1. Ý nghĩa
Đầu tiên, chính trị tả - hữu là gì?Nó là một hệ thống phân loại các tư tưởng, lập trường, đảng phái chính trị trên một trục thẳng. Thường thì mọi người sẽ đặt các hệ tư tưởng ưu tiên sự bình đẳng về xã hội, chính trị, kinh tế vào phía bên trái (tả) và các tư tưởng ưu tiên các hình thức phân cấp khác nhau ở phía bên phải (hữu).
Cánh tả và cánh hữu thường được thể hiện là đối lập nhau, mặc dù bất kì cá nhân hay tổ chức nào cũng có thể có một lập trường cánh tả trong một vấn đề này và một lập trường cánh hữu về một vấn đề khác.
Một số quan điểm có thể trùng lặp và được coi là cánh tả hoặc cánh hữu tùy thuộc vào hệ tư tưởng. Thêm vào đó, ngoài cánh tả và cánh hữu ra, chúng ta còn có phe ôn hoà (moderate). Nhóm này thì nằm giữa tả và hữu. Đôi khi tư tưởng của phe này có thể hơi nghiêng về một bên, tạo ra trung-tả/hữu.
2. Nguồn gốc
Hệ thống này bắt nguồn từ mùa hè vào năm 1789 tại Pháp, đây là lúc mà cuộc cách mạng Pháp đang diễn ra, khi Quốc hội Pháp họp ở Versailles. Vào nhiều ngày liền của cuộc họp này, một trong những vấn đề chính được bàn bạc lúc bấy giờ là quyền lực của của nhà vua quá lớn, những nhà lập pháp ủng hộ các giá trị cách mạng tập trung về phía bên trái của quốc hội, trong khi những người ủng hộ chế độ quân chủ lại tập trung vào bên phải. Mô hình chỗ ngồi này xuất hiện nhiều ở các cơ quan lập pháp và nghị viện phương Tây hiện nay.
Bức tranh mô tả hội nghị ba đẳng cấp 1789 năm 1789. Bởi Auguste Couder, 1839.
Theo bài tiểu luận "Hữu và Tả" của nhà sử học Pháp, Marcel Gauchet, quá trình cánh hữu và cánh tả trở thành những phạm trù chính trị cơ bản là "một quá trình kéo dài hơn 3/4 thế kỷ, cho đến thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 20".
Sau cuộc cách mạng Nga, cách nhà chính trị gia, bậc trị thức, và các nhà lịch sử ngày càng đề cập nền chính trị chính thống bằng các thuật ngữ tả - hữu.
Đến những năm 1930, tại Hoa kỳ, những thuật ngữ như "tả", "liberal" (tự do), "progressive" (cấp tiến) đã trở nên gắn liền với cách điều hành chính phủ theo xu hướng cởi mở hơn của Đảng Dân Chủ.
Trong khi đó, "hữu" và "bảo thủ" (conservative) đã trở nên gắn liền với cách điều hành chính phủ theo xu hướng hạn chế hơn của Đảng Cộng Hoà. Ngày nay, ở phương Tây, các thuật ngữ này đã thường đi đôi với lập trường kinh tế của các đảng phái chính trị.
3. Những điểm khác biệt giữa hai bên
Kinh tế:
Cánh tả: Muốn xây dựng một hệ thống thuế tiến bộ và công bằng hơn. Ủng hộ việc tăng thuế cho người giàu và mức lương tối thiểu cao hơn. Ngoài ra, họ kêu gọi chấm dứt hệ thống thị trường bóc lột làm suy yếu quyền của người lao động, đặt ra thêm các quy định chặt chẽ hơn cho các doanh nghiệp buộc phải tuân theo và tăng chi tiêu của chính phủ cho cơ sở hạ tầng.Cánh hữu: Tán thành các hệ thống kinh tế thị trường tự do, nơi cung và cầu quyết định giá cả và các doanh nghiệp hoạt động với sự can thiệp tối thiếu từ chính quyền. Tin rằng thuế nên ở mức thấp, việc giảm gánh nặng thuế đối với các tập đoàn và cá nhân có thể giúp kích thích tăng trưởng kinh tế.
Y tế:
Cánh tả: Tin rằng việc được tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế là một trong những quyền cơ bản của mọi công dân. Thông qua y tế miễn phí cho toàn dân, họ hướng tới mục tiêu chấm dứt sự phân biệt đối xử với mọi người dựa trên thu nhập của họ.
Cánh hữu: Ủng hộ các hệ thống chăm sóc sức khỏe dựa trên thị trường. Mặc dù, những người cánh hữu ủng hộ việc giảm chi phí sử dụng hệ thống chăm sóc sức khỏe nhưng họ phản đối việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe miễn phí. Theo họ, điều này làm giảm sự cạnh tranh và đổi mới trong ngành.
Nhập cư:
Cánh tả: Ủng hộ các chính sách bảo vệ quyền của người nhập cư, đưa ra con đường trở thành công dân cho những người nhập cư không có giấy tờ và không có tiền án.Cánh hữu: Không hỗ trợ người nhập cư không có giây tờ và tăng cường tuân tra biên giới để kiểm soát nhập cư bất hợp pháp. Họ có niềm tin rằng việc nhập cư bất hợp pháp đang làm mất cơ hội kiếm việc làm của công dân và những người nhập cư có giấy tờ.
Giáo dục:
Cánh tả: Đảm bảo giáo dục công có giá cả phải chăng, từ tiểu học đến đại học và các bậc học cao hơn. Tin rằng giáo dục là một quyền cơ bản của mỗi con người.Cánh hữu: Ủng hộ học trường tư hoặc học tại nhà.
Môi trường:
Cánh tả: Cấm các hoạt động kinh tế có khả năng gây hại cho môi trường. Ủng hộ các chính sách bảo vệ môi trường và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo được.
Cánh hữu: Thường xem xét kĩ lưỡng các tác động tiêu cực vào nền kinh tế của các quy định bảo vệ môi trường trước khi áp dụng. Tin rằng thị trường tự do sẽ tìm ra giải pháp riêng cho vấn đề môi trường. Ngoài ra, một số nhóm cánh hữu bày tỏ sự hoài nghi về mức độ tác động của con người đối với biến đổi khí hậu và phản đối các quy định về môi trường.
Quốc phòng:
Cánh tả: Ủng hộ giảm chi tiêu quân sự và dùng số tiền đó để phát triển y tế, giáo dục, phúc lợi xã hội, và cơ sở hạ tầng.
Cánh hữu: Muốn có một hệ thống quân sự và quốc phòng mạnh mẽ hơn. Ủng hộ tăng chi tiêu cho quân sự.
Đối ngoại:
Cánh tả: Thường ủng hộ các giải pháp hòa bình trong các xung đột quốc tế và phản đối sự can thiệp quân sự.
Cánh hữu: Ủng hộ những chính sách đối ngoại quyết đoán hơn và các can thiệp quân sự.
Nhân quyền:
Cánh tả: Kêu gọi thành lập các công đoàn, thương lượng với người sử dụng lao động để có mức lương công bằng và điều kiện làm việc an toàn hơn cho giai cấp công nhân. Vận động trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ lương thực và nhà ở giá rẻ, để giúp đỡ những người gặp khó khăn. Nhấn mạnh các quyền tự do dân sự, bao gồm tự do ngôn luận, tự do báo chí và bảo vệ khỏi sự giám sát của chính phủ. Ủng hộ việc tiếp cân phá thai mà không bị phạt. Ủng hộ hôn nhân đông tính và chống phân biệt đối xử để bảo vệ LGBT khỏi bị phân biệt đối xử.
Cánh hữu: Ủng hộ các chính sách thực thi pháp luật cứng rắn, ủng hộ việc tuyên án nghiêm khắc hơn để duy trì trật tự. Những quan điểm hiện đại và cấp tiến hơn như quyền phá thai hay phẫu thuật giới tính bị phe cánh hữu phản đối kịch liệt. Đẩy mạnh những giá trị truyền thống về các vấn đề xã hội và hôn nhân.
Điều hành chính phủ:
Cánh tả: Tin tưởng vào vai trò ngày càng quan trọng trong cuộc sống người dân của chính phủ, rằng những sai trái của xã hội có thể được sửa chữa và điều chỉnh khi chính phủ thực hiện đúng vai trò của mình.
Cánh hữu: Ủng hộ các chính phủ nhỏ hơn với ít quy định hơn, thường nhấn mạnh đến quyền cá nhân, ủng hộ hạn chế sự can thiệp của chính phủ vào các vấn đề cá nhân
4. Kết bài
Nên lưu ý rằng không phải tất cả các luật lệ, chính sách, đảng phái chính trị hoặc phương tiện truyền thông đều có thể được phân loại rõ ràng là cánh tả hoặc cánh hữu, vì hầu hết sẽ sử dụng các yếu tố của cả hai. Tương tự như vậy, từng cá nhân, ngay cả những người tự mô tả mình là cánh tả hay cánh hữu, sẽ thường ủng hộ một hoặc hai chính sách ở đầu bên kia. Đây là một điều tốt. Bằng cách giữ thái độ cởi mở, chúng ta có thể đánh giá các chính sách theo giá trị riêng của chúng và đồng thời tránh có cái nhìn đơn giản hóa quá mức. Để một nền dân chủ phát triển và hoàn thiện, điều cần thiết là mỗi bên phải tôn trọng niềm tin của người khác và không coi thường họ.
Trích : thằng phản động idkwhattonamemyact
Sửa lần cuối:
