Tài liệu đầu tiên ghi nhận về những nhóm người sống ở Giao Châu tức nước ta ngày nay thì họ không gọi là Hùng Vương mà họ gọi là Lạc Vương
Sách sớm nhất ghi chép về “Lạc” vương là sách
Thủy kinh chú của Lịch Đạo Nguyên, thế kỷ VI, trong đó có dẫn lại từ sách
Giao Châu ngoại vực ký khoảng thế kỷ IV một đoạn văn như sau: “交趾昔未有郡縣之時, 土地有雒田, 其田從潮水上下, 民墾食其, 名為雒民. 設雒王雒侯主諸郡縣. 縣多為雒將. 雒將銅印青綬” (Giao Chỉ xưa kia, lúc chưa có quận huyện, đất đai có ruộng Lạc, ruộng này theo nước triều lên xuống, dân trồng cấy ruộng ấy để ăn, nên gọi là dân Lạc. Các quận, huyện được cai trị bởi vua Lạc và các phụ tá vua là quan Lạc. Ở các huyện do các tướng Lạc cai quản, tướng Lạc có ấn đồng, dây thao xanh). Tiếp đến là sách
Sử ký – Sách ẩn của Tư Mã Trinh đời Đường đã nhắc đến sách
Quảng Châu ký của Bùi Uyên, đời Tấn,khoảng thế kỷ IV ghi chép cùng nội dung trên: “交趾有駱田,仰潮水上下,人食其田,名為駱人.有駱王, 駱侯.諸縣自名為駱將, 銅印青綬, 即今之令長也”(Giao Chỉ có ruộng Lạc, ruộng này theo nước triều lên xuống, người ta ăn ruộng ấy nên gọi là người Lạc. Có vua Lạc và các phụ tá vua là quan Lạc. Các huyện tự gọi người cai quản là tướng Lạc, đeo ấn đồng dải thao xanh, như quan lệnh trưởng ngày nay vậy).
Đinh Văn Tuấn Theo truyền thống người Việt Nam, danh xưng “Hùng vương” bao đời nay đã được lưu truyền qua truyền khẩu và thư tịch, tuy nhiên vào đầu thế kỷ XX, Henri Maspéro [6] đã lần đầu…
nghiencuulichsu.com
Như vậy trước khi Triệu Đà theo lệnh của Tần Thủy Hoàng tiến xuống phương nam thì vùng này đã có người sinh sống.
Họ cày ruộng theo con nước khi lên khi xuống và gọi chung là người Lạc và thủ lĩnh của họ gọi là vua Lạc và các quan Lạc phụ tá.
Vậy khái niệm Hùng Vương bắt đầu khi nào?
Danh xưng “Hùng vương” 雄王 được ghi chép trong thư tịch Hán là sách
Thái Bình quảng ký, thế kỷ thứ X,đã dẫn
Nam Việt chí (Thẩm Hoài Viễn) khoảng thế kỷ V: “交趾之地,頗為膏腴,從民居之,始知播植.厥土惟黑壤.厥氣惟雄.故今稱其田為雄田,其民為雄民.有君長,亦曰雄王;有輔佐焉,亦曰雄侯.分其地以為雄將” (Vùng đất Giao Chỉ rất màu mỡ, di dân đến ở, thoạt đầu biết trồng cấy. Đất đen xốp. Khí đất “hùng”. Vì vậy ruộng ấy gọi là ruộng Hùng, dân ấy là dân Hùng. Có quân trưởng cũng gọi là vua Hùng; các phụ tá thì gọi là quan Hùng. Đất đó được chia ra cho các tướng Hùng cai quản).
Đến thế kỷ thứ X mới bắt đầu xuất hiện khái niệm Hùng Vương thay cho Lạc Vương
Hùng 雄 ở đây có nghĩa là hùng mạnh xuất phát từ chất đất tơi xốp màu mỡ và khí đất hùng mạnh nên gọi là ruộng Hùng, dân Hùng Hùng quan và thủ lãnh là Hùng vương.
Như vậy ban đầu người Trung Hoa gọi thủ lĩnh vùng đất chúng ta là Lạc vương sau đó họ không dùng chữ Lạc nửa mà đổi thành Hùng vương