Kịch bản nào về khả năng Mỹ áp thuế đối với Việt Nam?

Theo TS Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, với quan điểm thương mại quốc tế phải cân bằng và công bằng hơn và quan sát một số quyết sách gần đây của Tổng thống Donald Trump, khả năng Việt Nam bị áp thuế có thể phải tính đến.​

Việt Nam hiện là đối tác thương mại hàng hóa thứ 8 của Mỹ (tổng kim ngạch hai chiều năm 2024 là 149,7 tỉ USD - chiếm 2,8% tổng giá trị thương mại hàng hóa của Mỹ); đứng thứ 6 về xuất khẩu sang Mỹ (136,6 tỉ USD, chiếm 4,2% tổng nhập khẩu hàng hóa của Mỹ), đứng thứ 3 về xuất siêu sang Mỹ (123,5 tỉ USD) năm 2024.

Theo TS Cấn Văn Lực và nhóm nghiên cứu BIDV, với quan điểm thương mại quốc tế phải cân bằng và công bằng hơn và quan sát một số quyết sách gần đây của Tổng thống D. Trump, khả năng Việt Nam bị áp thuế có thể phải tính đến.

Nhóm nghiên cứu đánh giá khả năng Việt Nam có thể bị áp thuế theo 3 kịch bản:

Kịch bản 1 (kịch bản cơ sở, xác suất 50%): Mỹ có thể áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam bằng với mức mà Việt Nam đang áp đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ (theo chính sách thuế "đối ứng/có đi có lại").

Theo đó, Mỹ có thể tăng thuế bình quân đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam từ mức 2,2% (theo phương pháp tính thuế bình quân gia quyền) lên mức 5,1% (là mức mà Việt Nam đang áp đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ), theo WTO.

Khi đó, số tiền thuế tăng thêm ước tính sẽ khoảng 4 tỉ USD, là một con số không nhỏ, trừ khi Việt Nam chủ động giảm thuế đối ứng cho hàng nhập khẩu từ Mỹ (khi đó, số tiền thuế giảm ước tính sẽ là 0,53 tỉ USD, với giả định nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam năm 2025 tăng khoảng 20%).

Thời điểm áp thuế đối ứng thế này (nếu có) sẽ khó có thể diễn ra ngay vì Mỹ cần tính toán với hơn 200 đối tác toàn cầu và rất nhiều dòng sản phẩm khác nhau. Tuy nhiên, thời gian có thể sớm hơn đối với các nước đang áp mức thuế đối ứng cao hơn nhiều so với Mỹ (như Ấn Độ, Hàn Quốc, Brazil…).


Kịch bản 2 (tiêu cực, xác suất 25%): Mỹ có thể áp mức thuế 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam (thay vì mức 3,3% bình quân giản đơn hay 2,2% bình quân gia quyền như hiện nay), tương tự như nhiều quốc gia khác như Tổng thống Trump đã từng tuyên bố.

Khi đó, xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ có thể giảm khoảng 3 - 5% năm 2025 xuống mức tăng 15 - 17% (từ mức tăng khoảng 20% hiện tại sang thị trường Mỹ), các thị trường xuất khẩu khác chưa kịp chuyển hướng được ngay, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam có thể giảm khoảng 1,5 - 2 điểm % và tăng trưởng GDP có thể giảm khoảng 0,2 - 0,3 điểm % năm 2025 (năm sau có thể giảm nhiều hơn do thời gian dài hơn, đủ 12 tháng thay vì 9 tháng như năm nay với kịch bản mức thuế 10% này bị tính từ đầu quý 2/2025).

Kịch bản 3 (tích cực, xác suất 25%): Mỹ không áp thêm thuế hoặc chỉ áp thuế cao hơn đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam (như thép, nhôm…) với mức tương tự như các quốc gia khác. Khi đó, Việt Nam sẽ cạnh tranh sòng phẳng với hàng hóa cùng loại của các nước; có thể tận dụng được một số cơ hội như nêu trên để có thể đạt được mục tiêu xuất khẩu đã đề ra.

Nhóm nghiên cứu cho rằng Việt Nam cần chú trọng hơn nữa các biện pháp thúc đẩy hợp tác cùng có lợi với Mỹ trên nhiều lĩnh vực, tăng cường các kênh đối ngoại. Ngoài ra, cần kiên định đa dạng hóa thị trường, đối tác, sản phẩm; tận dụng tốt hơn 17 FTA đã ký kết.

Doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng cơ hội gia tăng thị phần (dù ít ỏi), đặc biệt là những ngành Việt Nam có thế mạnh như điện tử, dệt may, da giày, thủy sản, gỗ... với điều kiện tăng khả năng đáp ứng các điều kiện theo quy định. Các doanh nghiệp cũng cần cân nhắc, minh bạch hóa trong việc sử dụng các nguyên liệu bán thành phẩm và thành phẩm từ Trung Quốc cũng như các quốc gia đang bị Mỹ áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để hạn chế nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá, phòng vệ thương mại...; tăng cường quản lý, lưu trữ chứng từ về nguồn gốc, xuất xứ nguyên liệu, sản phẩm để minh bạch thông tin về nguồn gốc xuất xứ; đa dạng hóa thị trường, đối tác, chuỗi cung ứng…

Kịch bản 1 (kịch bản cơ sở, xác suất 50%): Mỹ có thể áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam bằng với mức mà Việt Nam đang áp đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ (theo chính sách thuế "đối ứng/có đi có lại").

Bấm để mở rộng...

Tao thấy ông tiến sĩ này vẫn thua giáo sư pểt quá xa.

Tiến sĩ dự đoán xác suất 50% chứ giáo sư khẳng định Trump quý VN, 100% đéo dám làm gì VN đâu.

Dưới đây là các kịch bản có thể xảy ra, dựa trên xu hướng hiện tại, tuyên bố của Trump, và phân tích từ các chuyên gia kinh tế:

---

### **Kịch bản 1: Mỹ áp thuế phổ quát 10-20% với tất cả hàng nhập khẩu, bao gồm Việt Nam**
- **Xác suất**: Cao (60-70%)
- **Cơ sở**:
Trump đã nhiều lần cam kết áp thuế phổ quát (10-20%) lên hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia để giảm thâm hụt thương mại của Mỹ và bảo vệ sản xuất nội địa. Việt Nam, với thặng dư thương mại lớn thứ ba với Mỹ (gần 100 tỷ USD trong năm 2024), nằm trong tầm ngắm. Trong bài phát biểu ngày 17/2/2025, Trump nhấn mạnh chính sách "thuế đối ứng" (reciprocal tariff), áp dụng mức thuế tương đương với các nước đánh thuế hàng Mỹ.
- **Tác động đối với Việt Nam**:
- Xuất khẩu sang Mỹ (chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu Việt Nam, khoảng 119,6 tỷ USD năm 2024) sẽ chịu thuế tăng, làm giảm sức cạnh tranh của các mặt hàng như dệt may, da giày, đồ gỗ, và điện tử.
- Theo TS. Cấn Văn Lực (Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV), nếu thuế tăng 10%, xuất khẩu dệt may sang Mỹ có thể chỉ đạt 28-29 tỷ USD (tăng 7-11% thay vì 20% như trước), với thêm 2,8-3 tỷ USD tiền thuế.
- Ngành gỗ và điện tử cũng chịu ảnh hưởng tương tự, với mức tăng trưởng xuất khẩu giảm còn 15-20% (thay vì 25-30% như năm 2024).
- **Phản ứng của Việt Nam**:
Tăng nhập khẩu từ Mỹ (như LNG, nông sản) để giảm thặng dư thương mại, đồng thời đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, hoặc ASEAN.

---

### **Kịch bản 2: Mỹ áp thuế riêng với Việt Nam (25% hoặc cao hơn)**
- **Xác suất**: Trung bình (30-40%)
- **Cơ sở**:
- Việt Nam bị Mỹ nghi ngờ là "bàn đạp" cho hàng Trung Quốc né thuế, đặc biệt khi FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng mạnh (top 2 trong năm 2024 với 3,2 tỷ USD). Điều này làm gia tăng nguy cơ Mỹ áp thuế riêng, tương tự như mức 25% áp lên Canada và Mexico (dù đã hoãn 30 ngày vào đầu tháng 2/2025).
- Morgan Stanley (dẫn qua X ngày 23/2/2025) xếp Việt Nam trong top 3 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nhất nếu Trump áp thuế đối đẳng, cùng với Trung Quốc và Mexico.
- Tuy nhiên, chuyên gia Kyle Freeman (Dezan Shira & Associates) cho rằng khả năng áp thuế riêng với Việt Nam thấp hơn do mối quan hệ thương mại đôi bên cùng có lợi và Việt Nam không phải đối thủ địa chính trị trực tiếp như Trung Quốc.
- **Tác động đối với Việt Nam**:
- Xuất khẩu giảm mạnh hơn, có thể chỉ tăng 5-10% trong năm 2025, đặc biệt với các ngành nhạy giá như dệt may và da giày.
- Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam (theo AmCham, 2/2025) lo ngại 94% hoạt động sản xuất bị ảnh hưởng tiêu cực, 2/3 cân nhắc cắt giảm nhân sự.
- Áp lực lạm phát và tỷ giá VND tăng khi chi phí nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu giảm.
- **Phản ứng của Việt Nam**:
Đàm phán song phương để tránh thuế riêng, cam kết kiểm soát dòng hàng Trung Quốc, và thúc đẩy các hiệp định thương mại tự do (FTA) với các nước khác.

---

### **Kịch bản 3: Việt Nam tránh được thuế nhờ ngoại giao và nhượng bộ**
- **Xác suất**: Thấp (20-30%)
- **Cơ sở**:
- Việt Nam có thể học theo Australia, nước được Trump cân nhắc miễn thuế thép nhờ thặng dư thương mại thấp và mua nhiều hàng Mỹ (máy bay, năng lượng). Nếu Việt Nam tăng nhập khẩu từ Mỹ và giảm thặng dư thương mại, Trump có thể "nương tay".
- TS. Lê Đăng Doanh (nguyên Viện trưởng CIEM) gợi ý nhập khẩu khí đốt LNG và nông sản Mỹ để cân bằng cán cân thương mại, một chiến lược đã được thảo luận trong năm 2024.
- Quan hệ Việt-Mỹ đang ở mức "đối tác chiến lược toàn diện", có thể là lợi thế ngoại giao để tránh thuế riêng.
- **Tác động đối với Việt Nam**:
- Xuất khẩu vẫn tăng trưởng tốt (10-15%), ít chịu tác động trực tiếp từ thuế.
- Tuy nhiên, chi phí nhập khẩu tăng do mua thêm hàng Mỹ có thể gây áp lực lên ngân sách và người tiêu dùng trong nước.
- **Phản ứng của Việt Nam**:
Đẩy mạnh đàm phán với Mỹ, tận dụng vị thế địa chính trị (đối trọng với Trung Quốc ở Biển Đông), và nhấn mạnh lợi ích chung từ chuỗi cung ứng Việt Nam-Mỹ.

---

### **Kịch bản 4: Chiến tranh thương mại toàn cầu, Việt Nam chịu ảnh hưởng gián tiếp**
- **Xác suất**: Trung bình (40-50%)
- **Cơ sở**:
- Nếu Mỹ áp thuế 60% lên hàng Trung Quốc và 10-20% toàn cầu, các nước khác (EU, Canada, Mexico) có thể đáp trả bằng thuế đối ứng, dẫn đến chiến tranh thương mại toàn cầu. Việt Nam, dù không bị thuế riêng, vẫn bị ảnh hưởng gián tiếp do chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy.
- Trung Quốc có thể đẩy mạnh xuất khẩu giá rẻ sang Việt Nam, làm tăng nhập siêu và gây áp lực lên sản xuất nội địa.
- **Tác động đối với Việt Nam**:
- Xuất khẩu sang Mỹ vẫn tăng (8-12%), nhưng chậm hơn do nhu cầu toàn cầu giảm.
- Ngành thủy sản (như tôm) ít chịu ảnh hưởng trực tiếp nhờ Mỹ phụ thuộc nhập khẩu, nhưng các ngành khác (dệt may, điện tử) gặp khó khăn vì cạnh tranh gia tăng từ các nước như Indonesia, Thái Lan.
- **Phản ứng của Việt Nam**:
Giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ, tăng cường nội lực qua tiêu dùng nội địa và đầu tư cơ sở hạ tầng (giao thông, năng lượng tái tạo).

---

### **Yếu tố quyết định**
1. **Thâm hụt thương mại**: Việt Nam cần giảm thặng dư với Mỹ (hiện gần 100 tỷ USD) để tránh bị nhắm đến.
2. **Chính sách Trump**: Nếu Trump ưu tiên kinh tế thực dụng hơn tư tưởng bảo hộ, Việt Nam có thể đàm phán thành công.
3. **Hành động của Việt Nam**: Tăng nhập khẩu từ Mỹ và kiểm soát hàng Trung Quốc sẽ là chìa khóa.

---

đéo có hình chó nó tin:

Tao thấy ông tiến sĩ này vẫn thua giáo sư pểt quá xa.

Tiến sĩ dự đoán xác suất 50% chứ giáo sư khẳng định Trump quý VN, 100% đéo dám làm gì VN đâu.

Bấm để mở rộng...

@Peter1953 @bodothanthien @Johnsmith hẳn 3 giáo sư nè

Dùng con Grok của Musk : theo bạn, Mỹ có áp thuế lên Việt Nam hay không

Dựa trên thông tin hiện có đến ngày 24/2/2025, tôi sẽ phân tích để trả lời câu hỏi của bạn về việc liệu Mỹ có áp thuế lên Việt Nam hay không một cách chi tiết và dễ hiểu.

### Tình hình hiện tại
Hiện tại, Mỹ chưa áp thuế bổ sung đặc biệt nào lên hàng hóa Việt Nam một cách toàn diện như đã làm với Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại 2018-2019. Tuy nhiên, Mỹ có áp dụng một số biện pháp thuế quan cụ thể đối với một số mặt hàng từ Việt Nam trong những năm gần đây, chủ yếu liên quan đến chống bán phá giá (anti-dumping) hoặc chống trợ cấp (countervailing duties). Ví dụ:
- **Thép**: Vào ngày 10/2/2025, Mỹ đã áp thuế 25% lên thép nhập khẩu từ Việt Nam, như một phần của chính sách bảo vệ ngành sản xuất nội địa dưới thời Tổng thống Donald Trump (Reuters, 13/2/2025).
- **Các sản phẩm khác**: Trước đó, Mỹ cũng áp thuế chống bán phá giá lên một số mặt hàng như tôm, cá tra, và gỗ dán từ Việt Nam khi có bằng chứng về việc bán dưới giá thị trường hoặc nhận trợ cấp từ chính phủ.

Ngoài ra, Việt Nam hiện hưởng mức thuế suất thông thường theo quy chế Quan hệ Thương mại Bình thường (Normal Trade Relations - NTR) với Mỹ, nhờ Hiệp định Thương mại Song phương Việt - Mỹ (BTA) năm 2001. Điều này có nghĩa là phần lớn hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chịu thuế suất trung bình từ 0-15%, thấp hơn nhiều so với mức 40% trước khi có BTA.

### Khả năng Mỹ áp thuế mới lên Việt Nam
Việc Mỹ có áp thuế bổ sung lên Việt Nam trong tương lai hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt khi Donald Trump nhậm chức Tổng thống vào tháng 1/2025. Dưới đây là các điểm cần xem xét:

#### 1. Thặng dư thương mại lớn của Việt Nam với Mỹ
- Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ, đứng thứ 4 sau Trung Quốc, EU, và Mexico. Theo số liệu từ Cục Thống kê Mỹ (tháng 1/2025), thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam trong 11 tháng đầu năm 2024 đã vượt 110 tỷ USD, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm 2023.
- Trump, trong chiến dịch tranh cử, đã nhấn mạnh việc giảm thâm hụt thương mại là ưu tiên hàng đầu. Ông từng đề xuất áp thuế 10-20% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, và Việt Nam – với thặng dư lớn – có thể nằm trong tầm ngắm.

#### 2. Chính sách bảo hộ của Trump
- Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), Trump đã áp thuế nặng lên Trung Quốc và đe dọa các nước khác như Việt Nam nếu bị nghi thao túng tiền tệ hoặc làm trung gian cho hàng Trung Quốc né thuế. Năm 2020, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã điều tra Việt Nam về vấn đề định giá thấp đồng tiền (currency undervaluation) và kết luận có hành vi “có thể kiện” nhưng không áp thuế ngay.
- Gần đây, Trump và cố vấn như Peter Navarro (được chọn làm cố vấn thương mại cấp cao) đã nhắc đến khả năng áp thuế lên Việt Nam để giảm thâm hụt thương mại và đưa chuỗi cung ứng về Mỹ (Reuters, 5/12/2024).

#### 3. Nguy cơ Việt Nam bị nhắm đến như “Trung Quốc thứ hai”
- Việt Nam hưởng lợi lớn từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, khi nhiều công ty chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Điều này làm tăng xuất khẩu sang Mỹ, nhưng cũng khiến Mỹ nghi ngờ Việt Nam là điểm trung chuyển hàng Trung Quốc né thuế. Dù nghiên cứu từ Harvard cho thấy chỉ khoảng 1,8% hàng Việt Nam xuất sang Mỹ năm 2021 là hàng Trung Quốc “đội lốt” (HBS Working Knowledge, 24/10/2024), nguy cơ bị áp thuế vẫn cao nếu Mỹ muốn gửi thông điệp cứng rắn.

#### 4. Phản ứng từ Việt Nam
- Bộ Ngoại giao Việt Nam (13/2/2025) đã bày tỏ sẵn sàng thảo luận với Mỹ về các biện pháp thuế quan, bao gồm thuế thép, để tránh leo thang căng thẳng. Việt Nam cũng cam kết điều chỉnh chính sách tiền tệ và tăng nhập khẩu từ Mỹ để giảm thặng dư thương mại, như một cách tránh bị áp thuế diện rộng.

### Dự đoán của tôi
- **Ngắn hạn**: Mỹ có thể tiếp tục áp thuế chống bán phá giá hoặc chống trợ cấp lên một số mặt hàng cụ thể từ Việt Nam (như thép, dệt may, điện tử) nếu có khiếu nại từ doanh nghiệp Mỹ. Tuy nhiên, một mức thuế chung 10-20% như Trump đề xuất chưa chắc được áp dụng ngay với Việt Nam trong vài tháng tới (tính từ 2/2025), vì cần thời gian để Quốc hội Mỹ thông qua và đánh giá tác động kinh tế.
- **Dài hạn**: Nếu Việt Nam không giảm thặng dư thương mại hoặc bị liệt vào danh sách thao túng tiền tệ (đồng VND đã yếu kỷ lục so với USD), khả năng bị áp thuế bổ sung là rất cao, đặc biệt khi Trump thực hiện chính sách “America First”. Morgan Stanley (22/2/2025, qua X) dự đoán Việt Nam nằm trong top 3 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nhất nếu Mỹ áp thuế đối đẳng.

### Trường hợp ở Việt Nam
Nếu bạn là doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ, bạn cần:
- **Theo dõi sát**: Chính sách thuế của USTR và cổng thông tin [ustr.gov](https://ustr.gov/).
- **Liên hệ hỗ trợ**: Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) hoặc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) để được tư vấn về thuế quan Mỹ.
- **Chuẩn bị**: Đa dạng hóa thị trường (EU, Nhật Bản) để giảm phụ thuộc vào Mỹ nếu thuế tăng.

### Kết luận
Mỹ hiện chưa áp thuế diện rộng lên Việt Nam, nhưng nguy cơ này đang tăng cao dưới chính quyền Trump, đặc biệt từ giữa năm 2025. Tình hình phụ thuộc vào cách Việt Nam đàm phán với Mỹ và diễn biến chính trị sắp tới. Bạn nghĩ sao về khả năng này? Nếu cần phân tích sâu hơn về ngành cụ thể (như dệt may), cứ nói tôi sẽ hỗ trợ nhé!