Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Câu thơ ấy nằm trong bài “Tĩnh dạ tư” nổi tiếng cổ kim. Đó là bài thơ đã gắn liền với tên tuổi của thi nhân họ Lý, được bao thế hệ độc giả mến mộ. Sử cũ ghi chép, năm 726 (Đường Thái Tông niên hiệu Khai Nguyên năm thứ 14), theo lịch cũ khoảng vào ngày rằm tháng 9, Lý Bạch mới 26 tuổi đang du ngoạn Dương Châu. Trong một đêm trăng sáng, Lý Bạch ngửa mặt lên ngắm ánh trăng sáng vằng vặc trên bầu trời, bất giác nhớ nhà, tức cảnh sinh tình rồi viết nên bài thơ thiên cổ ngàn năm sáng
静夜思
床前明月光,
疑是地上霜.
举头望明月,
低头思故乡.
Tĩnh dạ tư
Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương.
Dịch thơ của Johnny Lée
Đầu giếng ánh trăng sáng.
Ngỡ trên đất phủ sương.
Ngẩng đầu ngắm trăng sáng.
Cúi đầu nhớ quê hương
Mấy thằng nhà thơ ngu của Việt Nam sau này dịch thơ hay này thành cả lục bát, đến mất cả thân phận như:
Tưởng sương trên đất, hóa ra trăng!
Ngước mắt khôn ngăn giọt lệ thầm
Cúi mặt, hỡi ơi lòng dạ nát
Quê nhà biền biệt biết bao năm!
Hay
Trước giường bàng bạc màu trăng,
Mơ màng lại ngỡ sương giăng la đà.
Ngửng đầu: trăng sáng trời xa,
Cúi đầu, chạnh nhớ cảnh nhà, quê xưa.
Rồi "giường"
(床 – Giường, Thời cổ đại thành giếng còn được gọi là “Ngân Giường” nên dịch là Giếng chứ không phải là giường thời đó làm chó gì có từ "giường". Mà dịch là giường chỉ có "Hồ Sàng"
Thời Đường chỉ có từ “Hồ sàng” (胡床), một loại ghế ngồi có thể gấp lại thời xưa. Nó còn một tên gọi khác nữa là “Giao sàng” (交床) hay “Giao kỷ” (交椅). Cho đến tận thời nhà Đường chữ “床 – Giường” vẫn được mọi người hiểu là “Hồ sàng” (胡床).
Vậy nên, ý nghĩa chính xác của câu thơ này là trong một đêm trăng thu sáng tỏ, thi nhân đứng bên giếng nước ngẩng đầu ngắm ánh trăng, tức cảnh sinh tình viết ý thơ.
