Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
NGUỒN HÌNH ẢNH, GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh, Một Con Bò Đỏ Miền Bắc tham quan tạo dáng với xe chiến đấu bộ binh BMP-3 của Nga tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024
Việt Nam là một trong 20 quốc gia mua vũ khí hàng đầu thế giới, với ngân sách nhập khẩu vũ khí hằng năm khoảng 1 tỷ USD và dự kiến sẽ còn tăng lên, theo GlobalData, một nhà cung cấp thông tin tình báo về mua sắm quân sự.
Phần lớn số tiền đó trước đây đã được chuyển cho Nga, quốc gia trong nhiều thập niên là nhà cung cấp vũ khí và hệ thống phòng thủ chính của Việt Nam.
Theo dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Moscow chiếm hơn 80% lượng vũ khí nhập khẩu của Hà Nội trong giai đoạn 1995-2023.
Nhưng con số này đã giảm trong những năm gần đây, khi Nga không thể cung cấp cho Việt Nam những vũ khí khí tài tiên tiến, cũng như đối mặt với lệnh cấm vận từ phương Tây vì cuộc xâm lược Ukraine.
Điều này càng đẩy nhanh việc Việt Nam đa dạng hóa nguồn cung, vốn đã bắt đầu trước cả khi Nga đánh Ukraine, chuyển hướng sang mua thiết bị quân sự từ những nhà cung cấp mới, bao gồm Mỹ, Israel, Hà Lan, Hàn Quốc… cũng như tăng cường tự sản xuất vũ khí.
Theo các chuyên gia, Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 (Vietnam International Defence Expo 2024) diễn ra từ ngày 19 – 22/12 tại sân bay Gia Lâm, Hà Nội là minh chứng mới nhất cho việc Việt Nam đa dạng hóa nguồn cung, giảm dần phụ thuộc Nga.
Triển lãm đã thu hút 242 đơn vị từ các cường quốc công nghiệp quốc phòng như Mỹ, Israel, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ...
"Không còn nghi ngờ gì nữa về tính quốc tế và đa dạng của Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024, hay thậm chí là triển lãm đầu tiên vào năm 2022. Điều đó cộng với việc Việt Nam giới thiệu các thiết bị tự thiết kế và phát triển trong nước cho thấy cuộc chơi đang thay đổi đối với Moscow," Tiến sĩ Benjamin J. Sacks, nhà nghiên cứu từ Rand Corporation, Mỹ, bình luận với BBC News Tiếng Việt.
"Những ngày tháng Nga độc quyền bán vũ khí cho Việt Nam đã qua và đã qua từ lâu rồi," ông nói thêm.
'Lượng nhập khẩu vũ khí Nga xuống 50% và còn giảm thêm'
Tại Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2022, tập đoàn vũ khí hàng đầu của Nga Rosoboronexport góp mặt với gian hàng lớn, gồm drone, xe thiết giáp, trực thăng, máy bay, vũ khí loại nhỏ.Năm nay, Rosoboronexport giới thiệu các mô hình kích thước đầy đủ của tổ hợp tên lửa đối hải Rubezh-ME, xe chiến đấu bộ binh BMP-3 với giáp tăng cường và hệ thống tên lửa chống tăng Kornet-EM đặt trên khung gầm xe bọc thép kháng mìn Typhoon-K.
Nhưng trang Defense Express nhận định chỉ với ba loại vũ khí này, sự hiện diện và sức ảnh hưởng của vũ khí Nga ở Việt Nam đang suy giảm.
Một số ý kiến cho rằng Nga đang hy vọng Việt Nam có thể mua xe chiến đấu BMP-3 để thay thế các phương tiện lỗi thời từ thời Liên Xô, bao gồm gần 300 xe tăng hạng nhẹ PT-76 vẫn đang hoạt động.
Nghiên cứu sinh tiến sĩ Nguyễn Thế Phương, chuyên gia về quốc phòng Việt Nam tại Đại học News South Wales, Úc, không đánh giá cao khả năng này.
Theo ông, Việt Nam có thể thay thế được PT-76 bằng các sản phẩm của công nghiệp quốc phòng trong nước và không cần phải mua BMP-3.
"Dù rõ ràng là các thông số kỹ thuật của các loại vũ khí do Việt Nam sản xuất có thể không bằng BMP-3, cho nên đó không phải là lựa chọn tốt nhất, nhưng đó là sự lựa chọn phù hợp nhất trong thời điểm hiện tại. Nga đang bị phương Tây cấm vận và Việt Nam rất ngại cấm vận," ông Thế Phương nói với BBC.
NGUỒN HÌNH ẢNH, VGP
Chụp lại hình ảnh, Cận cảnh xe chiến đấu bộ binh BMP-3 với giáp tăng cường của Nga
