Nguồn hình ảnh,Getty Images
26 tháng 2 2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch thuế quan mà có khả năng ảnh hưởng đến hầu hết hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường lớn nhất của nước này, đạt hơn 142 tỷ đô la vào năm 2024, theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc.
Con số này tương đương khoảng 30% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam.
Do Việt Nam là một trong những quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ cũng như có một vài yếu tố để bị áp thuế quan đáp trả, các quan chức Việt Nam và các công ty nước ngoài đang xem xét những đe dọa này một cách nghiêm túc, theo hãng thông tấn Reuters.
Hầu hết các nhà sản xuất Mỹ tại Việt Nam đều dự kiến sẽ gặp gián đoạn và buộc phải cắt giảm nhân sự nếu các mức thuế mới được áp dụng, theo một cuộc khảo sát do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam thực hiện.
Dưới đây là một số biện pháp mà các quan chức Việt Nam đã đề cập, đang cân nhắc hoặc có tiềm năng giúp nước này tránh thuế quan từ phía Mỹ.
Thuế, các rào cản phi thuế quan
Nhiều nhà kinh tế đồng tình rằng thuế mà Việt Nam áp dụng đối với hàng hóa Mỹ cao hơn thuế ở chiều ngược lại. Việt Nam cũng đánh thuế giá trị gia tăng (VAT) lên hàng hóa. Cả hai điều này đều là tiêu chí để ông Trump có thể tăng áp thuế đáp trả.Việt Nam đã thể hiện sự sẵn sàng thỏa hiệp, nhưng việc giảm thuế đối với hàng hóa Mỹ có thể buộc nước này phải giảm thuế đối với các đối tác thương mại khác theo các quy định hiện hành.
Các công ty Mỹ cũng từ lâu bày tỏ lo ngại về các rào cản phi thuế quan, bao gồm thủ tục phê duyệt dự án kéo dài, các yêu cầu pháp lý rườm rà và những trở ngại đối với thị thực lao động.
Nhập khẩu năng lượng
Các quan chức Việt Nam đã nhiều lần thảo luận với các đối tác Hoa Kỳ về khả năng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ cho ngành công nghiệp LNG non trẻ của Việt Nam, Reuters đưa tin. Tuy nhiên, theo các quan chức, đến nay vẫn chưa có bước đi cụ thể nào được thực hiện.Việt Nam cũng đang lên kế hoạch khởi động lại chương trình điện hạt nhân và đang tìm kiếm các nhà cung cấp công nghệ năng lượng hạt nhân.
Bà Nithi Nesadurai, giám đốc Mạng lưới Hành động Khí hậu Đông Nam Á, nhận định với BBC rằng một số quốc gia, trong đó có Việt Nam, đang ở thế tiến thoái lưỡng nan.
Một mặt, các nước "đang chịu áp lực phải mua thêm nhiên liệu hóa thạch từ Mỹ để tránh bị áp thuế. Họ hy vọng rằng việc này sẽ giúp ích cho các cuộc đàm phán về thuế quan".
Mặt khác, Việt Nam đã đưa ra cam kết đạt phát thải ròng bằng không (NZE) vào năm 2050.
"Họ không nên bị ép buộc mua thêm nhiên liệu hóa thạch của Mỹ, điều này sẽ ảnh hưởng đến chủ quyền năng lượng và mục tiêu NZE của họ," bà Nesadurai nói thêm.
Nông sản
Nguồn hình ảnh,Bộ Công thương
Chụp lại hình ảnh,Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper và Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên
Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã tuyên bố rằng Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu thêm hàng nông sản từ Mỹ.
Tuy nhiên, việc tăng nhập khẩu này khó có thể làm giảm đáng kể sự mất cân bằng thương mại, bởi vì tổng giá trị hàng nông sản Việt Nam nhập khẩu từ Mỹ trong năm 2024 chỉ đạt 3,4 tỷ đô la chủ yếu đến từ những mặt hàng bông, đậu nành và các loại hạt.
Trao đổi với Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper vào hôm 12/2, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ mong muốn Mỹ mở cửa thị trường hơn nữa cho các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam, nhằm tạo sự cân bằng và đa dạng hóa chuỗi cung ứng.
Trung chuyển hàng hóa, thép
Việt Nam đang bị nghi ngờ là làm nơi trung chuyển hàng hóa từ Trung Quốc sang Mỹ. Lý do là vì Việt Nam nhập rất nhiều hàng hóa trung gian từ Trung Quốc. Thực tế, một số mặt hàng Việt Nam như tấm pin mặt trời đã bị Mỹ trừng phạt vì quan ngại này.Gần đây, Việt Nam cũng áp thuế chống bán phá giá tạm thời lên một số sản phẩm thép xuất xứ Trung Quốc với mức thuế khoảng 19,38 - 27,83%. Lệnh này sẽ áp dụng từ ngày 8/3.
Điều này xảy ra vì Việt Nam đối mặt với rủi ro Mỹ sẽ đánh thuế nặng (25%) lên thép xuất khẩu của nước này, cộng thêm thuế chống bán phá giá mà Mỹ đã áp trước đó.
Quốc phòng, Starlink
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Máy bay C-130
Việt Nam và các công ty quốc phòng của Mỹ đang thảo luận về việc mua bán thiết bị an ninh. Trong đó, việc mua máy bay vận tải quân sự C-130 Hercules của hãng Lockheed Martin đang tiến triển rất tốt. Thông tin này được các quan chức nắm rõ tình hình nói với Reuters.
Trong kỳ họp bất thường lần thứ 9 diễn ra từ 12-19/2, Quốc hội Việt Nam đã thông qua khung pháp lý cho một chương trình thí điểm, có thể giúp Starlink của tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk cung cấp dịch vụ internet vệ tinh và an ninh tại Việt Nam.
Các quy định cũng đảm bảo công ty mẹ của Starlink, SpaceX, vẫn giữ toàn quyền sở hữu đối với bất kỳ công ty con nào được thành lập tại Việt Nam.
Theo nguồn tin của Reuters, động thái này thể hiện sự thay đổi đột ngột về lập trường và có thể được xem như việc tặng SpaceX "một nhành ô liu" (động thái mong muốn hòa bình) trong bối cảnh Việt Nam lo ngại về mối đe dọa áp thuế từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Hệ thống hạ tầng kỹ thuật lỗi thời của Việt Nam bị nhiều người đánh giá có thể gây gián đoạn hoạt động của các tuyến cáp quang ngầm quan trọng. Bên cạnh đó, những dãy núi cao cũng khiến internet ở Việt Nam kém ổn định.
Do đó, Việt Nam cần dịch vụ internet vệ tinh, đặc biệt cho các hoạt động như tuần tra ở Biển Đông - khu vực xảy ra tranh chấp với Trung Quốc.
Máy bay
Hãng hàng không giá rẻ VietJet đã đồng ý mua 200 máy bay Boeing 737 MAX trong một thỏa thuận trị giá hàng tỷ đô la, lần đầu tiên được ký kết vào năm 2016 và sau đó được điều chỉnh.Mặc dù công ty từng thông báo sẽ nhận những chiếc máy bay đầu tiên vào năm ngoái, nhưng đến nay vẫn chưa có chiếc nào được giao, theo Reuters. VietJet cũng bày tỏ mong muốn mở rộng thỏa thuận này, nhưng chưa tiết lộ chi tiết cụ thể.
Từ ngày 9-11/1 tại Mỹ, phái đoàn lãnh đạo cấp cao của Vietjet đã gặp gỡ nhiều đối tác toàn cầu ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Donald Trump.
Bức ảnh bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Chủ tịch Hội đồng quản trị của Vietjet, xuất hiện cùng Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk - người giàu nhất thế giới nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội.
Hôm 11/2, tại Hội nghị Thường trực Chính phủ, bà Thảo nói rằng trong cuộc gặp với ông Donald Trump, doanh nghiệp của bà đang thực hiện hợp đồng trị giá 48 tỷ USD và đang thương lượng tăng lên 64 tỷ USD, tạo ra gần 500.000 việc làm cho người Mỹ.
Tuy nhiên, bà không nói rõ các hợp đồng cụ thể là gì, và tạo công ăn việc làm cho người Mỹ như thế nào.
Chính sách tiền tệ
Tổng thống Trump đánh dấu sự kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng bằng việc Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố Việt Nam là nước thao túng tiền tệ.Hiện tại, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi của Mỹ về khả năng thao túng tiền tệ. Trong những tháng gần đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã cho phép đồng Việt Nam yếu đi so với đồng đô la.
Ông Adam Samdin từ công ty tư vấn tài chính Oxford Economics nhận định mục tiêu tăng trưởng táo bạo của Việt Nam có thể cho thấy ý định chấp nhận đồng tiền yếu hơn nữa.
Tuy nhiên, tỷ giá hối đoái vẫn nằm trong phạm vi linh hoạt cho phép và Ngân hàng Nhà nước cho hay sẽ theo dõi và điều chỉnh theo các chính sách của ông Trump.
Hôm 12/2, Bloomberg Intelligence lại nhận định rằng dự trữ ngoại hối của Việt Nam là không đủ để tiếp tục can thiệp để bình ổn giá và áp lực có thể sẽ tiếp tục duy trì đối với tiền đồng Việt Nam chừng nào đồng đô la Mỹ vẫn còn mạnh.
Tỷ giá NHNN công bố hôm 26/2 là 1 đô la Mỹ đổi 24.668 đồng.
Ngoại giao golf
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Trump chơi golf ở bang New Jersey, Mỹ
Ngày 8/10, Trump Organization, doanh nghiệp gia đình của ông Trump, đã ký một thỏa thuận với công ty phát triển bất động sản Việt Nam Kinh Bắc City Development (Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc, KBC) để xây dựng một sân golf và khu nghỉ dưỡng trị giá 1,5 tỷ đô la tại tỉnh Hưng Yên.
Một biên bản ghi nhớ đã được ký kết bởi các bên gồm: Trump Organization, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên và Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc, trong thời gian Tổng Bí thư Đảng ******** Việt Nam Tô Lâm có chuyến công du Mỹ.
Ông Tô Lâm quê ở Hưng Yên.
BBC đã có bài phân tích ý nghĩa của dự án sân golf này.
