Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Trong những năm gần đây, ngành đánh bắt tôm hùm Mỹ (American lobster - Homarus americanus) đang chứng kiến một sự thay đổi đáng kể khi loài tôm hùm này dần "bỏ Mỹ" để di cư lên vùng biển lạnh hơn ở Canada. Nguyên nhân chính được các nhà khoa học chỉ ra là sự nóng lên của Đại Tây Dương do biến đổi khí hậu, khiến môi trường sống lý tưởng của tôm hùm dịch chuyển về phía bắc. Câu nói dí dỏm "tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" giờ đây không chỉ là một cách nói vui, mà đã trở thành hiện thực rõ ràng qua những con số và báo cáo cụ thể từ nước Mỹ.
Theo dữ liệu từ cơ quan quản lý bang Maine - trung tâm của ngành tôm hùm Mỹ, sản lượng tôm hùm đánh bắt tại đây đã giảm liên tục trong vài năm qua. Năm 2021, Maine ghi nhận sản lượng gần 111 triệu pound (khoảng 50.349 tấn), nhưng đến năm 2023, con số này giảm xuống còn dưới 97 triệu pound (khoảng 43.998 tấn). Đỉnh điểm là năm 2024, khi sản lượng chỉ còn khoảng 86,1 triệu pound (khoảng 39.054 tấn) - mức thấp nhất trong vòng 15 năm qua, theo báo cáo được công bố vào ngày 28/2/2025 bởi Associated Press. Bang Maine, nơi tôm hùm không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là xương sống kinh tế ven biển, đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng thực sự khi loài này dần rời bỏ vùng biển ấm lên để tìm đến những vùng nước lạnh hơn ở Canada.
Các nhà khoa học cho rằng sự di cư này là hệ quả của việc nhiệt độ nước biển tăng nhanh ở vùng Gulf of Maine, một trong những khu vực ấm lên nhanh nhất thế giới. Từ năm 1982 đến 2006, nhiệt độ mặt biển ở đây tăng gần gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu, và dự báo sẽ tiếp tục tăng từ 2°F đến hơn 4°F vào cuối thế kỷ này, theo Gulf of Maine Research Institute. Tôm hùm, vốn ưa thích nước lạnh dưới 20°C (68°F), bắt đầu gặp khó khăn khi nhiệt độ vượt ngưỡng này, dẫn đến căng thẳng hô hấp, dễ mắc bệnh vỏ và suy giảm khả năng sinh sản. Kết quả là chúng di chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 43 dặm mỗi thập kỷ, theo nghiên cứu từ Science Daily, và dự đoán đến năm 2045, phần lớn tôm hùm Maine có thể sẽ tập trung ở vùng biển Canada.
Trong khi đó, ngành tôm hùm Canada lại đang trải qua thời kỳ bùng nổ. Năm 2022, Canada ghi nhận lợi nhuận kỷ lục từ tôm hùm, nhờ vào sự gia tăng quần thể tôm hùm di cư từ Mỹ. Điều này không chỉ làm giảm sản lượng ở Mỹ mà còn đặt ra thách thức kinh tế khi Canada nắm giữ phần lớn năng lực chế biến tôm hùm, khiến giá cả hai bên biên giới có nguy cơ tăng cao nếu áp dụng các mức thuế mới.
Câu chuyện tôm hùm Mỹ bỏ Mỹ về Canada là một lời cảnh báo rõ ràng về tác động của biến đổi khí hậu lên hệ sinh thái biển và sinh kế con người. "Tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" - câu nói này không chỉ phản ánh sự dịch chuyển của một loài sinh vật, mà còn là hồi chuông thúc giục hành động để bảo vệ đại dương trước khi quá muộn.
Ở Mỹ đang lưu truyền cái Joke: Kể từ khi Donald Trump nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20/1/2025, ngành đánh bắt tôm hùm Mỹ (Homarus americanus) tiếp tục đối mặt với một thực tế đáng lo ngại: tôm hùm đang rời bỏ vùng biển Mỹ để di cư lên các vùng nước lạnh hơn ở Canada. Nguyên nhân chính là do nhiệt độ nước biển ở Đại Tây Dương tăng cao bởi biến đổi khí hậu, khiến môi trường sống lý tưởng của loài này dịch chuyển dần về phía bắc. Câu nói "tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" không còn là lời đùa, mà phản ánh một xu hướng rõ nét qua các số liệu cập nhật từ Mỹ.
Theo báo cáo mới nhất từ bang Maine - trung tâm sản xuất tôm hùm lớn nhất nước Mỹ, sản lượng tôm hùm đánh bắt đã giảm mạnh trong những năm gần đây. Năm 2024, trước khi Trump nhậm chức, Maine chỉ thu hoạch được khoảng 86,1 triệu pound (39.054 tấn), mức thấp nhất trong 15 năm, theo Associated Press ngày 28/2/2025. Sang đầu năm 2025, số liệu sơ bộ từ tháng 1 và 2 cho thấy sản lượng tiếp tục xu hướng giảm, với ước tính chỉ khoảng 7 triệu pound (3.175 tấn) trong hai tháng đầu năm, giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2024. Ngược lại, Canada báo cáo sự gia tăng đáng kể trong ngành tôm hùm, với sản lượng tăng thêm 15% trong cùng kỳ, nhờ dòng tôm hùm di cư từ Mỹ.
Nguyên nhân chính là sự nóng lên của vùng Gulf of Maine, nơi nhiệt độ nước biển tăng nhanh hơn hầu hết các khu vực khác trên thế giới. Từ năm 1982, nhiệt độ ở đây đã tăng gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu, và dự báo sẽ tăng thêm từ 2°F đến 4°F vào cuối thế kỷ, theo Gulf of Maine Research Institute. Tôm hùm, vốn thích nghi với nước lạnh dưới 20°C (68°F), đang phải đối mặt với căng thẳng sinh học khi nhiệt độ vượt ngưỡng này, dẫn đến việc chúng di chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 43 dặm mỗi thập kỷ. Nếu xu hướng này tiếp diễn, đến năm 2045, phần lớn tôm hùm từ Maine có thể sẽ định cư hoàn toàn ở vùng biển Canada.
Trong khi Mỹ chứng kiến sự suy giảm, ngành tôm hùm Canada lại đang hưởng lợi lớn. Năm 2024, Canada ghi nhận doanh thu kỷ lục từ tôm hùm, và xu hướng này tiếp tục tăng mạnh trong năm 2025 khi nguồn cung từ Mỹ giảm. Điều này không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho Maine, nơi tôm hùm là trụ cột kinh tế ven biển, mà còn làm gia tăng căng thẳng thương mại khi Canada củng cố vị thế trong ngành chế biến tôm hùm toàn cầu.
Sự di cư của tôm hùm từ Mỹ sang Canada là minh chứng rõ ràng cho tác động của biến đổi khí hậu lên hệ sinh thái và kinh tế biển. "Tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" giờ đây không chỉ là câu nói vui, mà còn là lời cảnh báo cấp thiết về sự cần thiết của các biện pháp bảo vệ đại dương trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu tiếp tục leo thang.
Theo dữ liệu từ cơ quan quản lý bang Maine - trung tâm của ngành tôm hùm Mỹ, sản lượng tôm hùm đánh bắt tại đây đã giảm liên tục trong vài năm qua. Năm 2021, Maine ghi nhận sản lượng gần 111 triệu pound (khoảng 50.349 tấn), nhưng đến năm 2023, con số này giảm xuống còn dưới 97 triệu pound (khoảng 43.998 tấn). Đỉnh điểm là năm 2024, khi sản lượng chỉ còn khoảng 86,1 triệu pound (khoảng 39.054 tấn) - mức thấp nhất trong vòng 15 năm qua, theo báo cáo được công bố vào ngày 28/2/2025 bởi Associated Press. Bang Maine, nơi tôm hùm không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là xương sống kinh tế ven biển, đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng thực sự khi loài này dần rời bỏ vùng biển ấm lên để tìm đến những vùng nước lạnh hơn ở Canada.
Các nhà khoa học cho rằng sự di cư này là hệ quả của việc nhiệt độ nước biển tăng nhanh ở vùng Gulf of Maine, một trong những khu vực ấm lên nhanh nhất thế giới. Từ năm 1982 đến 2006, nhiệt độ mặt biển ở đây tăng gần gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu, và dự báo sẽ tiếp tục tăng từ 2°F đến hơn 4°F vào cuối thế kỷ này, theo Gulf of Maine Research Institute. Tôm hùm, vốn ưa thích nước lạnh dưới 20°C (68°F), bắt đầu gặp khó khăn khi nhiệt độ vượt ngưỡng này, dẫn đến căng thẳng hô hấp, dễ mắc bệnh vỏ và suy giảm khả năng sinh sản. Kết quả là chúng di chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 43 dặm mỗi thập kỷ, theo nghiên cứu từ Science Daily, và dự đoán đến năm 2045, phần lớn tôm hùm Maine có thể sẽ tập trung ở vùng biển Canada.
Trong khi đó, ngành tôm hùm Canada lại đang trải qua thời kỳ bùng nổ. Năm 2022, Canada ghi nhận lợi nhuận kỷ lục từ tôm hùm, nhờ vào sự gia tăng quần thể tôm hùm di cư từ Mỹ. Điều này không chỉ làm giảm sản lượng ở Mỹ mà còn đặt ra thách thức kinh tế khi Canada nắm giữ phần lớn năng lực chế biến tôm hùm, khiến giá cả hai bên biên giới có nguy cơ tăng cao nếu áp dụng các mức thuế mới.
Câu chuyện tôm hùm Mỹ bỏ Mỹ về Canada là một lời cảnh báo rõ ràng về tác động của biến đổi khí hậu lên hệ sinh thái biển và sinh kế con người. "Tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" - câu nói này không chỉ phản ánh sự dịch chuyển của một loài sinh vật, mà còn là hồi chuông thúc giục hành động để bảo vệ đại dương trước khi quá muộn.
Ở Mỹ đang lưu truyền cái Joke: Kể từ khi Donald Trump nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20/1/2025, ngành đánh bắt tôm hùm Mỹ (Homarus americanus) tiếp tục đối mặt với một thực tế đáng lo ngại: tôm hùm đang rời bỏ vùng biển Mỹ để di cư lên các vùng nước lạnh hơn ở Canada. Nguyên nhân chính là do nhiệt độ nước biển ở Đại Tây Dương tăng cao bởi biến đổi khí hậu, khiến môi trường sống lý tưởng của loài này dịch chuyển dần về phía bắc. Câu nói "tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" không còn là lời đùa, mà phản ánh một xu hướng rõ nét qua các số liệu cập nhật từ Mỹ.
Theo báo cáo mới nhất từ bang Maine - trung tâm sản xuất tôm hùm lớn nhất nước Mỹ, sản lượng tôm hùm đánh bắt đã giảm mạnh trong những năm gần đây. Năm 2024, trước khi Trump nhậm chức, Maine chỉ thu hoạch được khoảng 86,1 triệu pound (39.054 tấn), mức thấp nhất trong 15 năm, theo Associated Press ngày 28/2/2025. Sang đầu năm 2025, số liệu sơ bộ từ tháng 1 và 2 cho thấy sản lượng tiếp tục xu hướng giảm, với ước tính chỉ khoảng 7 triệu pound (3.175 tấn) trong hai tháng đầu năm, giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2024. Ngược lại, Canada báo cáo sự gia tăng đáng kể trong ngành tôm hùm, với sản lượng tăng thêm 15% trong cùng kỳ, nhờ dòng tôm hùm di cư từ Mỹ.
Nguyên nhân chính là sự nóng lên của vùng Gulf of Maine, nơi nhiệt độ nước biển tăng nhanh hơn hầu hết các khu vực khác trên thế giới. Từ năm 1982, nhiệt độ ở đây đã tăng gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu, và dự báo sẽ tăng thêm từ 2°F đến 4°F vào cuối thế kỷ, theo Gulf of Maine Research Institute. Tôm hùm, vốn thích nghi với nước lạnh dưới 20°C (68°F), đang phải đối mặt với căng thẳng sinh học khi nhiệt độ vượt ngưỡng này, dẫn đến việc chúng di chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 43 dặm mỗi thập kỷ. Nếu xu hướng này tiếp diễn, đến năm 2045, phần lớn tôm hùm từ Maine có thể sẽ định cư hoàn toàn ở vùng biển Canada.
Trong khi Mỹ chứng kiến sự suy giảm, ngành tôm hùm Canada lại đang hưởng lợi lớn. Năm 2024, Canada ghi nhận doanh thu kỷ lục từ tôm hùm, và xu hướng này tiếp tục tăng mạnh trong năm 2025 khi nguồn cung từ Mỹ giảm. Điều này không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho Maine, nơi tôm hùm là trụ cột kinh tế ven biển, mà còn làm gia tăng căng thẳng thương mại khi Canada củng cố vị thế trong ngành chế biến tôm hùm toàn cầu.
Sự di cư của tôm hùm từ Mỹ sang Canada là minh chứng rõ ràng cho tác động của biến đổi khí hậu lên hệ sinh thái và kinh tế biển. "Tôm hùm có chân cũng bỏ Mỹ về Canada" giờ đây không chỉ là câu nói vui, mà còn là lời cảnh báo cấp thiết về sự cần thiết của các biện pháp bảo vệ đại dương trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu tiếp tục leo thang.
