Tại sao phụ nữ đòi bình đẳng nhưng bắt đàn ông làm trụ cột?
"Quy tắc số 1" của Minh An khi hẹn hò là đàn ông phải thanh toán ít nhất năm buổi đầu tiên, từ buổi thứ 6 cô có thể chia sẻ một phần nhỏ."Làm gì có bình đẳng thực sự. Phụ nữ vẫn chịu nhiều bất công, đàn ông chi nhiều hơn mới công bằng", cô gái ở TP HCM lập luận.
Cô cho rằng nam giới có thu nhập trung bình cao hơn, trong khi phụ nữ phải đầu tư nhiều hơn vào ngoại hình, từ trang điểm, váy áo đến làm tóc, để đáp ứng kỳ vọng xã hội. Việc đàn ông trả tiền cũng là cách thể hiện sự nghiêm túc trong mối quan hệ. "Tiền ở đâu, đàn ông để tâm ở đó", cô kết luận.
Tuy nhiên, nhiều nam giới không đồng tình, cho rằng chính tư duy này tạo ra bất bình đẳng. Tuấn Dũng, nhân viên chứng khoán 31 tuổi ở Hà Nội, cho biết luôn thanh toán các buổi hẹn, thường rơi vào khoảng 500.000 đồng mỗi lần. Nhưng với anh, hành động này đơn thuần là phép lịch sự, không phải trách nhiệm của nam giới.
Điều khiến Dũng bối rối là những tiêu chuẩn mâu thuẫn. Lần hẹn hò gần nhất của anh là với một cô gái tốt nghiệp thạc sĩ có thu nhập hơn 30 triệu đồng, chưa có nhà riêng. Khi tìm người yêu, cô lại đặt ra tiêu chí bạn trai phải có nhà riêng, thu nhập cao hơn mình và sau này là trụ cột kinh tế gia đình.
"Bình đẳng là cả hai phải cùng có trách nhiệm. Không thể đổ lỗi người chồng bất tài, không chí tiến thủ, không phải trụ cột nếu kinh tế gia đình không tốt", Dũng nói.
Anh đặt câu hỏi bình đẳng giới, rốt cuộc là quyền lợi và nghĩa vụ chia đều cho tất cả hay chỉ là sự lựa chọn có lợi cho một bên.
Một đôi nam nữ hẹn hò trong quán cà phê ở Hà Nội năm 2024. Ở nhiều nền văn hóa, trong đó có Việt Nam vẫn xem nam giới nên chi trả cho buổi hẹn hò. Ảnh: Thanh Nga
Chuyên gia nghiên cứu về giới, tiến sĩ Phạm Quốc Lộc, phó tổng hiệu trưởng trường Wellspring cho biết câu trả lời cho thắc mắc của Tuấn Dũng nằm ở truyền thống. "Việc mong muốn đàn ông làm trụ cột gia đình chỉ là bản sao lặp lại các giá trị của chế độ phụ quyền chứ không phải phụ nữ tự nghĩ ra", ông Lộc nói.
Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trong bình đẳng giới, hiện đứng thứ 72/146 quốc gia, tăng 11 bậc so với năm 2022, theo Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu năm 2024. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng xã hội Việt Nam vẫn vận hành theo cơ chế phụ quyền. Các chuẩn mực liên quan đến nam tính vẫn đang được coi trọng và trong đó người phụ nữ bị đẩy vào thế yếu hơn.
Ví dụ, trong công việc người ta nói cơ hội là công bằng, nam nữ có đầy đủ năng lực đều có cơ hội thăng tiến như nhau. Song xã hội vẫn coi tiêu chí của một người lãnh đạo là quyết đoán, cứng rắn, kết giao rộng. Đây đều là các phẩm chất gắn liền với nam giới. "Trong một xã hội phụ quyền, phụ nữ rất khó để có một sân chơi công bằng như nam giới", tiến sĩ Phạm Quốc Lộc nói.
Chuyên gia giới Lê Quang Bình, giám đốc doanh nghiệp xã hội ECUE và điều phối viên mạng lưới VGEM về bình đẳng giới cho biết có rất nhiều tranh luận thời gian qua xoay quanh mâu thuẫn "phụ nữ muốn công bằng nhưng thích được ưu tiên", ví dụ như nhường chỗ ngồi, xếp hàng, bê giúp đồ nặng. Tuy nhiên, theo ông các hành vi này phần nhiều thuộc về văn hóa ứng xử và không nên bị nhầm lẫn với bình đẳng giới thực sự.
Khi nhìn vào bình đẳng giới, nếu chỉ nhìn theo kiểu "cào bằng" là thiếu đi sự tinh tế và nhạy cảm văn hóa. Vấn đề cốt lõi là ở thăng tiến trong công việc và phân chia gánh nặng lao động. Tại Việt Nam, phụ nữ trung bình dành nhiều hơn nam giới hai giờ mỗi ngày cho việc nhà và chăm sóc gia đình, khiến họ có ít thời gian để phát triển bản thân và sự nghiệp.
Chuẩn mực giới còn vô hình định hình lộ trình nghề nghiệp. Phụ nữ bị định hướng vào các công việc ổn định, ít rủi ro, hạn chế khả năng vươn lên vị trí lãnh đạo. Kết quả, khoảng cách thu nhập giữa nam và nữ ở Việt Nam vẫn đang cách xa nhau. Trung bình lao động nam nhận 8,7 triệu đồng, lao động nữ là 6,5 triệu đồng một tháng. Tỷ lệ nữ giới trong các vai trò quản lý chỉ 28%, ngay cả trong những ngành có đông lao động nữ, theo Tổng cục Thống kê 2024.
Trong khi phụ nữ phải đối mặt với những bất lợi do kỳ vọng xã hội, nam giới cũng chịu áp lực từ các vai trò giới truyền thống. Nhiều đàn ông muốn vợ độc lập nhưng vẫn cảm thấy tự ti nếu cô ấy kiếm tiền nhiều hơn.
Trong nghiên cứu "Nam giới và Nam tính" của Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS), 1/4 nam giới tham gia khảo sát cho biết họ cảm thấy áp lực trong cuộc sống, trong đó có hơn 80% cảm thấy bị áp lực về tình trạng tài chính và gần 70% bị áp lực về sự nghiệp.
Cửa hàng hoa tươi ở quận Cầu Giấy, Hà Nội đông khách sáng 7/3, một ngày trước ngày Quốc tế Phụ nữ. Trong hình anh Vũ Phúc, 43 tuổi, công tác tại Tập đoàn bưu chính viễn thông VNPT luôn được cơ quan giao cho mua hoa tặng chị em phụ nữ nhiều năm nay. Ảnh: Phan Dương
Ông Bình nhấn mạnh để đạt được bình đẳng giới thực sự, cần tách bạch giữa phép lịch sự trong đời sống và những bất bình đẳng mang tính hệ thống. Vấn đề không nằm ở việc nhường ghế hay xếp hàng, mà ở sự phân chia công việc chăm sóc gia đình một cách công bằng, đặc biệt là nam giới.
Phụ nữ cần có cơ hội bình đẳng trong sự nghiệp, nghĩa là loại bỏ thiên kiến giới trong tuyển dụng, đào tạo và thăng tiến. Nam giới cũng cần được giải tỏa áp lực từ những kỳ vọng truyền thống, vốn đè nặng lên sức khỏe tinh thần của họ.
"Bình đẳng giới không chỉ là quyền lợi của phụ nữ hay trách nhiệm của nam giới, mà là một cuộc tái cấu trúc xã hội - nơi cả hai giới đều được trao cơ hội phát triển mà không bị trói buộc bởi định kiến", ông Bình nói.
Ông Lộc cho rằng để thay đổi, cần tác động đồng bộ từ chính trị, giáo dục, việc làm đến truyền thông và đời sống hàng ngày. Nhưng quan trọng nhất phải phản biện những "chân lý" đã ăn sâu trong xã hội, như "phụ nữ có thiên chức làm vợ, làm mẹ" hay "đàn ông là trụ cột gia đình".
"Những quan niệm này thực chất chỉ là hệ tư duy, không phải chân lý và chúng đang duy trì bất công", chuyên gia nói.
Dù vậy, tiến sĩ Lộc lạc quan rằng xã hội Việt Nam đang có những tiến bộ rõ nét. Chẳng hạn, trước đây hệ phụ quyền chỉ nhìn nhận phụ nữ qua ngoại hình, ngày nay nhiều phụ nữ đã chủ động phá vỡ tiêu chuẩn đó. Không ít mô hình gia đình hiện đại đang chứng minh vai trò trụ cột kinh tế không còn cố định ở nam giới và cả người chồng lẫn vợ hạnh phúc với lựa chọn đó.
Mười năm kết hôn, chị Ngọc Hân, 33 tuổi, quê Vĩnh Phúc hiếm khi nhận được quà của chồng vào những ngày lễ. Không phải anh vô tâm, mà bởi đã nộp toàn bộ lương cho vợ. Hồi đầu, chị từng chạnh lòng. Bạn bè khoe chồng tặng túi xách, nước hoa, đưa đi du lịch, còn chị chỉ nhận một lời chúc đơn giản.
"Có những lần tôi thoáng qua suy nghĩ chẳng phải đàn ông vẫn nên là trụ cột kinh tế?", chị nói.
Dần dần chị không còn bận tâm đến điều đó nữa. Gần đây, chị Hân được bổ nhiệm lên trưởng phòng trong một công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Công việc bận rộn nhưng chị không phải lo lắng chuyện nhà cửa, vì luôn có chồng, một viên chức xã, đảm đương phần lớn việc nhà và dạy dỗ con cái.
Nhìn lại, người phụ nữ khẳng định đã tìm được cách vận hành gia đình phù hợp. "Bình đẳng giới không phải là chia đôi mọi thứ, mà là tạo cơ hội công bằng để mỗi người phát huy hết tiềm năng của mình", chị nói.
Tại sao phụ nữ đòi bình đẳng nhưng bắt đàn ông làm trụ cột?
"Quy tắc số 1" của Minh An khi hẹn hò là đàn ông phải thanh toán ít nhất năm buổi đầu tiên, từ buổi thứ 6 cô có thể chia sẻ một phần nhỏ.
vnexpress.net
.png "Sex :vozvn (22):"){kind=icon}
