Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Một trực thăng của Hải quân Trung Quốc bay gần một máy bay của Cục Thủy sản và Tài nguyên Nước Philippines trên Bãi cạn Scarborough ở Biển Đông vào ngày 18/2
25 tháng 2 2025
Chính quyền Trung Quốc cho biết họ đã bắt đầu các cuộc tập trận bắn đạn thật ở Vịnh Bắc Bộ vào hôm 24/2, truyền thông quốc tế đưa tin.
Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc thông báo các cuộc tập trận sẽ tập trung vào khu vực Vịnh Bắc bộ mà gần phía Trung Quốc hơn và sẽ kéo dài đến tối ngày 27/2.
Động thái từ phía Trung Quốc xảy ra chỉ vài ngày sau khi Việt Nam công bố đường cơ sở mới đánh dấu những gì nước này coi là lãnh thổ của mình trong vùng biển giữa hai nước vào ngày 21/2.
Theo đó, đường cơ sở này là căn cứ để xác định ranh giới và phạm vi các vùng biển của Việt Nam theo các quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) và Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc ký năm 2000.
Điều này giúp tạo thêm cơ sở pháp lý để bảo vệ và thực thi quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam, phục vụ phát triển kinh tế, quản lý biển và thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có văn bản chính thức nào của Việt Nam định nghĩa chính xác khái niệm đường cơ sở là gì.
Tuy nhiên, theo Luật Biển Việt Nam 1982 và UNCLOS, có thể hiểu rằng đường cơ sở chính là đường giáp ngoài của nội thủy và là đường giáp trong của lãnh hải. Đường cơ sở là ranh giới phân tách hai khu vực pháp lý khác nhau trên vùng biển.
"Đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc Bộ được xác định trên cơ sở các quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), phù hợp với đặc điểm địa lý và tự nhiên của vịnh Bắc Bộ và không ảnh hưởng đến các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia hoặc là thành viên," trích thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Việt Nam đăng ngày 21/2.
Đến sáng ngày 25/2, Việt Nam vẫn chưa đưa ra tuyên bố nào đối với các cuộc tập trận lần này của Trung Quốc.
Nguồn hình ảnh,Bộ Ngoại giao
Trung Quốc và Việt Nam từ lâu đã có một thỏa thuận hàng hải điều chỉnh Vịnh Bắc Bộ, nhưng đang vướng vào tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông gần đó đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa cũng như các vùng biển khác.
Vào cuối tháng 9/2024, lực lượng thực thi pháp luật của Trung Quốc trấn áp, đánh bị thương và tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam thuộc tàu cá QNg 95739 TS (tỉnh Quảng Ngãi) "trong khi đang hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam", theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Trước đó, vào tháng 3/2024, Trung Quốc đã công bố đường cơ sở của mình ở Vịnh Bắc Bộ. Đáp lại, Việt Nam nhấn mạnh rằng luật pháp quốc tế và quyền lợi của các quốc gia khác phải được tôn trọng.
"Việt Nam đề nghị Trung Quốc tôn trọng và tuân thủ Hiệp định về phân định lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa giữa hai nước trong vịnh Bắc Bộ ký năm 2000 giữa Việt Nam và Trung Quốc và UNCLOS 1982," người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nói vào thời điểm đó.
Vịnh Bắc Bộ nằm ngoài khơi bờ biển Bắc Bộ của Việt Nam và Nam Trung Quốc.
Năm 2004, Trung Quốc và Việt Nam đã đạt được thỏa thuận vạch ra ranh giới lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa ở Vịnh Bắc Bộ.
Cả hai bên đều coi thỏa thuận này là công bằng. Tuy thế, các xung đột trên Biển Đông vẫn xảy ra giữa hai nước do vẫn còn mơ hồ về ranh giới ở khu vực bên ngoài cửa vịnh.
Đường cơ sở là một vấn đề nhạy cảm ở Biển Đông, nơi Trung Quốc, Việt Nam và các quốc gia khác trong khu vực như Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan, có những yêu sách chồng chéo.
Phản ứng từ các nước trong khu vực
Việc tập trận bắn đạn thật của Trung Quốc trong những ngày gần đây đã khiến các nước khác trong khu vực lên tiếng.Vào hôm 22/2, Trung Quốc tổ chức tập trận bắn đạn thật tại vùng biển quốc tế giữa Úc và New Zealand.
Người đứng đầu cơ quan kiểm soát không lưu Úc phát biểu trước ủy ban quốc hội rằng 49 chuyến bay đã bị buộc phải thay đổi lộ trình sau khi một phi công của hãng máy bay Virgin Australia đã cảnh báo giới chức Úc về một cuộc diễn tập bắn đạn thật của tàu hải quân Trung Quốc ở Biển Tasman, hãng thông tấn Reuters đưa tin ngày 25/2.
Các hãng hàng không, bao gồm Qantas, Emirates, Air New Zealand và Virgin Australia đã điều chỉnh lộ trình bay vào thứ Sáu 21/2 sau khi Trung Quốc cảnh báo về cuộc diễn tập.
Trước đó, các nhà lãnh đạo Úc và New Zealand phàn nàn rằng Trung Quốc đáng lẽ nên đưa ra cảnh báo sớm hơn trước khi hải quân nước này tiến hành một loạt cuộc tập trận bắn đạn thật bất thường trên vùng biển giữa hai nước, buộc các chuyến bay vào hôm 21/2 và hôm 22/2 phải chuyển hướng trong thời gian ngắn.
Các nhà lãnh đạo chính trị từ cả hai quốc gia nhấn mạnh rằng Trung Quốc không vi phạm luật pháp quốc tế, nhưng cho biết họ chỉ được thông báo chỉ "vài giờ" thay vì 12 đến 24 giờ như thường lệ.
Đáp lại, vào hôm 23/2, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm nói rằng những lời phàn nàn này là "thổi phồng" và "không phù hợp với thực tế".
Trong khi đó, Bắc Kinh cũng có căng thẳng đặc biệt cao với Manila khi cả hai thường xảy ra va chạm trên Biển Đông.
Gần đây nhất, hôm 18/2, một trực thăng hải quân Trung Quốc đã bay trong phạm vi khoảng 3 mét với một máy bay tuần tra của Philippines trên Biển Đông, gần Bãi cạn Scarborough đang xảy ra tranh chấp gay gắt giữa hai nước.
Chiếc trực thăng bay quá gần đã khiến phi công phải nói qua radio: "Các bạn bay quá gần, rất nguy hiểm,'' theo lực lượng tuần duyên Philippines.
Chính phủ Philippines tại thời điểm đó cho biết họ sẽ nộp đơn phản đối chính thức về vụ việc này.
