honda67
Chúa tể đa cấp
Cán bộ Khmer Đỏ đi xe máy. DC-Cam
Dép lốp được công nhận là giày dép thời trang và sáng tạo và là một khái niệm thúc đẩy khái niệm tái chế. Nhưng ở Campuchia, một quốc gia bị lu mờ bởi kỷ nguyên giết chóc tàn nhẫn của Khmer Đỏ cực đoan theo chủ nghĩa Mao, dép lốp cao su đại diện cho một điều gì đó rất khác – một biểu tượng địa vị của quyền lực to lớn được cán bộ Campuchia Dân chủ sử dụng. Dù có bị chế độ cầm chân không đi dép hay không, nhưng ai nhớ đến họ sẽ lập tức chìm trong ký ức đau thương.
Ngày 17 tháng Tư 1975, Khmer Đỏ tiến vào Phnôm Pênh và theo lệnh giải tán thành phố, dẫn đến một cuộc di dời hàng loạt tất cả cư dân thành phố về vùng nông thôn.
Đó là một cuộc hành quân khổng lồ trước mũi súng đã cướp đi vô số sinh mạng và khiến nhiều người phải sống cuộc sống lao động cưỡng bức, sợ hãi và bệnh tật.
Cái chết có thể ập đến bất cứ lúc nào đối với những người dân thường – từ một viên đạn vào đầu, bị chặt đầu, những cú đánh ngẫu nhiên từ báng súng trường hoặc một nhát dao rựa cứa cổ, hoặc do sốt rét hay kiết lỵ.
Ka Sunbaunat là một nạn nhân. Năm 1975, anh là một sinh viên y khoa 21 tuổi, và anh phải cùng gia đình rời Phnom Penh đến tỉnh Kampong Chhnang.
Quay trở lại những năm 70 khi còn là một chàng trai trẻ, Sunbaunat được lệnh phải làm việc chăm chỉ hơn trên cánh đồng lúa cho “tập thể”.
Cán bộ đi dép lốp tạo dáng bên hồ nước. DC-Cam
Bàn chân anh lúc nào cũng đầy vết cắt, bầm tím và lở loét vì không có giày để đi. Đôi giày duy nhất của anh từ Phnom Penh được dùng để đổi lấy thức ăn cho mọi người khi kho của gia đình anh cạn kiệt.
Không một ngày nào trôi qua mà anh không ao ước có một đôi dép làm từ lốp ô tô, hay còn gọi là “Sbek Cherng Kan Lan”.
Chúng chỉ được cán bộ Khmer Đỏ mang, những người ra lệnh cho anh. Đôi dép là biểu tượng quyền lực của cán bộ Campuchia Dân chủ, bên cạnh bộ quần áo đen tuyền, khăn quàng cổ Kroma và cây bút máy trong túi.
“Sbek Cherng Kan Lan vô cùng quý giá vào thời điểm đó,” Sunbaunat, hiện là bác sĩ tâm thần đã nghỉ hưu và là học giả nghiên cứu về thời Khmer Đỏ, nói.
“Tất nhiên, đôi dép bảo vệ đôi chân của bạn khỏi đá và gai, nhưng chúng cũng sẽ mang lại cho bạn quyền lực xã hội thời đó. Nơi tôi sống, chỉ có cán bộ Khmer Đỏ và một số “cụ già” được kính trọng mới được phép mang chúng.”
Sau khi chế độ Khmer Đỏ sụp đổ, Sunbaunat nghe nói về một thanh niên Campuchia bán dép lốp ở Phnom Penh, liền liên lạc và đặt mua vài đôi.
Anh không thể có dép khi còn trẻ, do đó, anh muốn chúng như một kỷ niệm và sự tưởng nhớ ngày hôm nay đối với quá khứ.
Vài năm trước, Roem Pheary bỏ công việc phóng viên cho một hãng truyền thông địa phương để bắt đầu kinh doanh dép lốp của riêng mình.
Đôi dép Khmer Đỏ làm từ lốp xe. DC-Cam
Anh ấy đã tìm thấy một thợ thủ công ở Takeo, người chuyên làm chúng giống hệt như nguyên bản từ thời Khmer Đỏ.
Nhưng lúc đầu, trong những năm 1990, Pheary không nhận ra ý nghĩa lịch sử của chúng.
Pheary nói: “Tôi nghĩ đó là một ý tưởng kinh doanh hay vì dép được sản xuất bởi người dân địa phương và chúng cũng tốt cho môi trường.
“Nhưng sau đó, mọi người bắt đầu mua chúng vì chúng có liên hệ với giới tinh hoa Khmer Đỏ.
Những người mua là những người sống sót sau Khmer Đỏ nói rằng những đôi dép này mang lại cho họ cảm giác vượt trội, vì vậy tôi bắt đầu tập trung vào khái niệm này như là trọng tâm trong công việc kinh doanh của mình.”
Tuy nhiên, không phải ai cũng đánh giá cao những câu chuyện đằng sau những đôi giày.
Khi Pheary đưa công việc kinh doanh của mình lên mạng, nhiều người bắt đầu bày tỏ sự căm ghét và tức giận đối với những gì anh ta đang cố bán vì đôi dép gợi lại những ký ức đau buồn và khiến họ nhớ đến những người thân và bạn bè của họ đã chết vì lao động cưỡng bức, đói khát và bệnh tật.
Sambo Manara, một sử gia Campuchia nổi tiếng, cho biết dép Sbek Cherng Kan Lan là ảnh hưởng từ “dep lop” [sic, nghĩa là dép lốp] một dạng dép Việt Nam làm từ lốp xe tái chế, còn được lính Mỹ gọi là “dép Hồ Chí Minh”.
Cùng với khăn rằn, chúng trở thành quân phục đặc trưng của bộ đội Việt Cộng.
Manara nói: “Những đôi dép lốp là một biểu tượng của chủ nghĩa ********, xuất phát từ quan niệm rằng mọi thứ phải đơn giản và không có đẳng cấp.
Trong chế độ Khmer Đỏ, không có gì lạ khi nhìn thấy những chiếc ô tô bị bỏ rơi không có lốp và động cơ.
Lốp xe được biến thành dép trong khi động cơ được nấu chảy và rèn thành các dụng cụ hàng ngày như thìa và đĩa, một hành động mà Manara gọi là “phản đối chủ nghĩa tư bản và đấu tranh giai cấp”.
Manara nói: “Thật trớ trêu khi đôi dép bằng cách nào đó đã trở thành một xu hướng phân biệt giữa các tầng lớp trong thời kỳ Khmer Đỏ.
Manara được cán bộ lãnh đạo tặng một đôi dép lốp khi đang làm việc trong đơn vị cơ động ở Battambang dưới chế độ Khmer Đỏ.
Vào thời điểm đó, Manara nói, anh đã mang chúng với niềm tự hào lớn.
Anh nói: “Giúp những người trẻ tuổi chúng tôi có nghĩa là chúng tôi đang đóng góp cho Angka và cuộc cách mạng. “Tôi chỉ đi dép đến các buổi lễ của Khmer Đỏ chẳng hạn như lễ kỷ niệm ngày chiến thắng chính phủ Lon Nol.”
“Tuy nhiên, nhiều người khác đã đổi chúng để lấy thức ăn hoặc thuốc men. Không còn nghi ngờ gì nữa, mặc dù những đôi dép này được làm từ lốp cao su bỏ đi nhưng thực tế chúng đáng giá hơn nhiều so với một chiếc ô tô thật.”
Bí thư khu vực phía bắc Khmer Đỏ Koy Thuon đi bộ với các cán bộ đồng bào. DC-Cam
Pheary, người bán dép, cho biết anh dự định trưng bày sản phẩm của mình tại các bảo tàng diệt chủng như Toul Sleng và Cheung Ek.
Đồng thời, học giả Sunbaunat nói rằng ông muốn đầu tư vào công việc kinh doanh của Pheary, để những đôi dép có thể được bán hoặc tặng cho nhiều người hơn ở Campuchia.
“Tôi muốn sản xuất thật nhiều những đôi dép này trong xưởng của mình và sau đó tặng chúng cho những người trẻ tuổi mà tôi biết để tôi có thể giúp họ hiểu về cuộc sống trong quá khứ.”
“Đôi dép cũng có thể cho bạn thấy cách đánh giá cao mọi thứ chúng tôi có ngay bây giờ,” anh nói. “Vâng, chúng có thể chỉ là đôi dép, nhưng chúng là đôi dép có lịch sử.”
