Mỹ nên rút khỏi NATO để giảm gánh nặng quân sự, tập trung vào lợi ích "nước Mỹ trên hết" theo tinh thần của Donald Trump trong nhiệm kỳ 2025,
Mỹ nên rút khỏi NATO: Giảm gánh nặng quân sự, ưu tiên nước Mỹ trên hết
Trong bối cảnh chính trị toàn cầu đầy biến động, ý tưởng Mỹ rút khỏi NATO để giảm gánh nặng quân sự và tập trung vào lợi ích quốc gia đã được Donald Trump nhấn mạnh từ nhiệm kỳ đầu tiên và tiếp tục là trọng tâm trong chiến dịch tranh cử năm 2024. Với triết lý "nước Mỹ trên hết" (America First), việc tái định hướng nguồn lực từ các cam kết quốc tế như NATO về các ưu tiên nội địa là một lập luận đáng cân nhắc. Dựa trên số liệu cụ thể về chi tiêu quốc phòng và đóng góp của các thành viên NATO, bài viết này sẽ phân tích lý do tại sao Mỹ nên rút khỏi liên minh này để các nước châu Âu tự lo, đồng thời giảm áp lực tài chính và quân sự cho người nộp thuế Mỹ.
Gánh nặng tài chính bất cân xứng của Mỹ trong NATO
NATO được thành lập vào năm 1949 với mục tiêu bảo vệ tập thể các nước thành viên trước các mối đe dọa, đặc biệt từ Liên Xô trong thời Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, sau hơn 75 năm, Mỹ vẫn là quốc gia đóng góp lớn nhất về mặt tài chính và quân sự cho liên minh, trong khi nhiều nước châu Âu không đạt được cam kết tối thiểu. Theo báo cáo của NATO năm 2024, Mỹ chi khoảng 3,38% GDP cho quốc phòng, tương đương hơn 900 tỷ USD (dựa trên GDP ước tính 26,7 nghìn tỷ USD của Mỹ năm 2023). Trong khi đó, tổng chi tiêu quốc phòng của 31 thành viên còn lại của NATO chỉ đạt khoảng 400 tỷ USD, với mức trung bình 1,9% GDP cho các nước châu Âu.
Điều này có nghĩa là Mỹ đang gánh hơn 60% ngân sách quốc phòng của NATO, dù chỉ chiếm 1/32 số thành viên. Ví dụ, các nước lớn như Đức (1,57% GDP năm 2023, tăng lên 2% năm 2024 với 73,41 tỷ USD), Pháp (2,1% GDP, khoảng 60 tỷ USD) hay Italy (1,5% GDP, khoảng 30 tỷ USD) vẫn phụ thuộc đáng kể vào sự hiện diện quân sự của Mỹ để đảm bảo an ninh khu vực. Nếu Mỹ rút khỏi NATO, số tiền hàng trăm tỷ USD này có thể được tái phân bổ để cải thiện cơ sở hạ tầng, y tế, hoặc giảm thuế cho người dân Mỹ, đúng với tinh thần "nước Mỹ trên hết".
Các nước châu Âu có khả năng tự lo nếu buộc phải độc lập
Lập luận rằng các nước châu Âu sẽ rơi vào tình trạng bất ổn nếu Mỹ rút khỏi NATO không hoàn toàn thuyết phục khi xét đến tiềm lực kinh tế và quân sự của họ. Tổng GDP của 27 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) – phần lớn là thành viên NATO – đạt khoảng 18,8 nghìn tỷ USD năm 2023, vượt xa GDP của Nga (1,8 nghìn tỷ USD). Nếu các nước này tăng chi tiêu quốc phòng từ mức trung bình 1,9% lên 3% GDP (vẫn thấp hơn mức của Mỹ), họ có thể tạo ra một ngân sách quốc phòng tập thể khoảng 564 tỷ USD mỗi năm – đủ để đối phó với các mối đe dọa như Nga (chi 6,3% GDP, khoảng 113 tỷ USD năm 2025).
Thực tế, các quốc gia như Ba Lan (4,12% GDP, khoảng 32 tỷ USD), Anh (2,3% GDP, khoảng 70 tỷ USD) hay Phần Lan (2,5% GDP, khoảng 7 tỷ USD) đã chứng minh khả năng tăng cường quốc phòng khi đối mặt với áp lực địa chính trị. Nếu Mỹ rút lui, áp lực này sẽ buộc các nước châu Âu khác phải hành động tương tự, thay vì tiếp tục ỷ lại vào sự bảo vệ của Mỹ. Điều này không chỉ giảm gánh nặng cho Mỹ mà còn thúc đẩy châu Âu tự chủ chiến lược – một mục tiêu mà chính lãnh đạo EU như Emmanuel Macron từng kêu gọi.
Giảm hiện diện quân sự ở nước ngoài: Tiết kiệm chi phí và nhân lực Mỹ
Hiện tại, Mỹ duy trì khoảng 65.000 quân nhân tại châu Âu, chủ yếu ở Đức (35.000), Italy (12.000) và Anh (9.000), với chi phí vận hành hàng năm ước tính lên đến 30-40 tỷ USD (bao gồm lương, cơ sở hạ tầng, và hậu cần). Việc rút quân khỏi các căn cứ này không chỉ tiết kiệm ngân sách mà còn cho phép Mỹ tái định hướng lực lượng về khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi cạnh tranh với Trung Quốc đang ngày càng gay gắt. Theo Ngân hàng Thế giới, chi tiêu quân sự của Trung Quốc năm 2023 chiếm khoảng 1,7% GDP (khoảng 292 tỷ USD), nhưng với tốc độ tăng trưởng kinh tế và quân sự hóa nhanh chóng, mối đe dọa từ Trung Quốc được đánh giá là cấp bách hơn so với Nga đối với lợi ích của Mỹ.
Trump từng tuyên bố trong chiến dịch 2024 rằng ông sẽ ưu tiên bảo vệ nước Mỹ trước các mối đe dọa trực tiếp thay vì "trả tiền để bảo vệ các nước giàu có ở châu Âu". Việc rút quân khỏi NATO sẽ phù hợp với chiến lược này, giúp Mỹ tập trung nguồn lực vào các ưu tiên nội địa như an ninh biên giới phía nam (chi phí xây tường biên giới ước tính 15-25 tỷ USD) hoặc phát triển công nghệ quân sự tiên tiến.
Sự bất mãn của người dân Mỹ và lợi ích chính trị
Khảo sát của Pew Research năm 2023 cho thấy 47% người Mỹ cho rằng nước này đang chi tiêu quá nhiều cho các cam kết quốc tế như NATO, trong khi chỉ 28% ủng hộ duy trì mức đóng góp hiện tại. Sự bất mãn này là động lực chính trị lớn cho Trump, người đã cam kết trong chiến dịch 2024 rằng ông sẽ "đưa nước Mỹ trở lại vị trí ưu tiên hàng đầu". Việc rút khỏi NATO không chỉ đáp ứng mong muốn của cử tri mà còn củng cố thông điệp rằng Mỹ không nên tiếp tục làm "người gác cổng" cho các đồng minh giàu có nhưng thiếu trách nhiệm.
Kịch bản thực tế nếu Mỹ rút khỏi NATO
Nếu Mỹ rút khỏi NATO vào năm 2025, liên minh này sẽ không sụp đổ ngay lập tức. Các nước châu Âu có thể tái cấu trúc dưới một liên minh an ninh mới, chẳng hạn thông qua Hiệp ước Lisbon của EU, với Pháp (sở hữu vũ khí hạt nhân và quân đội mạnh) đóng vai trò trụ cột. Theo Giáo sư Stavros Kalenteridis từ Đại học Aegean, EU có thể tự tổ chức để đối phó với các mối đe dọa nếu buộc phải độc lập. Trong khi đó, Mỹ có thể duy trì quan hệ song phương với một số đồng minh chủ chốt như Anh hay Ba Lan, thay vì gánh vác toàn bộ liên minh 32 thành viên.
Việc Mỹ rút khỏi NATO sẽ giúp giảm gánh nặng tài chính (hơn 500 tỷ USD chi tiêu quốc phòng chênh lệch so với châu Âu), tiết kiệm chi phí quân sự (30-40 tỷ USD từ việc rút quân), và tái định hướng nguồn lực cho các ưu tiên nội địa và khu vực Thái Bình Dương. Các nước châu Âu, với tiềm lực kinh tế mạnh mẽ, hoàn toàn có khả năng tự lo nếu họ tăng chi tiêu quốc phòng lên mức hợp lý. Theo tinh thần "nước Mỹ trên hết" của Trump năm 2025, đây là một bước đi chiến lược không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn củng cố vị thế chính trị của Mỹ trong bối cảnh mới. NATO có thể là di sản của quá khứ, nhưng tương lai của Mỹ không cần phải bị ràng buộc bởi nó.