Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Theo nghiên cứu của Đại học San Diego (Mỹ) thì mỗi năm có khoảng 250.000 khẩu súng các loại được tuồn qua biên giới Mỹ - Mexico. Những kẻ buôn lậu có thể kiếm lời từ 300- 600% trên mỗi khẩu súng. Một khẩu Barrett có giá bán lẻ khoảng 9.000 USD ở Mỹ, nhưng khi sang đến Mexico thì giá là 30.000- 50.0000 USD.
Luật pháp quản lý súng đạn ở Mexico rất chặt chẽ. Cả đất nước 127 triệu dân này chỉ có đúng một cửa hàng súng do quân đội quản lý và được đặt tại căn cứ quân sự ở thủ đô Mexico City. Một người Mexico có nhân thân tốt cũng phải chờ đến mấy tháng mới xin được giấy phép mua một khẩu súng lục.
Trái lại ở Mỹ có gần 78.000 cửa hàng bán súng, nhiều hơn tổng số nhà hàng McDonald's, Burger King, Subway và Wendy's cộng lại. Việc mua bán súng cũng diễn ra rất nhanh chóng. Các chủ cửa hàng chỉ xem xét sơ sài nhân thân và giấy phép sở hữu súng của người mua trước khi giao dịch. Không có gì khó hiểu khi súng đạn Mỹ đang tràn sang Mexico.
Kể từ khi Chính phủ Mexico tuyên chiến với các cartel, tỷ lệ ngộ sát ở nước này đã tăng lên gấp ba, trong đó có nhiều trường hợp bị giết vì súng. Nhà nghiên cứu tội phạm Romain Le Cour tại trường Đại học Ibero (Mexico) nhận xét: "Các tay súng cartel hiện đang được trang bị không thua kém gì binh lính... Đã đến lúc chính phủ cần phải nghiêm túc xem xét việc tổ chức chiến dịch tước súng khỏi tay dân thường, đồng thời diệt trừ tận gốc thị trường chợ đen".
Chính phủ Mexico liên tục phàn nàn việc Washington không có bất kỳ chính sách đáng kể nào để ngăn chặn súng được tuồn qua biên giới phía Nam. Chính phủ Mexico đệ đơn kiện 9 tập đoàn sản xuất vũ khí lớn, trong đó có Barrett, về việc lơi lỏng quản lý mạng lưới phân phối sản phẩm của mình, từ đó tiếp tay cho bạo lực ở nước láng giềng. Đơn kiện sau đó đã bị tòa án Mỹ phủ quyết trên cơ sở nhà sản xuất súng không có trách nhiệm gì với hành vi sử dụng súng của khách hàng.
Những tay súng của Cartel
Tiền và súng
Từ hơn 10 năm trở lại đây, các cartel Mexico càng ngày mua sắm nhiều loại vũ khí hạng nặng nhằm đối phó với quân đội nước này. Mặt khác các loại súng như súng bắn tỉa công phá hay RPG-7 cũng là một thứ "vũ khí tâm lý" thể hiện sự manh động và giàu có của cartel.
Những tay súng Delta thuộc Cartel CJNG suýt chút nữa đã ám sát được nguyên Tổng chưởng lý bang Jalisco Luis Carlos Nájera và các cận vệ của ông khi họ đang qua đường. Không lâu sau đó Delta lại tìm cách sát hại Omar García Harfuch, Cục trưởng Cục An ninh trật tự thủ đô Mexico. Chúng không giết được ông Omar Harfuch nhưng đã bắn hạ một trực thăng của cảnh sát khiến 13 sỹ quan thiệt mạng.
Một điểm chung giữa hai vụ ám sát kể trên là Delta đều sử dụng một khẩu súng bắn tỉa công phá 50 ly hiệu Barrett. Loại súng này đang được quân đội nhiều nước tin dùng nhờ vào khả năng chọc thủng giáp sắt của xe bọc thép trong bán kính 1,6 km. Ở Mỹ bất kỳ công dân nào cũng có thể mua một khẩu Barrett nếu như có khoảng 9.000 USD cùng với giấy phép sử dụng súng, đồng thời không có tiền án tiền sự nào.
Ngày 9/6/2018, một đơn vị cảnh sát đặc nhiệm tại thành phố Guadalajara, bang Jalisco tiến hành đột kích vào căn cứ của Delta và tịch thu được khẩu súng bắn tỉa công phá Barrett được dùng để thực hiện hai vụ ám sát hụt trên. Ngoài ra cảnh sát còn tìm thấy 36 các loại súng trường, súng phóng lựu khác cùng 8.000 viên đạn. Phải mãi về sau này phía Mexico mới biết rằng số súng đạn trên được buôn lậu từ Racine. Riêng khẩu Barrett được mua bởi một người Mỹ tên Elias Cobian từ cửa hàng súng Shooters' Sports Center tại Racine. Chỉ hai ngày sau, anh trai Oswaldo Cobian của hắn cũng mua một khẩu Barrett nữa từ chính cửa hàng đó.
Cảnh sát bắt đầu lắp camera theo dõi và nghe lén điện thoại của gia đình Cobian. Sau hơn 4 tháng theo dõi họ mới bắt được các đối tượng. Oswaldo và Elias bị bắt khi đang đem hai khẩu súng trường FN SCAR từ cốp xe vào trong gara nhà mình. Cảnh sát cũng đồng thời đột kích vào nhà của các đối tượng đồng phạm khác, thu giữ được 52 khẩu súng cùng một số bộ thiết bị chuyển đổi súng từ chế độ bắn một viên sang bắn liên thanh. Điều đáng chú ý là trong số súng này có hai khẩu súng lục Colt 1911 với báng súng bọc vàng và khắc logo của CJNG.
Elias và Oswaldo Cobian là họ hàng của Victor Cobian, "cánh tay phải" của Jesus Cisneros. Victor Cobian đã kêu gọi họ hàng mình đang sống ở Mỹ đi mua súng hộ rồi chuyển cho đối tượng tuồn sang Mexico. Những đầu mối Mỹ này cũng lại lôi kéo bạn bè, đồng nghiệp tham gia vào đường dây để được hưởng hoa hồng không khác gì bán hàng đa cấp. Nhờ nguồn vũ khí và đạn dược dồi dào từ Mỹ mà CNJG mới có thể tiếp tục cuộc chiến với các lực lượng quân đội ở vùng núi Jalisco.
Vụ án Racine còn bộc lộ một yếu điểm nữa trong việc quản lý súng đạn tại Mỹ: Luật pháp đã quy định rằng ông chủ các cửa hàng buôn bán súng đạn phải cảnh báo nhà chức trách nếu như có dấu hiệu khách hàng của họ là tội phạm. Nhưng trên thực tế có rất ít người làm như vậy. Những kẻ buôn lậu có thể mua ba, bốn khẩu súng có sức sát thương cao tại cùng một cửa hàng chỉ trong vòng vài ngày mà không bị báo cáo. Hiện nay ATF đang điều tra ông chủ của Shooters' Sports Center và một số cửa hàng bán súng khác xem liệu họ có tiếp tay cho những kẻ buôn lậu không.
Một khẩu súng bắn tỉa được bọn buôn lậu mua hợp pháp ở Mỹ.
Luật pháp quản lý súng đạn ở Mexico rất chặt chẽ. Cả đất nước 127 triệu dân này chỉ có đúng một cửa hàng súng do quân đội quản lý và được đặt tại căn cứ quân sự ở thủ đô Mexico City. Một người Mexico có nhân thân tốt cũng phải chờ đến mấy tháng mới xin được giấy phép mua một khẩu súng lục.
Trái lại ở Mỹ có gần 78.000 cửa hàng bán súng, nhiều hơn tổng số nhà hàng McDonald's, Burger King, Subway và Wendy's cộng lại. Việc mua bán súng cũng diễn ra rất nhanh chóng. Các chủ cửa hàng chỉ xem xét sơ sài nhân thân và giấy phép sở hữu súng của người mua trước khi giao dịch. Không có gì khó hiểu khi súng đạn Mỹ đang tràn sang Mexico.
Kể từ khi Chính phủ Mexico tuyên chiến với các cartel, tỷ lệ ngộ sát ở nước này đã tăng lên gấp ba, trong đó có nhiều trường hợp bị giết vì súng. Nhà nghiên cứu tội phạm Romain Le Cour tại trường Đại học Ibero (Mexico) nhận xét: "Các tay súng cartel hiện đang được trang bị không thua kém gì binh lính... Đã đến lúc chính phủ cần phải nghiêm túc xem xét việc tổ chức chiến dịch tước súng khỏi tay dân thường, đồng thời diệt trừ tận gốc thị trường chợ đen".
Chính phủ Mexico liên tục phàn nàn việc Washington không có bất kỳ chính sách đáng kể nào để ngăn chặn súng được tuồn qua biên giới phía Nam. Chính phủ Mexico đệ đơn kiện 9 tập đoàn sản xuất vũ khí lớn, trong đó có Barrett, về việc lơi lỏng quản lý mạng lưới phân phối sản phẩm của mình, từ đó tiếp tay cho bạo lực ở nước láng giềng. Đơn kiện sau đó đã bị tòa án Mỹ phủ quyết trên cơ sở nhà sản xuất súng không có trách nhiệm gì với hành vi sử dụng súng của khách hàng.
Tiền và súng
Từ hơn 10 năm trở lại đây, các cartel Mexico càng ngày mua sắm nhiều loại vũ khí hạng nặng nhằm đối phó với quân đội nước này. Mặt khác các loại súng như súng bắn tỉa công phá hay RPG-7 cũng là một thứ "vũ khí tâm lý" thể hiện sự manh động và giàu có của cartel.
Những tay súng Delta thuộc Cartel CJNG suýt chút nữa đã ám sát được nguyên Tổng chưởng lý bang Jalisco Luis Carlos Nájera và các cận vệ của ông khi họ đang qua đường. Không lâu sau đó Delta lại tìm cách sát hại Omar García Harfuch, Cục trưởng Cục An ninh trật tự thủ đô Mexico. Chúng không giết được ông Omar Harfuch nhưng đã bắn hạ một trực thăng của cảnh sát khiến 13 sỹ quan thiệt mạng.
Một điểm chung giữa hai vụ ám sát kể trên là Delta đều sử dụng một khẩu súng bắn tỉa công phá 50 ly hiệu Barrett. Loại súng này đang được quân đội nhiều nước tin dùng nhờ vào khả năng chọc thủng giáp sắt của xe bọc thép trong bán kính 1,6 km. Ở Mỹ bất kỳ công dân nào cũng có thể mua một khẩu Barrett nếu như có khoảng 9.000 USD cùng với giấy phép sử dụng súng, đồng thời không có tiền án tiền sự nào.
Ngày 9/6/2018, một đơn vị cảnh sát đặc nhiệm tại thành phố Guadalajara, bang Jalisco tiến hành đột kích vào căn cứ của Delta và tịch thu được khẩu súng bắn tỉa công phá Barrett được dùng để thực hiện hai vụ ám sát hụt trên. Ngoài ra cảnh sát còn tìm thấy 36 các loại súng trường, súng phóng lựu khác cùng 8.000 viên đạn. Phải mãi về sau này phía Mexico mới biết rằng số súng đạn trên được buôn lậu từ Racine. Riêng khẩu Barrett được mua bởi một người Mỹ tên Elias Cobian từ cửa hàng súng Shooters' Sports Center tại Racine. Chỉ hai ngày sau, anh trai Oswaldo Cobian của hắn cũng mua một khẩu Barrett nữa từ chính cửa hàng đó.
Cảnh sát bắt đầu lắp camera theo dõi và nghe lén điện thoại của gia đình Cobian. Sau hơn 4 tháng theo dõi họ mới bắt được các đối tượng. Oswaldo và Elias bị bắt khi đang đem hai khẩu súng trường FN SCAR từ cốp xe vào trong gara nhà mình. Cảnh sát cũng đồng thời đột kích vào nhà của các đối tượng đồng phạm khác, thu giữ được 52 khẩu súng cùng một số bộ thiết bị chuyển đổi súng từ chế độ bắn một viên sang bắn liên thanh. Điều đáng chú ý là trong số súng này có hai khẩu súng lục Colt 1911 với báng súng bọc vàng và khắc logo của CJNG.
Elias và Oswaldo Cobian là họ hàng của Victor Cobian, "cánh tay phải" của Jesus Cisneros. Victor Cobian đã kêu gọi họ hàng mình đang sống ở Mỹ đi mua súng hộ rồi chuyển cho đối tượng tuồn sang Mexico. Những đầu mối Mỹ này cũng lại lôi kéo bạn bè, đồng nghiệp tham gia vào đường dây để được hưởng hoa hồng không khác gì bán hàng đa cấp. Nhờ nguồn vũ khí và đạn dược dồi dào từ Mỹ mà CNJG mới có thể tiếp tục cuộc chiến với các lực lượng quân đội ở vùng núi Jalisco.
Vụ án Racine còn bộc lộ một yếu điểm nữa trong việc quản lý súng đạn tại Mỹ: Luật pháp đã quy định rằng ông chủ các cửa hàng buôn bán súng đạn phải cảnh báo nhà chức trách nếu như có dấu hiệu khách hàng của họ là tội phạm. Nhưng trên thực tế có rất ít người làm như vậy. Những kẻ buôn lậu có thể mua ba, bốn khẩu súng có sức sát thương cao tại cùng một cửa hàng chỉ trong vòng vài ngày mà không bị báo cáo. Hiện nay ATF đang điều tra ông chủ của Shooters' Sports Center và một số cửa hàng bán súng khác xem liệu họ có tiếp tay cho những kẻ buôn lậu không.
