Từ lạ: “Thực ra”
Khi phân tích một lời nói, có một vài từ lạ mà có thể cung cấp cho bạn những thông tin phụ thêm và cho thấy chủ thể đang đánh lừa bạn. Một số từ lạ được xác định dựa vào lý thuyết, trong khi đó một số từ khác lại được đúc kết từ những quan sát thực tế của người nghiên cứu.
Khi người ta sử dụng từ “thực ra” họ đang so sánh hai ý nghĩ. Hãy xem xét câu hỏi và câu trả lời sau:
Câu hỏi: “Bạn vừa mua một chiếc xe hơi mới à?”
Câu trả lời: “Thực ra, tôi đã mua một chiếc xe tải mới.”
Trong ví dụ này, rất dễ nhìn ra tại sao chủ thể sử dụng từ “thực ra.” Người phỏng vấn gợi ý rằng có lẽ chủ thể đã mua một chiếc xe hơi mới. Chủ thể trả lời rằng anh ta không mua một chiếc xe hơi mới mà mua một chiếc xe tải mới. Anh ta đang so sánh “xe hơi” và “xe tải.”
Khi người phỏng vấn không đưa ra điều gì mà chủ thể sử dụng từ “thực ra”, chúng ta có thể nghi ngờ về một thông tin chưa được tiết lộ. Một lần tôi đã hỏi một người bạn câu hỏi sau:
Câu hỏi: “Bạn đã làm gì cuối tuần vừa rồi?”
Trả lời: “Thực ra, tôi đến một bữa tiệc sinh nhật.”
Bằng việc sử dụng từ “thực ra,” bạn tôi đang so sánh đi sinh nhật và đi đến một nơi nào đó khác. Vì tôi không hề gợi ý điều gì mà cô ấy đã làm, điều này có nghĩa là cô ấy đang nghĩ về một điều gì khác mà cô ấy muốn hoặc cô ấy đã làm. Khi nghe thấy từ “thực ra,” tôi đã hỏi cô ấy điều mà cô ấy đã muốn làm. Cô ấy nói với tôi rằng cô ấy muốn đi mua sắm nhưng chợt nhớ có bữa tiệc sinh nhật phải tham dự. Bởi vì cô ấy đang nghĩ về việc đi mua sắm, đó là lý do vì sao cô ấy sử dụng từ “thực ra” một cách vô thức.
Trong phân tích ngôn từ, câu ngắn nhất là câu tốt nhất. Từ ngữ phụ thêm cho chúng ta thông tin thêm. “Tôi đến một bữa tiệc sinh nhật” là một câu trả lời tốt. “Thực ra, tôi đến một bữa tiệc sinh nhật” cho thấy còn một điều gì đó nữa. Nếu một kẻ bị nghi ngờ trong một vụ trộm sử dụng từ “thực ra” trong chứng cứ ngoại phạm của hắn, cảnh sát nên điều tra hắn kỹ hơn.
Cảnh sát: “Tối qua anh làm gì?”
Kẻ tình nghi: “Thực ra, Tôi đi xem phim.”
Từ “thực ra” cho chúng ta biết có khả năng hắn ta không đến rạp chiếu phim mà đã làm một việc gì khác. Hắn biết hắn đã phạm tội nhưng hắn muốn nói dối rằng hắn đã đi xem phim. Bởi vì hắn đang có hai ý nghĩ này trong đầu nên hắn mới sử dụng từ “thực ra” một cách vô thức.
Chúng ta tìm thấy từ “thực ra” trong lời nói của Casey Anthony, người mà gần đây phải hầu tòa vì giết con gái là Caylee. Vào ngày 15 tháng 7 năm 2008, Cindy Anthony, mẹ của Casey, đã gọi 911 thông báo rằng cháu bà, Caylee, đã bị mất tích. Trong khi đang gọi điện, nhân viên tổng đài 911 yêu cầu được nói chuyện với Casey.
911: “Và chị biết người đang giữ bé?”
Casey: “Tôi biết ai đang giữ con tôi. Tôi đã cố gắng liên lạc với con bé. Thực ra hôm nay tôi nhận được một cuộc điện thoại. Giờ số điện thoại đó đã không liên lạc được nữa. Tôi đã nói chuyện với con tôi được một lát, khoảng một phút.”
Để chỉ ra rằng mình đã nói chuyện với con gái trên điện thoại, Casey nói với nhân viên tổng đài 911, “thực ra hôm nay tôi nhận được một cuộc điện thoại.” Bằng việc sử dụng từ “thực ra,” Casey đang so sánh việc nhận được một cuộc điện thoại với điều gì? Không nhận được một cuộc điện thoại? Chẳng có lý do gì để sử dụng từ “thực ra” trừ phi cô ta đang nghĩ về một điều gì khác nữa. Cô ta sử dụng từ này để làm cho lời nói của mình nghe có vẻ xác thực hơn nhưng thay vào đó nó lại cho thấy cô ta đang dối trá. Khi chúng ta nhìn vào phần còn lại lời nói của cô ta chúng ta thấy cô ta nói rằng cô ta biết người đang giữ Caylee nhưng cô ta không cung cấp cho nhân viên tổng đài 911 tên của người này. Cô ta nói rằng cô ta đã nhận được một cuộc điện thoại nhưng cô ta không nói ai gọi cho cô ta. Số điện thoại gọi đến cũng bị ngắt trong cùng ngày đó.
Tại phiên tòa, luật sư của cô ta cho rằng Caylee đã vô tình bị rơi xuống bể bơi. Điều này có nghĩa là Casey đã nói dối rằng cô ta đã nhận được một cuộc điện thoại và rồi cô ta đã nói chuyện với con gái mình. Bất kỳ ai được nghe những gì cô ta đã nói gần 4 năm trước cũng có thể nhận ra cô ta đang nói dối.
Nghe từ “thực ra,” bạn có thể thấy người nói đang so sánh; “Xe hơi của bạn màu xanh à?” “Thực ra nó màu đỏ.” Khi bạn không nhìn thấy sự so sánh, bạn có thể nghi ngờ về một thông tin chưa được tiết lộ. Bạn có thể muốn tìm ra thông tin gì người nói đang giữ lại.
Chú ý: Bài này dịch từ tiếng Anh, từ “Actually” có thể dịch là “thực ra”, “thực sự”. Các bạn có thể áp dụng lý thuyết này để nghiên cứu những từ “lạ” trong tiếng Việt.
Phát hiện nói dối sử dụng Phân tích ngôn từ
Tác giả Mark McClishKhi phân tích một lời nói, có một vài từ lạ mà có thể cung cấp cho bạn những thông tin phụ thêm và cho thấy chủ thể đang đánh lừa bạn. Một số từ lạ được xác định dựa vào lý thuyết, trong khi đó một số từ khác lại được đúc kết từ những quan sát thực tế của người nghiên cứu.
Khi người ta sử dụng từ “thực ra” họ đang so sánh hai ý nghĩ. Hãy xem xét câu hỏi và câu trả lời sau:
Câu hỏi: “Bạn vừa mua một chiếc xe hơi mới à?”
Câu trả lời: “Thực ra, tôi đã mua một chiếc xe tải mới.”
Trong ví dụ này, rất dễ nhìn ra tại sao chủ thể sử dụng từ “thực ra.” Người phỏng vấn gợi ý rằng có lẽ chủ thể đã mua một chiếc xe hơi mới. Chủ thể trả lời rằng anh ta không mua một chiếc xe hơi mới mà mua một chiếc xe tải mới. Anh ta đang so sánh “xe hơi” và “xe tải.”
Khi người phỏng vấn không đưa ra điều gì mà chủ thể sử dụng từ “thực ra”, chúng ta có thể nghi ngờ về một thông tin chưa được tiết lộ. Một lần tôi đã hỏi một người bạn câu hỏi sau:
Câu hỏi: “Bạn đã làm gì cuối tuần vừa rồi?”
Trả lời: “Thực ra, tôi đến một bữa tiệc sinh nhật.”
Bằng việc sử dụng từ “thực ra,” bạn tôi đang so sánh đi sinh nhật và đi đến một nơi nào đó khác. Vì tôi không hề gợi ý điều gì mà cô ấy đã làm, điều này có nghĩa là cô ấy đang nghĩ về một điều gì khác mà cô ấy muốn hoặc cô ấy đã làm. Khi nghe thấy từ “thực ra,” tôi đã hỏi cô ấy điều mà cô ấy đã muốn làm. Cô ấy nói với tôi rằng cô ấy muốn đi mua sắm nhưng chợt nhớ có bữa tiệc sinh nhật phải tham dự. Bởi vì cô ấy đang nghĩ về việc đi mua sắm, đó là lý do vì sao cô ấy sử dụng từ “thực ra” một cách vô thức.
Trong phân tích ngôn từ, câu ngắn nhất là câu tốt nhất. Từ ngữ phụ thêm cho chúng ta thông tin thêm. “Tôi đến một bữa tiệc sinh nhật” là một câu trả lời tốt. “Thực ra, tôi đến một bữa tiệc sinh nhật” cho thấy còn một điều gì đó nữa. Nếu một kẻ bị nghi ngờ trong một vụ trộm sử dụng từ “thực ra” trong chứng cứ ngoại phạm của hắn, cảnh sát nên điều tra hắn kỹ hơn.
Cảnh sát: “Tối qua anh làm gì?”
Kẻ tình nghi: “Thực ra, Tôi đi xem phim.”
Từ “thực ra” cho chúng ta biết có khả năng hắn ta không đến rạp chiếu phim mà đã làm một việc gì khác. Hắn biết hắn đã phạm tội nhưng hắn muốn nói dối rằng hắn đã đi xem phim. Bởi vì hắn đang có hai ý nghĩ này trong đầu nên hắn mới sử dụng từ “thực ra” một cách vô thức.
Chúng ta tìm thấy từ “thực ra” trong lời nói của Casey Anthony, người mà gần đây phải hầu tòa vì giết con gái là Caylee. Vào ngày 15 tháng 7 năm 2008, Cindy Anthony, mẹ của Casey, đã gọi 911 thông báo rằng cháu bà, Caylee, đã bị mất tích. Trong khi đang gọi điện, nhân viên tổng đài 911 yêu cầu được nói chuyện với Casey.
911: “Và chị biết người đang giữ bé?”
Casey: “Tôi biết ai đang giữ con tôi. Tôi đã cố gắng liên lạc với con bé. Thực ra hôm nay tôi nhận được một cuộc điện thoại. Giờ số điện thoại đó đã không liên lạc được nữa. Tôi đã nói chuyện với con tôi được một lát, khoảng một phút.”
Để chỉ ra rằng mình đã nói chuyện với con gái trên điện thoại, Casey nói với nhân viên tổng đài 911, “thực ra hôm nay tôi nhận được một cuộc điện thoại.” Bằng việc sử dụng từ “thực ra,” Casey đang so sánh việc nhận được một cuộc điện thoại với điều gì? Không nhận được một cuộc điện thoại? Chẳng có lý do gì để sử dụng từ “thực ra” trừ phi cô ta đang nghĩ về một điều gì khác nữa. Cô ta sử dụng từ này để làm cho lời nói của mình nghe có vẻ xác thực hơn nhưng thay vào đó nó lại cho thấy cô ta đang dối trá. Khi chúng ta nhìn vào phần còn lại lời nói của cô ta chúng ta thấy cô ta nói rằng cô ta biết người đang giữ Caylee nhưng cô ta không cung cấp cho nhân viên tổng đài 911 tên của người này. Cô ta nói rằng cô ta đã nhận được một cuộc điện thoại nhưng cô ta không nói ai gọi cho cô ta. Số điện thoại gọi đến cũng bị ngắt trong cùng ngày đó.
Tại phiên tòa, luật sư của cô ta cho rằng Caylee đã vô tình bị rơi xuống bể bơi. Điều này có nghĩa là Casey đã nói dối rằng cô ta đã nhận được một cuộc điện thoại và rồi cô ta đã nói chuyện với con gái mình. Bất kỳ ai được nghe những gì cô ta đã nói gần 4 năm trước cũng có thể nhận ra cô ta đang nói dối.
Nghe từ “thực ra,” bạn có thể thấy người nói đang so sánh; “Xe hơi của bạn màu xanh à?” “Thực ra nó màu đỏ.” Khi bạn không nhìn thấy sự so sánh, bạn có thể nghi ngờ về một thông tin chưa được tiết lộ. Bạn có thể muốn tìm ra thông tin gì người nói đang giữ lại.
Chú ý: Bài này dịch từ tiếng Anh, từ “Actually” có thể dịch là “thực ra”, “thực sự”. Các bạn có thể áp dụng lý thuyết này để nghiên cứu những từ “lạ” trong tiếng Việt.
