Ngày cận Tết, dạo một vòng quanh các chợ truyền thống của miền Tây thì dễ dàng tìm được trái dư chưng Tết được bày bán - Ảnh: LAN NGỌC
Ngày Tết cổ truyền của người Việt Nam có phong tục chưng mâm ngũ quả, gia đình nào cũng có một mâm ngũ quả chưng lên bàn thờ ông bà tổ tiên để nguyện cầu năm mới được an khang thịnh vượng, vạn sự như ý.
Khi về miền Tây những ngày giáp Tết, chúng ta sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh các má, các dì chuẩn bị chưng mâm ngũ quả với trái mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài… và có gia đình còn tinh tế chưng thêm trái dư.
Người dân cho biết loại trái này rất dễ trồng chỉ cần tưới nước và bón phân đúng liều lượng thì cây sinh trưởng tốt, một cây phát triển tốt ước đạt khi thu hoạch khoảng 40 - 50 trái/cây.
Theo quan niệm của nhiều người, loại trái nào hình dáng đẹp, tên gọi hay được đưa vào danh sách chưng ngũ quả ngày Tết. Trái dư cũng được bà con miền Tây yêu thích bởi cái tên mang ý nghĩa của sự tài lộc và dư dả cho năm mới - Ảnh: LAN NGỌC
Dư là một loại cây thuộc họ cà, thân nhỏ, chiều cao khoảng từ 0.5 - 1 mét, trên thân và lá có nhiều gai nhọn.
Trái dư đạt chuẩn có thể xuất bán sẽ có màu vàng cam, phần đầu trái có năm chia và nhiều người dân quan niệm rằng trái này chưng trong dịp những ngày đầu xuân có ý nghĩa một năm dư dả nhiều tài lộc, phú quý và may mắn.
Dư có vỏ ngoài khá cứng nên ít bị dập chưng đẹp mắt và lâu, nhưng đáng lưu ý là loại quả này không ăn được chỉ dùng để chưng.
(Tuổi Trẻ ngày 27/01/2025)
Theo Pháp Luật Việt Nam ngày 26/01/2017
Sính của lạ, dân Thủ đô mua cả 'cà độc dược' về thờ
Không chỉ thịnh hành ở miền Tây, năm nay, 'quả dư" "quả dư thừa" đã tràn lan thị trường Hà Nội. Theo người bán hàng quảng cáo, như với tên gọi của nó, trưng quả dư (có người còn gọi là quả dư thừa) trên mâm ngũ quả cúng tổ tiên, như lời cầu nguyện để một năm mới luôn no đủ, dư thừa, thể hiện sự ấm no.
Quả dư khá đẹp mắt mới màu vàng óng, hình dáng căng mọng, tròn đầy, lại có những u nồi ở phần cuống như những cánh hoa.
Tuy nhiên, ít ai biết rằng loại trái cây này có tên khoa học là Solanum mammosum, tên dân gian gọi là cà vú dê. Cà vú dê thuộc họ cà độc dược. Trái dư chứa các chất solanine và scopolamine với nồng độ cao nên độc tính rất cao, ngoài ra còn có các độc chất như atropine và hyoscyamine gây ảo giác và liệt cơ.
Cà vú dê là loại cây nhỏ, cứng cao tới 1,5 m, có lông dày và gai. Lá có phiến to, dài 10-15 cm, có gai đứng dẹp cao đến 2,5 cm ở gân và lông dày; cuống dài. Tán hoa ngoài nách lá, mang 3-4 hoa. Hoa màu vàng lam hay tím, đài có lông, cánh hoa hẹp...
Một bác sỹ Bệnh viện Y học dân tộc TP HCM cảnh báo: Trái dư, hay còn gọi cà vú rất độc, sẽ nguy hiểm vô cùng nếu con người ăn phải. Nếu ăn vài trái trở lên thì độc tính của nó gây hôn mê sâu dễ dẫn đến tử vong.
Trên thị trường hiện nay, người bán, người biết người không về tính độc của quả này để khuyến cáo người mua. Họ chỉ biết rằng một thùng quả ở chợ đầu mối có giá 2,5 triệu và ho lấy về bán lẻ 10 nghìn/quả.
Xưa nay không thành quy định nhưng ai cũng hiểu rằng mâm quả cúng ông bà tổ tiên là những gì ngon nhất và ăn được, trần sao âm vậy. Biết nói gì khi quả độc "leo" lên mâm ngũ quả ngày tết để giúp thể hiện tấm lòng thành của con cháu với ông bà tổ tiên!
