Hệ thống 1 (trực giác): những gì ập đến ngay tức thì
- Tư duy trực giác của chuyên gia (vd như 1 kỳ thủ cờ vua có thể ngay lập tức nhận ra thế cờ chỉ cần liếc nhìn bàn cờ, mấy bà bán hàng ở chợ có thể lập tức tính nhẩm siêu nhanh...)
- Suy nghiệm trực giác
+ phán đoán dựa trên sự tương đồng giữa 1 việc với các lựa chọn, phớt lờ đi thống kê thực tế (vd như khi nghe nói lương 40tr thì lập tức nghĩ cao, nhưng chính xác phải biết lương này ở đâu, ở Mỹ thì nó là TB)
+ sử dụng 1 câu hỏi dễ trả lời hơn (vd như mua cổ phiếu cty A vì thấy thích buổi nói chuyện của cty A mà lờ đi các báo cáo tài chính và tình hình công ty)
Hệ thống 2 (lý trí): mang tính cân nhắc, nỗ lực và tuần tự hơn.
Vd như ở Anh phải đi xe bên tay trái, nhưng VN đi bên tay phải, nên ngày đầu sang nếu lái xe thì chúng ta phải chống lại hệ thống 1 thôi thúc đi bên trái
Hệ thống 1 hạn chế
- Ko thể bị tắt đi
- Sự sai lệch, lỗi sai hệ thống
Hệ thống 2, hạn chế
- đòi hỏi sự nỗ lực, tập trung của chủ thể
- cả cơ thể tham gia vào quá trình (đồng tử giãn ra, cơ gồng lên, tim đập nhanh, huyết áp tăng cao)
Não bộ có xu hướng hoạt động là tối thiểu hoá nỗ lực, nên phần lớn thời gian hệ thống 2 cho mình nv chính nhưng chỉ là bình phong, hệ thống 1 mới là thứ điều khiển hầu hết
Liên tục sử dụng hệ thống 2 rất tốn năng lượng, nhưng may mắn hệ thống 2 có khả năng lập trình lại cách hoạt động cho hệ thống 1
Hệ thống 1 ko phải lúc nào cũng sai, nên ko cần bác bỏ, nhưng cần nhận ra những lỗi sai hệ thống của nó
Vd ở Mỹ steve là 1 cậu bé được hàng xóm mô tả: rất nhút nhát và khép kín, sẵn lòng giúp đỡ ng khác nhưng ko mấy quan tâm tới mọi ng xung quanh. 1 cậu bé ngoan ngoãn và gọn gàng, cậu thích mọi thứ phải đc sắp đặt ngay ngắn và tỉ mỉ'. V sau này Steve sẽ trở thành thủ thư hay nông dân?Những đặc điểm tương đồng của Steve khiến mọi ng ngay lập tức nghĩ rằng cậu sẽ làm nghề thủ thư, nhưng thống kê thực tế toàn nước Mỹ cho biết tỷ lệ những ng nông dân là nam nhiều gấp 20 lần nam làm thủ thư, nên chắc chắn những ng "ngoan ngoãn và gọn gàng" ngồi trong máy cày sẽ nhiều hơn ngồi sau bàn thủ thư.
Những ng tham gia thí nghiệm phớt lờ đi các con số thống kê thực tế và lệ thuộc hoàn toàn vào các yếu tố tương đồng khi dự đoán
Việc phụ thuộc vào kinh nghiệm cá nhân chính là nguyên nhân tạo ra những sai lệch có thể đoán trc trong các phỏng đoán của họ
Sự suy nghiệm giải thích vì sao 1 số vấn đề thu hút được sự chú ý của công chúng nhiều hơn so với 1 số vấn đề khác. Con ng có xu hướng chú tâm vào những vấn đề liên quan mà họ dễ dàng truy cập trong trí nhớ của mình hơn là những vấn đề khó khăn phức tạp.
Vd như cách phương tiện truyền thông được sd cho các thể chế độc tài.
Trích từ cuốn Tư Duy Nhanh Hay Chậm( @TuLienHoa biên tập rút gọn)
- Tư duy trực giác của chuyên gia (vd như 1 kỳ thủ cờ vua có thể ngay lập tức nhận ra thế cờ chỉ cần liếc nhìn bàn cờ, mấy bà bán hàng ở chợ có thể lập tức tính nhẩm siêu nhanh...)
- Suy nghiệm trực giác
+ phán đoán dựa trên sự tương đồng giữa 1 việc với các lựa chọn, phớt lờ đi thống kê thực tế (vd như khi nghe nói lương 40tr thì lập tức nghĩ cao, nhưng chính xác phải biết lương này ở đâu, ở Mỹ thì nó là TB)
+ sử dụng 1 câu hỏi dễ trả lời hơn (vd như mua cổ phiếu cty A vì thấy thích buổi nói chuyện của cty A mà lờ đi các báo cáo tài chính và tình hình công ty)
Hệ thống 2 (lý trí): mang tính cân nhắc, nỗ lực và tuần tự hơn.
Vd như ở Anh phải đi xe bên tay trái, nhưng VN đi bên tay phải, nên ngày đầu sang nếu lái xe thì chúng ta phải chống lại hệ thống 1 thôi thúc đi bên trái
Hệ thống 1 hạn chế
- Ko thể bị tắt đi
- Sự sai lệch, lỗi sai hệ thống
Hệ thống 2, hạn chế
- đòi hỏi sự nỗ lực, tập trung của chủ thể
- cả cơ thể tham gia vào quá trình (đồng tử giãn ra, cơ gồng lên, tim đập nhanh, huyết áp tăng cao)
Não bộ có xu hướng hoạt động là tối thiểu hoá nỗ lực, nên phần lớn thời gian hệ thống 2 cho mình nv chính nhưng chỉ là bình phong, hệ thống 1 mới là thứ điều khiển hầu hết
Liên tục sử dụng hệ thống 2 rất tốn năng lượng, nhưng may mắn hệ thống 2 có khả năng lập trình lại cách hoạt động cho hệ thống 1
Hệ thống 1 ko phải lúc nào cũng sai, nên ko cần bác bỏ, nhưng cần nhận ra những lỗi sai hệ thống của nó
Vd ở Mỹ steve là 1 cậu bé được hàng xóm mô tả: rất nhút nhát và khép kín, sẵn lòng giúp đỡ ng khác nhưng ko mấy quan tâm tới mọi ng xung quanh. 1 cậu bé ngoan ngoãn và gọn gàng, cậu thích mọi thứ phải đc sắp đặt ngay ngắn và tỉ mỉ'. V sau này Steve sẽ trở thành thủ thư hay nông dân?Những đặc điểm tương đồng của Steve khiến mọi ng ngay lập tức nghĩ rằng cậu sẽ làm nghề thủ thư, nhưng thống kê thực tế toàn nước Mỹ cho biết tỷ lệ những ng nông dân là nam nhiều gấp 20 lần nam làm thủ thư, nên chắc chắn những ng "ngoan ngoãn và gọn gàng" ngồi trong máy cày sẽ nhiều hơn ngồi sau bàn thủ thư.
Những ng tham gia thí nghiệm phớt lờ đi các con số thống kê thực tế và lệ thuộc hoàn toàn vào các yếu tố tương đồng khi dự đoán
Việc phụ thuộc vào kinh nghiệm cá nhân chính là nguyên nhân tạo ra những sai lệch có thể đoán trc trong các phỏng đoán của họ
Sự suy nghiệm giải thích vì sao 1 số vấn đề thu hút được sự chú ý của công chúng nhiều hơn so với 1 số vấn đề khác. Con ng có xu hướng chú tâm vào những vấn đề liên quan mà họ dễ dàng truy cập trong trí nhớ của mình hơn là những vấn đề khó khăn phức tạp.
Vd như cách phương tiện truyền thông được sd cho các thể chế độc tài.
Trích từ cuốn Tư Duy Nhanh Hay Chậm( @TuLienHoa biên tập rút gọn)
