Chụp lại hình ảnh,Đại tá Soren Knudsen
- Tác giả,Nick Beake
- Vai trò,Phóng viên phụ trách châu Âu
- Copenhagen
- 8 tháng 3 2025
Suốt quãng đời trưởng thành, Đại tá Soren Knudsen luôn sẵn sàng khi đất nước gọi tên – và cả khi các đồng minh cần đến ông.
Ông từng sát cánh chiến đấu bên cạnh quân Mỹ, đặc biệt là tại Afghanistan, và có thời điểm là sĩ quan cấp cao nhất của Đan Mạch tại đó. Trong thời quân ngũ, ông từng hứng chịu 58 cuộc tấn công bằng pháo phản lực.
"Tôi được Mỹ trao tặng Huân chương Ngôi sao Đồng và lá cờ Sao và Sọc. Chúng đã được treo trên tường trong nhà tôi kể từ đó, và tôi luôn tự hào khoe chúng với mọi người."
Nhưng rồi mọi thứ thay đổi.
"Sau tuyên bố của Phó Tổng thống Mỹ JD Vance về Greenland và sự thiếu tôn trọng của Tổng thống Donald Trump đối với các đường biên giới được quốc tế công nhận, tôi đã gỡ lá cờ đó xuống và cất huân chương đi," Soren nói, giọng ông có chút nghẹn lại.
Tuần này, trước Quốc hội Mỹ, tổng thống Mỹ tiếp tục nhấn mạnh mong muốn giành quyền kiểm soát hòn đảo lớn nhất thế giới: Greenland, vùng lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch.
"Cảm giác đầu tiên của tôi là đau lòng và sau đó là bị xúc phạm," Đại tá Knudsen buồn bã nói.
Tôi gặp ông trong những tuần đầu tiên sau khi nghỉ hưu, ngay bên ngoài Cung điện hoàng gia Amalienborg thế kỷ 18 ở trung tâm Copenhagen.
Bất chợt, tiếng kèn trỗi lên và những người lính diễu hành đi qua.
Lễ Đổi gác hôm nay diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump không chỉ điều chỉnh mà còn phá bỏ hầu hết những giả định về an ninh Mỹ - châu Âu vốn đã được duy trì suốt 80 năm qua.
"Đây là vấn đề về giá trị. Và khi những giá trị đó bị xóa bỏ bởi một quốc gia mà chúng tôi từng coi là đồng minh, thì thật khó chấp nhận," Soren nói, đứng bên cạnh vợ ông, Gina, một người Mỹ.
"Đan Mạch đã tham gia vào những nỗ lực đó một cách tự nguyện và không chút do dự," bà Gina nói.
"Vì vậy, thật sốc khi nghe thấy những lời đe dọa từ một đất nước mà tôi cũng yêu mến và cảm nhận rằng liên minh này đang bị chà đạp. Điều này rất cá nhân, không giống như một chiến thuật đối ngoại trừu tượng nào đó."
Dù vậy, Soren vẫn chưa từ bỏ hy vọng.
"Tôi hy vọng và cầu nguyện rằng một ngày nào đó tôi sẽ có thể treo lá cờ đó trở lại trên tường," ông tâm sự.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Đan Mạch mất 44 binh sĩ ở Afghanistan - nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào ngoài Mỹ, tính theo tỷ lệ dân số.
Không có dấu hiệu nào cho thấy lời cầu nguyện của ông sẽ sớm được đáp lại.
Greenland, vùng lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch, sẽ tổ chức bầu cử vào tuần tới, với tất cả các đảng lớn đều ủng hộ độc lập vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
Việc Donald Trump tiếp quản hòn đảo – có thể bằng vũ lực – không có trên lá phiếu.
Không xa cung điện hoàng gia là đài tưởng niệm của Đan Mạch dành cho những người lính hy sinh trong các cuộc chiến gần đây.
Những bức tường phủ đá được khắc tên những người đã ngã xuống khi sát cánh chiến đấu cùng các đồng minh phương Tây.
Phần vinh danh những binh sĩ hy sinh trong cuộc xâm lược Afghanistan do Mỹ dẫn đầu đặc biệt dài hơn cả.
Đan Mạch đã mất 44 binh sĩ ở Afghanistan – tính theo tỷ lệ dân số chưa đến sáu triệu người, đây là tổn thất lớn nhất trong số các đồng minh, chỉ sau Mỹ. Ở Iraq, tám binh sĩ Đan Mạch cũng đã thiệt mạng.
Đó là lý do vì sao những lời của tổng thống Mỹ lại gây tổn thương đến vậy.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Cựu Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen không tin rằng Mỹ sẽ tìm cách chiếm Greenland bằng vũ lực.
Một người có vị trí đặc biệt để đánh giá tham vọng thực sự của Trump đối với Greenland là Anders Fogh Rasmussen.
"Tuyên bố của Tổng thống Trump về ý định có thể giành Greenland bằng vũ lực rất giống với luận điệu của Tổng thống Putin khi nói về Ukraine," ông nói với BBC.
Cựu Thủ tướng Đan Mạch và cựu Tổng Thư ký NATO lập luận rằng đây là thời điểm Đan Mạch và châu Âu phải chủ động hơn trong việc tự bảo vệ mình nếu Mỹ không sẵn sàng làm điều đó.
"Từ khi còn nhỏ, tôi đã ngưỡng mộ nước Mỹ và vai trò cảnh sát toàn cầu của họ. Tôi nghĩ rằng thế giới cần một cảnh sát để đảm bảo luật pháp và trật tự quốc tế. Nhưng nếu Mỹ không muốn thực hiện vai trò đó, thì châu Âu phải có khả năng tự vệ, phải đứng vững trên đôi chân của chính mình."
Tuy nhiên, ông Fogh Rasmussen không tin rằng viên cảnh sát này sắp trở thành tội phạm.
"Tôi muốn nhấn mạnh rằng cuối cùng, tôi không nghĩ người Mỹ sẽ thực sự dùng vũ lực để giành lấy Greenland."
Chụp lại hình ảnh,Các sinh viên Luukas, Molly và Clara nói rằng họ cảm thấy "rất sợ" khi Tổng thống Trump có thể dễ dàng tác động đến cuộc sống thường nhật của họ dù cách xa hàng ngàn dặm.
Tổng thống Trump đã lần đầu tiên đề cập đến việc giành quyền kiểm soát Greenland trong nhiệm kỳ đầu tiên và quay lại chủ đề này vào đầu năm nay.
Nhưng giờ đây, sau khi ông Trump khiến các đồng minh bất ngờ với những động thái mới nhất liên quan đến Ukraine, thuế quan và Trung Đông, Đan Mạch đang khẩn trương đánh giá mức độ đe dọa thực sự.
Đối với nhiều người trẻ Đan Mạch, việc kiểm soát Greenland là một điều sai trái hiển nhiên – một tàn dư thuộc địa khó lý giải.
Điều đó không có nghĩa là họ muốn giao nó ngay cho Mỹ.
"Chúng tôi có các mối liên hệ với Greenland," Molly, một sinh viên âm nhạc, nói. "Tôi nghĩ Đan Mạch và Greenland khá tách biệt, nhưng tôi vẫn có bạn bè ở đó, vì vậy chuyện này ảnh hưởng đến tôi một cách cá nhân."
"Tôi thấy điều này thực sự đáng sợ," Luukas, một sinh viên âm nhạc 18 tuổi, nói.
"Thứ gì ông ta nhìn thấy thì ông ta cũng muốn theo đuổi cả. Và với dầu mỏ, tiền bạc, ông ta chẳng quan tâm đến khí hậu, cũng chẳng quan tâm đến ai hay bất cứ điều gì."
Bạn của cậu, Clara, nói thêm rằng Trump giờ đây có quyền lực đến mức có thể "tác động đến cuộc sống thường nhật của chúng tôi" dù ở cách xa hàng ngàn dặm, trong một thời kỳ đầy bất trắc chưa từng có.
Sau quyết định đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine của Tổng thống Trump và sự miễn cưỡng sâu sắc trong việc tài trợ cho an ninh châu Âu, Đan Mạch đã đi đầu trong nỗ lực thúc đẩy chi tiêu quốc phòng trên khắp lục địa già.
Nước này vừa công bố kế hoạch dành hơn 3% GDP cho quốc phòng trong các năm 2025 và 2026 nhằm bảo vệ đất nước trước những mối đe dọa từ Nga hoặc các nguồn khác.
Giữa lúc đó, nhà phân tích an ninh Hans Tino Hansen đứng trước một màn hình khổng lồ tại trụ sở của ông ở Copenhagen – nơi ông gọi là "phòng tác chiến".
"Bản đồ này được cập nhật hằng ngày với các cảnh báo và sự kiện trên khắp thế giới," ông Hansen nói. Ông đã điều hành công ty Risk Intelligence (Tình báo Rủi ro) suốt 25 năm qua.
Một phần trong kế hoạch tăng cường chi tiêu quốc phòng của Đan Mạch, nước này đang củng cố sự hiện diện ở "vùng Bắc Cực" với khoản ngân sách bổ sung hai tỷ euro được công bố vào tháng Một, cùng ba tàu hải quân Bắc Cực mới và đầu tư vào việc triển khai máy bay không người lái tầm xa.
Hans tin rằng an ninh ở Bắc Cực có thể được củng cố hơn nữa – không phải bằng một cuộc tiếp quản của Mỹ, mà thông qua các thỏa thuận mới để khôi phục ảnh hưởng của Washington.
"Nếu có thêm các thỏa thuận, cả về quốc phòng, an ninh, kinh tế và tài nguyên, thì chúng ta sẽ gần như quay lại vị thế của thập niên 1950 và 1960."
Chụp lại hình ảnh,Chuyên gia phân tích an ninh Hans Tino Hansen cho rằng việc ký kết các thỏa thuận với Mỹ về quốc phòng và tài nguyên thô của Greenland là phục vụ lợi ích của Đan Mạch.
Nhưng câu chuyện này còn đi xa hơn về quá khứ, chứ không chỉ dừng lại ở giữa thế kỷ 20.
"Nếu nhìn vào quả địa cầu này, Greenland là nơi có vị trí trung tâm nhất trên Trái Đất," Giáo sư địa chất danh tiếng Minik Rosing nói, tay chỉ vào quả địa cầu trong văn phòng ốp gỗ của ông.
Sự tĩnh lặng trong căn phòng phản ánh tính cách điềm đạm của một người từng lớn lên trong một khu định cư chỉ có "bảy hoặc tám người" ở vịnh Nuuk trên hòn đảo này.
Nhưng một lý do quan trọng khiến quê hương ông ngày càng thu hút sự chú ý từ bên ngoài chính là trữ lượng khoáng sản phong phú ẩn dưới lớp băng Bắc Cực.
Chúng ta đã thấy tài nguyên thiên nhiên của Ukraine lọt vào tầm ngắm của Tổng thống Trump theo cách tương tự.
"Tất cả những khoáng sản mà người ta nói đến, như kim loại hiếm, đất hiếm – thực ra chúng không hiếm. Điều hiếm là việc sử dụng chúng," ông lập luận.
Giáo sư Rosing cho rằng diện tích rộng lớn của Greenland và tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng chỉ là hai trong số nhiều yếu tố khiến hòn đảo này có thể không phải là "cây ATM" mà một số người Mỹ đang kỳ vọng.
"Chúng chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong ngành công nghiệp khai khoáng toàn cầu, và hiệu quả kinh tế của việc khai thác chúng còn rất bất định, trong khi chi phí đầu tư ban đầu lại cực kỳ cao. Rủi ro đầu tư quá lớn so với lợi nhuận tiềm năng."
Nguồn hình ảnh,Reuters
Chụp lại hình ảnh,Mỹ hiện chỉ có một căn cứ quân sự ở Greenland - Pituffik, nằm ở phía Bắc xa xôi.
Chính phủ Greenland hiện tại cho biết sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về độc lập vào một thời điểm nào đó sau cuộc bầu cử vào tuần tới.
Mặc dù có lẽ không phải là chủ ý, tham vọng của Tổng thống Trump đối với hòn đảo này đã vô tình làm nổi bật mong muốn của người Inuit trong việc chấm dứt 300 năm nằm dưới sự kiểm soát của Đan Mạch.
Tuy nhiên, Giáo sư Rosing tin rằng bất chấp nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, người dân Greenland chưa vội từ bỏ khoản trợ cấp hằng năm trị giá tương đương 570 triệu euro từ Copenhagen.
Khoản tiền này chiếm hơn một nửa ngân sách công của hòn đảo.
"Người ta nói về dịch vụ y tế, trường học, động cơ gắn ngoài mới cho thuyền của họ, giá xăng – tất cả những điều bình thường trong cuộc sống," ông nói.
"Chuyện này không đơn giản là đứng lên, vung dao lên và hô vang: 'Độc lập, độc lập'."
Chụp lại hình ảnh,Giáo sư Minik Rosing cho biết hầu hết người dân Greenland có công việc tốt và không có nhu cầu làm việc trong ngành khai thác mỏ.
Về sự ám ảnh lộ liễu của Trump với việc chiếm hữu Greenland, ông Fogh Rasmussen lo ngại rằng có thể rút ra một kết luận đáng lo ngại.
Kết luận đó sẽ khiến người Đan Mạch không thể làm việc với một người có quan điểm về toàn vẹn lãnh thổ hoàn toàn không tương thích với của họ.
"Tôi hiểu rất rõ lợi ích chiến lược của Mỹ đối với khoáng sản, nhưng khi nói đến khai thác mỏ ở Greenland, họ lại không tỏ ra quan tâm," ông nói.
"Điều đó khiến tôi lo ngại rằng có thể không phải vì an ninh, không phải vì khoáng sản, mà chỉ đơn giản là vấn đề mở rộng lãnh thổ của Hoa Kỳ."
"Và thực tế, đó là một vấn đề mà chúng tôi không thể chấp nhận được với Tổng thống Trump."
- Kostas Kallergis tường thuật bổ sung.
