Nhìn chung gãy xương chân như Xuân Son vẫn có cơ hội hồi phục hoàn toàn và quay lại thi đấu đỉnh cao.
Việc so sánh trực tiếp giữa một chấn thương gãy xương chày – xương mác (tibia – fibula) với chấn thương đứt dây chằng (thường là dây chằng chéo trước ACL, dây chằng chéo sau PCL hoặc dây chằng gối khác) không hoàn toàn “một chín, một mười” vì tính chất chấn thương, cách điều trị và thời gian hồi phục có những khác biệt lớn. Tuy nhiên, nếu xét tổng thể về mức độ “nguy hiểm” cũng như khả năng lấy lại 100% phong độ, chúng ta có thể cân nhắc các khía cạnh sau:
1. Thời gian hồi phục
1. Gãy xương chày – xương mác:
• Thông thường, một ca gãy xương (nếu không kèm tổn thương dây chằng, gân, mạch máu…) sẽ cần khoảng 3–6 tháng (hoặc hơn) để xương liền, sau đó thêm vài tháng tập vật lý trị liệu, hồi phục thể lực.
• Với các trường hợp gãy hở, gãy nát hoặc gãy kèm tổn thương mô mềm nghiêm trọng, thời gian có thể lên tới 9–12 tháng.
• Nhìn chung, khi xương đã “liền chắc”, nếu tập phục hồi đúng cách, cầu thủ thường lấy lại được biên độ vận động và sức mạnh khá tốt.
2. Đứt dây chằng (đặc biệt là dây chằng chéo trước – ACL):
• Đứt dây chằng gần như chắc chắn phải phẫu thuật tái tạo nếu cầu thủ muốn thi đấu đỉnh cao (đặc biệt ở các môn đòi hỏi xoay sở, bứt tốc như bóng đá).
• Thời gian hồi phục tiêu chuẩn thường dao động 6–9 tháng; có trường hợp lên tới 12 tháng để vừa liền gân ghép vừa ổn định cơ – khớp.
• Dây chằng liên quan nhiều đến độ vững khớp gối, nên sau khi chữa lành, cầu thủ vẫn cần thời gian để lấy lại cảm giác bóng, độ tự tin khi xoay trở, va chạm.
2. Khả năng phục hồi phong độ
1. Xương gãy (nếu hồi phục đúng cách) thường ít để lại di chứng “cơ học”
• Khi xương đã lành, việc cố định nội tủy hoặc nẹp vít (nếu có) không ảnh hưởng quá nhiều đến khớp. Miễn là không có vấn đề về khớp gối, mắt cá hay biến dạng nặng, cầu thủ có thể đạt gần như 100% biên độ vận động.
• Một số cầu thủ từng gãy chân (như Aaron Ramsey, Luke Shaw, Djibril Cissé…) vẫn trở lại với phong độ cao, ghi bàn và thi đấu ở đẳng cấp đỉnh cao.
2. Dây chằng đứt dễ gây ra “chấn thương dây chuyền” hoặc tái phát
• Sau phẫu thuật dây chằng, khu vực khớp gối có thể không còn “nguyên bản” về mặt cơ học; có nguy cơ tái phát đứt dây chằng (dây chằng mới hoặc bên đối diện) nếu thi đấu với cường độ cao.
• Đứt ACL thường kèm rách sụn chêm, hoặc làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối về dài hạn.
• Nhiều cầu thủ trở lại sau chấn thương dây chằng có thể mất “một chút” khả năng xoay sở linh hoạt hoặc giảm tự tin trong các pha va chạm mạnh.
3. Tâm lý và mức độ “tin cậy” sau chấn thương
• Với gãy xương:
• Tâm lý sợ gãy lại có thể ảnh hưởng bước đầu, nhưng nếu kết quả chụp X-quang hay MRI cho thấy xương lành và không có di chứng, cầu thủ thường lấy lại niềm tin khá nhanh.
• Xương gãy là một “công việc” mang tính chất tương đối “rõ ràng” về quá trình hồi phục.
• Với đứt dây chằng:
• Vấn đề phục hồi tùy thuộc rất lớn vào chất lượng ca phẫu thuật, khả năng thích ứng với gân ghép, quá trình vật lý trị liệu, củng cố nhóm cơ quanh gối.
• Tâm lý lo ngại tái phát, đặc biệt trong các pha xoay người đột ngột, bứt tốc… có thể kéo dài hơn, đôi khi cầu thủ chỉ dám chơi “giữ chân” trong một thời gian.
4. Tóm lại: Chấn thương nào “nặng” hơn?
• Về thời gian “nghỉ thi đấu”:
• Cả gãy xương chày – xương mác lẫn đứt dây chằng đều có thể khiến cầu thủ nghỉ cỡ 6 tháng đến 1 năm.
• Mức độ nặng còn tùy thuộc vào biến chứng đi kèm (gãy hở, di lệch lớn, đứt nhiều dây chằng, rách sụn chêm…).
• Về khả năng phục hồi toàn diện:
• Nếu gãy xương không tổn hại quá nặng đến khớp, mô mềm, cầu thủ thường có cơ hội hồi phục xấp xỉ 100%.
• Đứt dây chằng, nhất là dây chằng chéo, có nguy cơ ảnh hưởng khả năng vận động về lâu dài (chưa kể yếu tố tái phát).
• Nhìn chung, đứt dây chằng gối (đặc biệt là ACL) thường “khó lường” hơn trong việc lấy lại 100% phong độ bền vững, do liên quan nhiều đến cơ chế vận động phức tạp và nguy cơ tái phát cao. Trong khi đó, gãy xương (nếu điều trị đúng và không có biến chứng) vẫn được đánh giá là “có đường hồi phục rõ ràng hơn”.
Kết luận
Mỗi dạng chấn thương đều có mức độ nghiêm trọng riêng, nhưng nếu chỉ xét về mặt thời gian hồi phục và khả năng lấy lại phong độ hoàn toàn thì gãy xương chày – xương mác (khi xương lành tốt) thường có tiên lượng “dễ đoán” hơn, còn đứt dây chằng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ dai dẳng về sau. Dĩ nhiên, mọi so sánh đều là tương đối, vì thực tế còn phụ thuộc rất nhiều vào mức độ chấn thương, kỹ thuật điều trị, thể trạng và ý chí của cầu thủ.