Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Trump nói rằng đang có gian lận trong thương mại quốc tế đối với Mỹ
- Tác giả,Jeremy Howell & Onur Erem
- Vai trò,BBC World Service
- 4 tháng 3 2025
Mức thuế quan mới dự kiến đã được áp dụng vào đầu tháng 2/2025 nhưng đã bị trì hoãn trong một tháng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ hai quốc gia này, nhưng mức thuế cuối cùng có thể thấp hơn.
Thuế nhập khẩu là gì?
Thuế nhập khẩu là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Thuế nhập khẩu và xuất khẩu được gọi chung là thuế quan (tarrif).Thuế nhập khẩu là tỷ lệ phần trăm giá của một mặt hàng và được áp vào công ty nhập khẩu mặt hàng đó, chứ không phải công ty xuất khẩu.
Vì vậy, nếu một công ty nhập khẩu ô tô với giá 50.000 USD/chiếc và bị áp mức thuế 25%, công ty đó sẽ phải trả khoản phí 12.500 USD cho mỗi chiếc ô tô.
Nếu các nhà nhập khẩu Mỹ chuyển gánh nặng thuế quan bằng cách tăng giá bán lẻ, người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền hơn.
Tại sao ông Trump lại ủng hộ thuế quan?
Ông Donald Trump đã nhiều lần nói rằng thuế quan bảo vệ và tạo ra công ăn việc làm trong nội địa nước Mỹ và ông coi đó là một cách để phát triển nền kinh tế Hoa Kỳ cũng như tăng thu ngân sách."Theo kế hoạch của tôi, người lao động Mỹ sẽ không còn lo lắng về việc mất việc làm vào tay các quốc gia nước ngoài nữa," ông Trump nói. "Thay vào đó, các quốc gia nước ngoài sẽ lo lắng về việc mất việc làm vào tay Mỹ."
Ông Trump cũng nói rằng thuế quan đối với thép rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Mỹ vì thuế quan với mặt hàng này khuyến khích các nhà sản xuất thép trong nước tăng năng lực sản xuất. Ông muốn Mỹ có thể sản xuất đủ thép để chế tạo vũ khí trong thời chiến mà không cần phụ thuộc vào hàng nhập khẩu.
Nhà lãnh đạo Mỹ gọi thuế quan là "nền tảng của cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta".
Ông Trump cũng ủng hộ thuế quan như một cách để kiềm chế việc bán hàng nhập khẩu và thúc đẩy việc bán hàng nội địa. Đây là động lực của ông Trump khi áp thuế trong quá khứ, chẳng hạn đối với EU.
"Họ không nhập ô tô của chúng ta, họ không lấy nông sản của chúng ta, họ hầu như không nhập gì cả và chúng ta nhập mọi thứ từ họ," ông Trump nói. "Hàng triệu ô tô, một lượng lớn thực phẩm và nông sản."
Tổng thống Mỹ đã gợi ý rằng các mức thuế quan khác có thể tập trung vào dược phẩm và chip máy tính. "Đã đến lúc các ngành công nghiệp lớn của chúng ta quay trở lại Mỹ... đây là bước đầu tiên trong số nhiều bước," ông nói thêm, gợi ý rằng các mức thuế khác có thể tập trung vào dược phẩm và chip máy tính.
Trong nhiệm kì đầu, ông Trump áp thuế bao nhiêu?
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Tổng thống Donald Trump áp thuế đối với thép nhập khẩu để bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ
Năm 2018, ông Trump đã áp đặt mức thuế lên tới 50% đối với máy giặt và tấm pin mặt trời nhập khẩu. Chính phủ Mỹ đã tuyên bố các nhà sản xuất Hoa Kỳ trong cả hai lĩnh vực này vào thời điểm đó phải đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh từ nước ngoài.
Cùng năm đó, ông Trump cũng áp đặt mức thuế 25% đối với thép nhập khẩu và 10% đối với nhôm nhập khẩu, bao gồm cả Mexico và Canada, những quốc gia là đối tác của Mỹ trong Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ, hay NAFTA. Sau đó, ông đã dỡ bỏ mức thuế này khi các quốc gia ký Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), thay thế NAFTA vào năm 2020 - một thỏa thuận thương mại có lợi hơn cho Mỹ.
Trong nhiệm kì đầu của ông Trump, mức thuế đối với EU đặc biệt ảnh hưởng Đức và Hà Lan, vì họ xuất khẩu rất nhiều thép sang Mỹ. EU, với tư cách là một liên minh, đã trả đũa bằng cách áp thuế đối với hàng xuất khẩu của Mỹ, chẳng hạn như quần jean, rượu whisky bourbon và xe mô tô.
Ông Trump cũng đã áp thuế đối với hơn 360 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc, từ các loại thịt đến nhạc cụ. Trung Quốc đã trả đũa bằng cách áp thuế đối với hơn 110 tỷ USD các sản phẩm từ Mỹ.
Dưới thời Tổng thống Joe Biden, thuế quan đối với Trung Quốc chủ yếu được giữ nguyên và thuế quan mới đã được áp lên các sản phẩm như xe điện.
Thuế quan trong nhiệm kì đầu của ông Trump ảnh hưởng đến các nước khác ra sao?
Thuế quan của ông Trump đã làm giảm lượng hàng hóa mà Mỹ nhập khẩu từ một số quốc gia nhất định, nhưng lại làm tăng lượng hàng hóa mà nước này nhập khẩu từ các quốc gia khác.
Trước năm 2018, hàng hóa Trung Quốc chiếm 22% tổng lượng hàng nhập khẩu của Mỹ. Đến năm 2024, con số này chỉ còn 13,5%, theo Cục Điều tra Dân số Mỹ.
Mexico đã vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia xuất khẩu số một sang Mỹ vào năm 2023. Hiện tại, Mexico xuất khẩu 476 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ, so với 427 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc.
Một phần là do nhiều công ty - đặc biệt là các nhà sản xuất ô tô - đã chuyển hoạt động sản xuất sang Mexico để tận dụng thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ và chi phí sản xuất thấp tại đó.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Mexico đã trở thành trung tâm sản xuất ô tô thế giới nhờ vào thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ
Các quốc gia ở Đông Á cũng chứng kiến lượng hàng xuất khẩu sang Mỹ tăng lên, nhờ vào mức thuế quan cao của ông Trump đối với Trung Quốc.
Điều này một phần là do đối với người tiêu dùng Mỹ, hàng hóa của các nước này trở nên rẻ hơn hàng hóa Trung Quốc, và một phần là do nhiều công ty Trung Quốc đã chuyển đến các quốc gia này để tránh thuế quan của Mỹ.
Theo dữ liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, các quốc gia thuộc khối thương mại ASEAN - như Indonesia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam - đã xuất khẩu 158 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ vào năm 2016 nhưng đã xuất khẩu gần 336 tỷ đô la hàng hóa sang Mỹ vào năm 2022.
"Quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của mức thuế quan năm 2018 là Trung Quốc," Tiến sĩ Nicolo Tamberi, một nhà kinh tế tại Đại học Sussex ở Anh, cho biết.
"Tôi nghĩ Việt Nam có lẽ là một trong những quốc gia hưởng lợi lớn nhất từ đợt áp thuế này," ông nói thêm.
Đối với Mỹ, mức thuế quan đã thúc đẩy sản lượng thép và nhôm, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhưng cũng đẩy giá các kim loại lên cao. Viện này cho rằng điều này dẫn đến các ngành sản xuất khác bị mất hàng ngàn việc làm.
Cũng theo Viện Peterson, các biện pháp áp thuế quan của ông Trump đã đẩy giá cả lên cao trên diện rộng, khiến người tiêu dùng Mỹ thiệt thòi hơn.
Mỹ đã áp dụng mức thuế quan nào và sẽ áp dụng mức nào?
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Trump nói rằng ông muốn áp thuế đối với Mexico và Canada để ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp và thuốc fentanyl vào Mỹ
Mỹ sẽ áp thuế đối với hàng hóa từ Canada và Mexico vào ngày 4/3, theo Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, sau khi đã trì hoãn trong một tháng để hai nước trên có thời gian cải thiện an ninh biên giới.
"Chính xác là như vậy, chúng tôi sẽ để tổng thống và đội ngũ của ông thảo luận," ông Lutnick nói với Fox News.
Canada dự kiến sẽ phải đối mặt với mức thuế 10% đối với các sản phẩm năng lượng mà họ xuất sang Mỹ, chẳng hạn như dầu mỏ.
Mỹ đã áp thuế 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào ngày 4/2, với lý do các thành phần để sản xuất fentanyl bất hợp pháp đang được buôn lậu từ Trung Quốc và chính phủ cần ngăn chặn hoạt động buôn bán này.
Ông Trump cho biết ông có thể áp thuế thêm 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào ngày 4/3.
Trung Quốc đã trả đũa bằng cách áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm than, dầu, khí đốt, máy móc nông nghiệp và ô tô động cơ lớn. Họ cũng đã cấm xuất khẩu sang Mỹ nhiều nguyên tố đất hiếm cần thiết để sản xuất thiết bị điện tử và quân sự.
Vào ngày 12/3, Washington sẽ bắt đầu áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ bất kỳ nước trên thế giới.
Những điều này sẽ ảnh hưởng đến các quốc gia sản xuất thép lớn như Brazil, Canada, Trung Quốc, Đức, Mexico, Hà Lan, Hàn Quốc và Việt Nam, và các nhà sản xuất nhôm lớn như UAE và Bahrain.
Ông Trump đã phủ nhận những đề xuất rằng thuế quan sẽ đẩy giá thép ở Mỹ lên cao.
"Cuối cùng, giá thép sẽ rẻ hơn," ông nói.
Thuế quan mới ảnh hưởng đến Canada và Mexico ra sao?
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Thuế quan đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ có thể làm tăng tỷ lệ thất nghiệp ở Mexico
Theo Giáo sư Stephen Millard từ Viện Nghiên cứu Kinh tế và Xã hội Quốc gia có trụ sở tại Anh, cả Canada và Mexico đều sẽ chịu thiệt hại nặng nề do thuế quan toàn diện.
Cả hai quốc gia đều phụ thuộc rất nhiều vào Mỹ. Mexico xuất khẩu 83% tổng lượng hàng hóa của họ sang Mỹ, trong khi Canada xuất khẩu 76% tổng lượng hàng xuất khẩu của họ sang nước láng giềng.
"Canada bán một lượng lớn dầu và máy móc cho Mỹ," Giáo sư Millard cho biết, "và mức thuế 25% có thể làm giảm 7,5% GDP của nước này trong vòng 5 năm."
Đối với Mexico, ông nhận xét: "Mức thuế quan này có thể làm giảm GDP của Mexico 12,5% trong vòng 5 năm. Đây sẽ là một đòn giáng mạnh."
Trong khi đó, Giám đốc Lila Abed từ Viện Mexico tại Trung tâm nghiên cứu Wilson của Mỹ cho biết thuế quan của chính quyền Trump sẽ "gây thiệt hại" cho người lao động Mexico.
"Khoảng năm triệu việc làm tại Mỹ phụ thuộc vào thương mại Hoa Kỳ-Mexico... và một nghiên cứu gần đây cho thấy khoảng 14,6 triệu việc làm tại Mexico phụ thuộc vào thương mại với các đối tác Bắc Mỹ," bà cho biết.
Canada đã đe dọa sẽ trả đũa bằng cách đánh thuế 25% đối với hàng hóa của Mỹ, từ bia đến đồ gia dụng và đồ dùng thể thao, và Mexico cũng đã hứa sẽ có biện pháp đối phó.
