EdisonChen
Địt Bùng Đạo Tổ
FROM F17 WITH LOVE
(Phỏng theo truyện ngắn Lặng Lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long)
Đến bây giờ, người lái xe già mới cất tiếng nói:
- Con suối có thác trắng xoá ta vừa qua là trạm rừng. Một lúc nữa thì tới Khu Cách Ly. Bác không ghé thăm Khu Cách Ly ư? Họa sĩ nào cũng đến Khu Cách Ly! Ở đấy tha hồ mà vẽ.
Thật là đột ngột! Nhà hội họa có tuổi mỉm cười thay cho lời đáp.
Cậu thanh niên ngồi kế bên ông có vẻ rất bằng lòng về việc ông được chuyển lên ngồi cạnh cậu. Là kĩ sư vừa đỗ, đi nhận việc ở một công ty làm về trí tuệ nhân tạo ở Lai Châu, lần đầu ra khỏi Hà Nội, qua cuộc đời học trò chật hẹp, bước vào cuộc sống bát ngát mới tinh, cái gì cũng làm cho cậu háo hức. Cậu cứ nhìn ra ngoài cửa xe, mắt lặng lẽ mà say mê. Sự thật thì cậu cũng có lần yêu, nhưng rồi xóa ngay vì biết mình lầm.
Với sự nhạy cảm riêng của người nghệ sĩ, nhà hội họa già biết điều đó. Ông nói như nói một điều hiển nhiên:
- Đối với một người khao khát trời rộng, sự dứt bỏ một tình yêu nhiều khi lại nhẹ lòng.
Người thanh niên xúc động vì đột nhiên nghe một người đã già diễn tả bằng lời cảm nghĩ vốn mơ hồ và lả tả của mình. Như vậy đấy, bắt đầu sự thân thiết giữa cậu kĩ sư sống nội tâm và ông hoạ sĩ già vui tính.
- Chúng ta vừa qua Khu Cách Ly, bác không nhận ra ư? - Người lái xe bỗng nhiên lại hỏi.
- Có. Tôi có nhận ra. Khu Cách Ly bắt đầu với những rặng đào. Và với những đàn bò lang cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đường. Chỗ ấy là Tả Phình phải không bác? - Nhà họa sĩ hỏi.
- Vâng. Bác không thích dừng lại Khu Cách Ly ạ?
- Thích chứ, thích lắm. Thế nào tôi cũng về ở hẳn đấy. Tôi đã định thế. Nhưng bây giờ chưa phải lúc.
- Bác sợ Khu Cách Ly buồn chứ gì?
Nhà họa sĩ phá lên cười:
- Buồn thì ai mà chả sợ? Nó như con gián gặm nhấm người ta? Tốt hơn là tránh nó để làm việc đời.
Bác lái xe xướng to:
- Cho xe nghỉ một lúc lấy nước. Luôn tiện bà con lót dạ. Nửa tiếng, các ông, các bà nhé.
Trong lúc mọi người xôn xao vui vẻ phía sau lưng, bác lái xe quay sang nhà họa sĩ nói vội vã:
- Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian. Thế nào bác cũng thích vẽ hắn.
Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc nhìn anh thanh niên. Anh bất giác đỏ mặt lên!
- Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi! Đây là đỉnh COVID, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác phân tích dữ liệu virus COVID. Cách đây bốn tháng, có hôm tôi cũng đang đi thế này chợt thấy một khúc thân cây chắn ngang đường, phải hãm lại. Một anh thanh niên ở đâu chạy đến, hè với tôi và khách đi xe đẩy khúc cây ra một bên cho xe đi. Hỏi ở đây mà ai đẩy cây ra giữa đường thế này, anh chỉ đỏ mặt. Thì ra anh ta mới lên nhận việc, sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá, anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp chúng tôi, nhìn trông và nói chuyện một lát. Kìa, anh ta kia.
Những lời giới thiệu trước ấy làm nhà họa sĩ già xúc động mạnh khi nhìn thấy người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Người con trai đưa cho bác lái xe một gói nhỏ:
- Cái gì thế này? - Bác lái xe hỏi.
- Củ khoai cháu cháu vừa đào thấy. Cháu gửi bác. Hôm nọ bác chẳng bảo thèm khoai nướng ấy còn gì?
Bác lái xe cũng rút từ túi cửa xe ra một gói giấy:
- Còn đây là anime tôi mua hộ anh.
Người con trai mừng quýnh cầm đĩa anime còn đang cười cười. Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họa:
- Đây, tôi giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nhé. Và cậu đây là kĩ sư trí tuệ nhân tạo. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè, anh đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn ấy.
Anh thanh niên đỏ mặt, rõ ràng luống cuống:
- Vâng, mời bác và cậu lên chơi. Nước sôi đã có sẵn, nhưng cháu về trước một tí. Bác và cậu lên ngay nhé.
Nói xong, anh chạy vụt đi, cũng tất tả như khi đến.
- Bác và cậu lên với anh ấy một tí. Thế nào bác cũng thích vẽ anh ta - Người lái xe lại nói.
Ông rất ngạc nhiên khi bước lên bậc thang bằng đất, thấy người thanh niên đang hái rau dền. Còn anh kĩ sư chỉ “ô” lên một tiếng, đột ngột và mừng rỡ, anh chạy đến bên người con trai đang hái rau. Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó rau đã cắt cho cậu kĩ sư, và cũng rất tự nhiên, cậu đỡ lấy.
- Tôi cắt thêm mấy bó nữa. Rồi cậu muốn lấy bao nhiêu nữa, tùy ý. Cậu cứ cắt một bó rõ to vào. Có thể cắt hết, nếu cậu thích. Tôi không biết kỷ niệm thế nào cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cậu là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ trước Tết, và hiện tại đã là mùng 99 Tết rồi cơ đấy.
Người con trai nói to những điều đáng lẽ người ta chỉ nghĩ. Cũng là những điều ta ít nghĩ. Việc ấy làm bác già và cậu kĩ sư cảm động và cuốn hút ngay. Cậu ôm bó rau vào ngực, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh thanh niên. Anh thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi, mỉm cười, hạ giọng hỏi:
- Cũng Vozer, phỏng?
- Vâng - cậu kĩ sư khẽ nói.
- Thôi, chấm dứt tiết mục hái rau - Người con trai bất chợt quyết định - Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công việc của cháu năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cậu vào nhà uống chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm. Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy trong phòng lab này thôi. Dãy núi này có có điều kiện khí hậu lạnh, là nơi tốt nhất để virus COVID19 sinh trưởng, nên dễ làm thí nghiệm trên chúng. Cháu ở đây có nhiệm vụ trên “thông thiên văn, dưới tường địa lí”: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo nhiệt độ, độ ẩm, đo tốc độ sinh trưởng, phân ly, dự đoán khả năng đột biến và tốc độ lay lan của virus, phục vụ điều chế vaccin, phục vụ chiến đấu với COVID. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa hay máy đo độ ẩm này rất phổ biến. Cái này là máy nhật quang kí, ánh sáng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt mấy con virus trên mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy vết cháy mà đo mật độ virus còn sống, cũng như hành vi của chúng trước dưới ánh sáng mặt trời. Đây là máy vin, nhìn khoảng cách giữa các răng cưa mà đoán gió. Ban đêm không nhìn mây, cháu nhìn gió lay lá, hay nhìn trời, thấy sao nào khuất, sao nào sáng, có thể nói được mây, tính được gió (wow). Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm: bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính người họa sĩ già. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà. Một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc gường con, một chiếc bàn học, một giá anime.
Họa sĩ nhấp chén trà nóng ba ngày nay ông mới lại gặp, thích thú, tự rót lấy một chén nữa, nói luôn:
- Ta thỏa thuận thế này. Chuyện dưới xuôi, mười ngày nữa trở lại đây, tôi sẽ kể anh nghe. Tôi sẽ trở lại, danh dự đấy. Tôi cũng muốn biết cái yên lặng lúc một giờ sáng chon von trên cao nó thế nào. Bây giờ anh hãy kể chuyện anh đi. Sao người ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm” người lắm?
Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều:
- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi, về Lai Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không vào giờ “ốp” là cháu chạy xuống chơi, lâu thành lệ. Cháu bỗng dưng tự hỏi: Cái nhớ xe, nhớ người ấy thật ra là cái gì vậy? Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô hội thì xoàng. Cháu ở liền trong trạm hằng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?”
Anh xoay sang cậu kĩ sư đang một mắt đọc đĩa phim, một mắt lắng nghe, chân đung đưa khe khẽ, nói:
- Và cậu cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có anime ấy mà. Mỗi phim một vẻ.
Trong lúc đó, người họa sĩ già vừa nói chuyện, tay vừa bất giác hí hoáy vào cuốn sổ tì lên đầu gối. Hơn bao nhiêu người khác, ông biết rất rõ sự bất lực của nghệ thuật, của hội họa trong cuộc hành trình vĩ đại là cuộc đời. Ông thấy ngòi bút của ông bất lực trên từng chặng đường đi nhỏ của ông, nhưng nó như là một quả tim nữa của ông, hay chính là quả tim cũ được “đề cao” lên, do đó mà ông khao khát, mà ông yêu thêm cuộc sống. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài. Mặc dù vậy, ông đã chấp nhận sự thử thách.
Để khỏi vô lễ, người con trai vẫn ngồi yên cho ông vẽ, nhưng cho là mình không xứng với thử thách ấy:
- Không, bác đừng mất công vẽ cháu! Cháu giới thiệu với bác ông bác sĩ dưới Khu Điều Trị. Ông ngồi trong phòng làm việc, xem các chỉ số của mỗi bệnh nhân. Rồi, để các biết chính xác tình hình, mỗi ngày chín mười giờ sáng, ông đi từng giường bệnh thăm hỏi từng giường bệnh. Ngày nào cũng như ngào nào. Để mau chóng tìm ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng ca. Ông bác sĩ làm cháu thấy cuộc đời đẹp quá. Bác về Khu Điều Trị vẽ ông ta đi, bác. Hay là, đồng chí tiểu đội trưởng ở Khu Cách Ly ấy. Có thể nói đồng chí ấy trong tư thế sẵn sàng suốt ngày chờ trại viên. Nửa đêm mưa gió rét buốt, mặc, cứ nghe có thêm đoàn cách ly mới là đồng chí choáng choàng chạy ra. Như thế sáu tháng. Sáu tháng không một ngày xa Khu Cách Ly. Không đi đến đâu mà tìm vợ. Đồng chí cứ sợ nhỡ có trại viên mới lại vắng mặt mình. Đồng chí đang làm một cái website thông tin trại viên cách ly, cập nhật theo thời gian thực riêng cho nước ta. Có cái website ấy thì quý lắm của lắm bác ạ. Bệnh nhân nào, đi từ đâu đến đâu, về đâu, tiếp xúc những ai mình đều biết, quan trọng lắm. Trán đồng chí cứ hói dần đi, nhưng cái website thì sắp xong rồi.
Dưới cái lặng im của núi rừng, trong những gian phòng nhỏ của Khu Cách Ly hay Khu Điều Trị mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện tránh xa, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước.
Cậu kĩ sư lắng nghe những lời ấy, cộng với những điều cậu khám phá thấy trên bìa đĩa anime hay đang xem dở của người con trai làm cậu bàng hoàng. Có phải cái ánh sáng chân lí chói qua, làm cho cậu hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể, và về con đường cậu đang đi tới? Có phải cái cảm giác bàng hoàng, đáng lẽ cậu phải biết khi cậu yêu, bây giờ cậu mới biết, giúp cậu đánh giá đúng hơn mối tình nhạt nhẽo mà cậu đã bỏ, và yên tâm hơn về quyết định của mình? Một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lòng cậu kĩ sư. Không phải chỉ vì bó rau rất to sẽ đi theo cậu trong chuyến đi thứ nhất ra đời. Mà vì một bó rau nào khác nữa, bó rau của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cậu. Và vì một cái gì đó nữa mà lúc này cậu chưa kịp nghĩ kĩ. Cậu loay hoay tìm trong túi. Nhà họa sĩ thì còn trở lại, nhưng cậu, trong trời đất Tây Bắc bạt ngàn, trong cuộc đời mông mênh nói chung, chốc nữa, chắc là cậu sẽ đi luôn, biến mất, có cái gì tặng lại anh ta để, như anh ta nói, kỉ niệm lần gặp gỡ này. Một cái cỏn con gì rồi ra có thể biến thành một mối liên kết nhỏ, một chút xíu dũng cảm trong cuộc sống của anh ta? Một cuốn sách, một món trang trí nhỏ chẳng hạn? Không, hiện giờ trong cái túi của cậu không có vật gì như thế.
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cậu kĩ sư cũng đứng lên, thong thả đi ra cửa.
- Ô! Cậu còn quên chiếc card Viettel 20k đây này!
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để cậu kĩ sư khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc card Viettel 20k còn chưa cào cặp giữa cuốn sách tới trả cho cậu. Cậu kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc card và quay vội đi.
- Chào anh. - Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh. - Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cậu kĩ sư. Cậu chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cậu nhìn thẳng vào mắt anh - những người sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
- Chào anh!
Lần đầu, chính là anh thanh niên quay mặt đi. Anh ấn cái làn vào tay bác già và nói vội vã:
- Cái này để ăn trưa cho bác, cho cậu và bác lái xe. Cháu có bao nhiêu là bánh mì và nước suối, ăn không xuể. Cháu không tiễn bác và cậu ra xe được, vì gần tới giờ “ốp” rồi. Thôi chào bác, chào cậu. Bác sẽ trở lại nhé.
Hai ông con theo bậc cấp bước xuống đồi, đến mặt đường nhìn lên, không thấy người con trai đứng đấy nữa. Anh ta đã vào nhà trong. Ông xách cái làn bánh mì, cậu ôm bó rau to và chai nước suối. Bỗng bác già nhìn chiếc đồng hồ nói một mình:
- Thanh niên bây giờ lạ thật! Các anh chị cứ như con bướm. Mà đã mười một giờ, đến giờ “ốp” đâu? Tại sao anh ta không tiễn mình đến tận xe nhỉ?
Cậu kĩ sư liếc nhìn bác già một cái rất nhanh, tự nhiên hồi hộp, nhưng bình tĩnh lại ngay và đáp:
- Vozers không biết đếm.
(Phỏng theo truyện ngắn Lặng Lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long)
Đến bây giờ, người lái xe già mới cất tiếng nói:
- Con suối có thác trắng xoá ta vừa qua là trạm rừng. Một lúc nữa thì tới Khu Cách Ly. Bác không ghé thăm Khu Cách Ly ư? Họa sĩ nào cũng đến Khu Cách Ly! Ở đấy tha hồ mà vẽ.
Thật là đột ngột! Nhà hội họa có tuổi mỉm cười thay cho lời đáp.
Cậu thanh niên ngồi kế bên ông có vẻ rất bằng lòng về việc ông được chuyển lên ngồi cạnh cậu. Là kĩ sư vừa đỗ, đi nhận việc ở một công ty làm về trí tuệ nhân tạo ở Lai Châu, lần đầu ra khỏi Hà Nội, qua cuộc đời học trò chật hẹp, bước vào cuộc sống bát ngát mới tinh, cái gì cũng làm cho cậu háo hức. Cậu cứ nhìn ra ngoài cửa xe, mắt lặng lẽ mà say mê. Sự thật thì cậu cũng có lần yêu, nhưng rồi xóa ngay vì biết mình lầm.
Với sự nhạy cảm riêng của người nghệ sĩ, nhà hội họa già biết điều đó. Ông nói như nói một điều hiển nhiên:
- Đối với một người khao khát trời rộng, sự dứt bỏ một tình yêu nhiều khi lại nhẹ lòng.
Người thanh niên xúc động vì đột nhiên nghe một người đã già diễn tả bằng lời cảm nghĩ vốn mơ hồ và lả tả của mình. Như vậy đấy, bắt đầu sự thân thiết giữa cậu kĩ sư sống nội tâm và ông hoạ sĩ già vui tính.
- Chúng ta vừa qua Khu Cách Ly, bác không nhận ra ư? - Người lái xe bỗng nhiên lại hỏi.
- Có. Tôi có nhận ra. Khu Cách Ly bắt đầu với những rặng đào. Và với những đàn bò lang cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đường. Chỗ ấy là Tả Phình phải không bác? - Nhà họa sĩ hỏi.
- Vâng. Bác không thích dừng lại Khu Cách Ly ạ?
- Thích chứ, thích lắm. Thế nào tôi cũng về ở hẳn đấy. Tôi đã định thế. Nhưng bây giờ chưa phải lúc.
- Bác sợ Khu Cách Ly buồn chứ gì?
Nhà họa sĩ phá lên cười:
- Buồn thì ai mà chả sợ? Nó như con gián gặm nhấm người ta? Tốt hơn là tránh nó để làm việc đời.
Bác lái xe xướng to:
- Cho xe nghỉ một lúc lấy nước. Luôn tiện bà con lót dạ. Nửa tiếng, các ông, các bà nhé.
Trong lúc mọi người xôn xao vui vẻ phía sau lưng, bác lái xe quay sang nhà họa sĩ nói vội vã:
- Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian. Thế nào bác cũng thích vẽ hắn.
Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc nhìn anh thanh niên. Anh bất giác đỏ mặt lên!
- Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi! Đây là đỉnh COVID, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác phân tích dữ liệu virus COVID. Cách đây bốn tháng, có hôm tôi cũng đang đi thế này chợt thấy một khúc thân cây chắn ngang đường, phải hãm lại. Một anh thanh niên ở đâu chạy đến, hè với tôi và khách đi xe đẩy khúc cây ra một bên cho xe đi. Hỏi ở đây mà ai đẩy cây ra giữa đường thế này, anh chỉ đỏ mặt. Thì ra anh ta mới lên nhận việc, sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá, anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp chúng tôi, nhìn trông và nói chuyện một lát. Kìa, anh ta kia.
Những lời giới thiệu trước ấy làm nhà họa sĩ già xúc động mạnh khi nhìn thấy người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Người con trai đưa cho bác lái xe một gói nhỏ:
- Cái gì thế này? - Bác lái xe hỏi.
- Củ khoai cháu cháu vừa đào thấy. Cháu gửi bác. Hôm nọ bác chẳng bảo thèm khoai nướng ấy còn gì?
Bác lái xe cũng rút từ túi cửa xe ra một gói giấy:
- Còn đây là anime tôi mua hộ anh.
Người con trai mừng quýnh cầm đĩa anime còn đang cười cười. Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họa:
- Đây, tôi giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nhé. Và cậu đây là kĩ sư trí tuệ nhân tạo. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè, anh đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn ấy.
Anh thanh niên đỏ mặt, rõ ràng luống cuống:
- Vâng, mời bác và cậu lên chơi. Nước sôi đã có sẵn, nhưng cháu về trước một tí. Bác và cậu lên ngay nhé.
Nói xong, anh chạy vụt đi, cũng tất tả như khi đến.
- Bác và cậu lên với anh ấy một tí. Thế nào bác cũng thích vẽ anh ta - Người lái xe lại nói.
Ông rất ngạc nhiên khi bước lên bậc thang bằng đất, thấy người thanh niên đang hái rau dền. Còn anh kĩ sư chỉ “ô” lên một tiếng, đột ngột và mừng rỡ, anh chạy đến bên người con trai đang hái rau. Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó rau đã cắt cho cậu kĩ sư, và cũng rất tự nhiên, cậu đỡ lấy.
- Tôi cắt thêm mấy bó nữa. Rồi cậu muốn lấy bao nhiêu nữa, tùy ý. Cậu cứ cắt một bó rõ to vào. Có thể cắt hết, nếu cậu thích. Tôi không biết kỷ niệm thế nào cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cậu là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ trước Tết, và hiện tại đã là mùng 99 Tết rồi cơ đấy.
Người con trai nói to những điều đáng lẽ người ta chỉ nghĩ. Cũng là những điều ta ít nghĩ. Việc ấy làm bác già và cậu kĩ sư cảm động và cuốn hút ngay. Cậu ôm bó rau vào ngực, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh thanh niên. Anh thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi, mỉm cười, hạ giọng hỏi:
- Cũng Vozer, phỏng?
- Vâng - cậu kĩ sư khẽ nói.
- Thôi, chấm dứt tiết mục hái rau - Người con trai bất chợt quyết định - Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công việc của cháu năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cậu vào nhà uống chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm. Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy trong phòng lab này thôi. Dãy núi này có có điều kiện khí hậu lạnh, là nơi tốt nhất để virus COVID19 sinh trưởng, nên dễ làm thí nghiệm trên chúng. Cháu ở đây có nhiệm vụ trên “thông thiên văn, dưới tường địa lí”: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo nhiệt độ, độ ẩm, đo tốc độ sinh trưởng, phân ly, dự đoán khả năng đột biến và tốc độ lay lan của virus, phục vụ điều chế vaccin, phục vụ chiến đấu với COVID. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa hay máy đo độ ẩm này rất phổ biến. Cái này là máy nhật quang kí, ánh sáng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt mấy con virus trên mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy vết cháy mà đo mật độ virus còn sống, cũng như hành vi của chúng trước dưới ánh sáng mặt trời. Đây là máy vin, nhìn khoảng cách giữa các răng cưa mà đoán gió. Ban đêm không nhìn mây, cháu nhìn gió lay lá, hay nhìn trời, thấy sao nào khuất, sao nào sáng, có thể nói được mây, tính được gió (wow). Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm: bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính người họa sĩ già. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà. Một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc gường con, một chiếc bàn học, một giá anime.
Họa sĩ nhấp chén trà nóng ba ngày nay ông mới lại gặp, thích thú, tự rót lấy một chén nữa, nói luôn:
- Ta thỏa thuận thế này. Chuyện dưới xuôi, mười ngày nữa trở lại đây, tôi sẽ kể anh nghe. Tôi sẽ trở lại, danh dự đấy. Tôi cũng muốn biết cái yên lặng lúc một giờ sáng chon von trên cao nó thế nào. Bây giờ anh hãy kể chuyện anh đi. Sao người ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm” người lắm?
Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều:
- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi, về Lai Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không vào giờ “ốp” là cháu chạy xuống chơi, lâu thành lệ. Cháu bỗng dưng tự hỏi: Cái nhớ xe, nhớ người ấy thật ra là cái gì vậy? Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô hội thì xoàng. Cháu ở liền trong trạm hằng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?”
Anh xoay sang cậu kĩ sư đang một mắt đọc đĩa phim, một mắt lắng nghe, chân đung đưa khe khẽ, nói:
- Và cậu cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có anime ấy mà. Mỗi phim một vẻ.
Trong lúc đó, người họa sĩ già vừa nói chuyện, tay vừa bất giác hí hoáy vào cuốn sổ tì lên đầu gối. Hơn bao nhiêu người khác, ông biết rất rõ sự bất lực của nghệ thuật, của hội họa trong cuộc hành trình vĩ đại là cuộc đời. Ông thấy ngòi bút của ông bất lực trên từng chặng đường đi nhỏ của ông, nhưng nó như là một quả tim nữa của ông, hay chính là quả tim cũ được “đề cao” lên, do đó mà ông khao khát, mà ông yêu thêm cuộc sống. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài. Mặc dù vậy, ông đã chấp nhận sự thử thách.
Để khỏi vô lễ, người con trai vẫn ngồi yên cho ông vẽ, nhưng cho là mình không xứng với thử thách ấy:
- Không, bác đừng mất công vẽ cháu! Cháu giới thiệu với bác ông bác sĩ dưới Khu Điều Trị. Ông ngồi trong phòng làm việc, xem các chỉ số của mỗi bệnh nhân. Rồi, để các biết chính xác tình hình, mỗi ngày chín mười giờ sáng, ông đi từng giường bệnh thăm hỏi từng giường bệnh. Ngày nào cũng như ngào nào. Để mau chóng tìm ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng ca. Ông bác sĩ làm cháu thấy cuộc đời đẹp quá. Bác về Khu Điều Trị vẽ ông ta đi, bác. Hay là, đồng chí tiểu đội trưởng ở Khu Cách Ly ấy. Có thể nói đồng chí ấy trong tư thế sẵn sàng suốt ngày chờ trại viên. Nửa đêm mưa gió rét buốt, mặc, cứ nghe có thêm đoàn cách ly mới là đồng chí choáng choàng chạy ra. Như thế sáu tháng. Sáu tháng không một ngày xa Khu Cách Ly. Không đi đến đâu mà tìm vợ. Đồng chí cứ sợ nhỡ có trại viên mới lại vắng mặt mình. Đồng chí đang làm một cái website thông tin trại viên cách ly, cập nhật theo thời gian thực riêng cho nước ta. Có cái website ấy thì quý lắm của lắm bác ạ. Bệnh nhân nào, đi từ đâu đến đâu, về đâu, tiếp xúc những ai mình đều biết, quan trọng lắm. Trán đồng chí cứ hói dần đi, nhưng cái website thì sắp xong rồi.
Dưới cái lặng im của núi rừng, trong những gian phòng nhỏ của Khu Cách Ly hay Khu Điều Trị mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện tránh xa, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước.
Cậu kĩ sư lắng nghe những lời ấy, cộng với những điều cậu khám phá thấy trên bìa đĩa anime hay đang xem dở của người con trai làm cậu bàng hoàng. Có phải cái ánh sáng chân lí chói qua, làm cho cậu hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể, và về con đường cậu đang đi tới? Có phải cái cảm giác bàng hoàng, đáng lẽ cậu phải biết khi cậu yêu, bây giờ cậu mới biết, giúp cậu đánh giá đúng hơn mối tình nhạt nhẽo mà cậu đã bỏ, và yên tâm hơn về quyết định của mình? Một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lòng cậu kĩ sư. Không phải chỉ vì bó rau rất to sẽ đi theo cậu trong chuyến đi thứ nhất ra đời. Mà vì một bó rau nào khác nữa, bó rau của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cậu. Và vì một cái gì đó nữa mà lúc này cậu chưa kịp nghĩ kĩ. Cậu loay hoay tìm trong túi. Nhà họa sĩ thì còn trở lại, nhưng cậu, trong trời đất Tây Bắc bạt ngàn, trong cuộc đời mông mênh nói chung, chốc nữa, chắc là cậu sẽ đi luôn, biến mất, có cái gì tặng lại anh ta để, như anh ta nói, kỉ niệm lần gặp gỡ này. Một cái cỏn con gì rồi ra có thể biến thành một mối liên kết nhỏ, một chút xíu dũng cảm trong cuộc sống của anh ta? Một cuốn sách, một món trang trí nhỏ chẳng hạn? Không, hiện giờ trong cái túi của cậu không có vật gì như thế.
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cậu kĩ sư cũng đứng lên, thong thả đi ra cửa.
- Ô! Cậu còn quên chiếc card Viettel 20k đây này!
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để cậu kĩ sư khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc card Viettel 20k còn chưa cào cặp giữa cuốn sách tới trả cho cậu. Cậu kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc card và quay vội đi.
- Chào anh. - Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh. - Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cậu kĩ sư. Cậu chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cậu nhìn thẳng vào mắt anh - những người sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
- Chào anh!
Lần đầu, chính là anh thanh niên quay mặt đi. Anh ấn cái làn vào tay bác già và nói vội vã:
- Cái này để ăn trưa cho bác, cho cậu và bác lái xe. Cháu có bao nhiêu là bánh mì và nước suối, ăn không xuể. Cháu không tiễn bác và cậu ra xe được, vì gần tới giờ “ốp” rồi. Thôi chào bác, chào cậu. Bác sẽ trở lại nhé.
Hai ông con theo bậc cấp bước xuống đồi, đến mặt đường nhìn lên, không thấy người con trai đứng đấy nữa. Anh ta đã vào nhà trong. Ông xách cái làn bánh mì, cậu ôm bó rau to và chai nước suối. Bỗng bác già nhìn chiếc đồng hồ nói một mình:
- Thanh niên bây giờ lạ thật! Các anh chị cứ như con bướm. Mà đã mười một giờ, đến giờ “ốp” đâu? Tại sao anh ta không tiễn mình đến tận xe nhỉ?
Cậu kĩ sư liếc nhìn bác già một cái rất nhanh, tự nhiên hồi hộp, nhưng bình tĩnh lại ngay và đáp:
- Vozers không biết đếm.
