốn nhật ký giả mạo được công khai, một số người trong ban biên tập của Stern đã từ chức hoặc bị sa thải.
Người sáng lập Stern đã đệ đơn kiện gian lận chống lại Gerd Heidemann ba ngày sau cuộc họp báo của Cục Lưu trữ Liên bang.
Cảnh sát tin rằng Gerd không hành động một mình, bắt đầu mở cuộc điều tra.
Gerd khai vô tình trở thành nạn nhân của vụ lừa đảo này, khẳng định trước đó không biết rằng các cuốn nhật ký đã bị làm giả.
Khai với cảnh sát, Gerd nói lấy được những cuốn nhật ký từ một người đàn ông tên là Konrad Fischer, một nhà sưu tập và buôn bán đồ lưu niệm của Đức Quốc xã. Song Gerd ngây thơ cũng cho rằng Konrad cũng chỉ là nạn nhân như mình, cho rằng ai đó đã đưa cho Konrad những cuốn nhật ký giả.
Tuy nhiên, cảnh sát không tin như vậy. Khám xét cửa hàng của Konrad, cảnh sát không tìm thấy bằng chứng gì, nhưng họ phát hiện ra Konrad đã sử dụng một loạt các bút danh, Konrad Fischer là một trong số đó. Vợ chồng Konrad bỗng biến mất.
Họ chọn nơi ẩn náu lạ lùng: nhà của bố mẹ cô bồ nhí của Konrad. Song ngày 14/5/1983, Konrad để lại người tình và vợ mình ở Dornbirn và đi đến biên giới Đức để nộp mình cho cảnh sát.
Konrad Kujau cầm một trong những tập "Nhật ký Hitler" mà ông đã làm giả, trong phiên tòa tháng 8/1984. Ảnh: Guardian
12 ngày sau khi tự nộp mình, Konrad thú nhận làm giả nhật ký của Hitler. Konrad cũng vô cùng tức giận khi biết nhà báo Gerd chỉ đưa cho mình một phần "bằng móng tay" trong số tiền tòa soạn trả cho các cuốn nhật ký. Ông ta do đó quyết định cùng lôi Gerd "xuống bùn", khai rằng Gerd đã biết về vụ làm giả này từ lâu.
Ngày 21/8/1984, hàng trăm nhà báo đã tụ tập tại Tòa án Hamburg để chứng kiến phiên tòa xét xử Gerd và Konrad.
Trong 6 ngày bị xét xử, Konrad một mực nói rằng Gerd hoàn toàn biết từ đầu rằng các cuốn nhật ký không phải là thật và vẫn mua với giá một triệu mark.
Luật sư của Konrad đổ phần lớn lỗi lầm cho Stern vì đã "tạo điều kiện cho vụ gian lận" bằng cách sử dụng nhật ký để tạo ra hình ảnh khác về Adolf Hitler. Ông ta cũng viện dẫn cách nhà xuất bản bỏ qua các lời cảnh báo và phương pháp xác thực chuyên nghiệp để chấp nhận tài liệu giả mạo, đặt lợi ích kinh tế lên trên sự thật lịch sử.
Luật sư của Gerd đổ lỗi cho Konrad vì đã lừa đảo thân chủ ngay từ đầu. Liên quan việc Stern trả 9 triệu mark nhưng Konrad chỉ nhận được một triệu, luật sư khẳng định Gerd đã đưa hết tiền cho Konrad.
Cuối cùng, Konrad bị tuyên 4 năm 6 tháng, Gerd 4 năm tù.
9 triệu mark đi đâu?
Điều đáng kinh ngạc trong suốt phiên tòa là không xác định được số tiền mất tích đã đi đâu. Hơn 9 triệu mark được cho là do Stern trả cho các cuốn nhật ký đã biến mất. Thậm chí không rõ ai là người sở hữu số tiền đó vào thời điểm diễn ra phiên tòa.
Một số người tin rằng Konrad thực sự đã nhận được nhiều tiền hơn số tiền ông ta thừa nhận. Bằng chứng là kẻ này đã mua thêm 2 căn hộ và một ngôi nhà trong thời gian này, rõ ràng là sự thay đổi đột ngột trong lối sống từ khiêm tốn sang xa hoa trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, cũng có khả năng Gerd đã bỏ túi phần lớn số tiền đó. Vào thời điểm vụ gian lận đang được điều tra, các nhà chức trách biết rằng Gerd đã mua hai biệt thự ở Tây Ban Nha, hai chiếc xe thể thao hạng sang, đồ trang sức đắt tiền, kỷ vật hiếm có của Thế chiến II cho bộ sưu tập của mình và những kỳ nghỉ xa hoa..., trong khi lương tháng chỉ 5.400 mark. Dù bằng chứng cho thấy Gerd có khả năng đã lấy tiền nhưng vẫn chưa rõ phần lớn số tiền đó ở đâu.
Năm 1988, Konrad được thả khỏi tù sau khi các bác sĩ bệnh viện chẩn đoán ông ta bị ung thư dạ dày. Theo The Times, khi được tự do, ông ta tuyên bố mắc nợ khoảng 160.000 bảng.
Konrad tiếp tục kiếm tiền bằng tài năng duy nhất của mình: sản xuất và bán các bức tranh sao chép của các nghệ sĩ như Hitler, Klimt, Monet, Rembrandt và Dali. Song lần này, ông đã đảm bảo nói với người mua rằng đó không phải là bản gốc, để tránh rắc rối pháp lý.
Sau vụ bê bối, Konrad Kujau đã mở một phòng trưng bày các tác phẩm nghệ thuật giả mạo của mình. Ảnh: DW
Konrad xuất hiện trên truyền thông với tư cách "chuyên gia làm giả" và thành lập một doanh nghiệp bán "hàng giả Kujau chính hãng" theo phong cách của nhiều nghệ sĩ lớn.
Times tuyên bố Konrad đã thành công đến nỗi một số bức tranh của ông đã được bán với giá lên tới 42.000 bảng Anh khi đó (2,8 tỷ đồng ngày nay).
Ngoài hội họa, Konrad cũng quyết định dấn thân vào sự nghiệp chính trị. Năm 1994, ông ra tranh cử chức thị trưởng quê hương mình ở Löbau, Đức. Mặc dù không được bầu, ông ta vẫn quyết định tái tranh cử thị trưởng vào năm 1996, nhưng lần này là cho thành phố Stuttgart. Một lần nữa, Konrad không được bầu nhưng vẫn giành được số phiếu bầu lớn.
Sau thời gian ngắn tham gia chính trị, Konrad quay lại với công việc mà ông giỏi nhất, vẽ tranh giả. Tuy nhiên, bất kể cố gắng thế nào để giữ mình trong sạch, ông vẫn tiếp tục gặp rắc rối.
Theo tờ The New York Times, năm 1999 ông ta bị tòa án Stuttgart phạt quản chế vì tội làm giả giấy phép lái xe của mình cùng các loại giấy phép lái xe khác và sở hữu vũ khí. Những tội danh này là tội cuối cùng của ông ta trong một loạt tội kéo dài suốt cuộc đời.
Ngày 12/9/2000, Konrad qua đời trong một bệnh viện ở Stuttgart vì ung thư, 62 tuổi. Trò bịp bợm của ông ta vào lịch sử như một trong những trò lừa táo bạo và thành công nhất của thế kỷ.
Câu chuyện và cuộc đời Konrad được dựng lại trong nhiều bộ phim như bộ phim hài năm 1992 tựa đề Schtonk!, miniseries Faking Hitler năm 2021.
Tháng 4/2023, những cuốn nhật ký giả mạo của Adolf Hitler đã được bàn giao cho Cơ quan Lưu trữ quốc gia Đức, sẽ được trưng bày với công chúng.
