-
🚀 Đăng ký ngay để không bỏ lỡ những nội dung chất lượng! 💯 Hoàn toàn miễn phí!
Số phận phụ nữ trong chiến tranh, Bùi Thị Xuân từng bị voi chà và...'tru di tam tộc' ?
- Tạo bởi Thánh Nữ VTTH
- Start date
.png "Sex :vozvn (17):"){kind=icon}
Moramoonsinger
Tâm hồn dẩm chúa
kasuzu95
Đẹp trai mà lại có tài
Ơ d m, m đéo tin thì tới gặp t, t tiếp, gặp ai trực nói gặp hải, 7h30-4h chiều, 2 thằng bây làm việc thì phải giờ hành chính chứ, hay muốn địa chỉ nhà riêng, 602/104 Điện Biên Phủ, qua nhắn tthì ra chỉ là một thằng nói dóc núp sau màn hình, chán, cho cái địa chỉ như đúng rồi
kasuzu95
Đẹp trai mà lại có tài
Qua h hành chính gặp t, mai 10hcó ko hay lại cho cái địa chỉ xàm lồn rồi bắt tao chạy đừ
Moramoonsinger
Tâm hồn dẩm chúa
kasuzu95
Đẹp trai mà lại có tài
Đầu m bị vấn đề về nhận thức à, d m m bị cs nó cài lập trình tới mức này r à, t nói t dân Bình Định chứ t ở bình định à con chó ngu, d m địa chỉ cho sẵn đó đéo tới xi t đái còn xạo lozz làm mẹ gì, mai 10h qua t tiếpcặc, rác, ở bình định giả ngu kêu ở bình thạnh
Moramoonsinger
Tâm hồn dẩm chúa
Thứ nhất chỉ có thông tin Trần Quang Diệu bị xử chém
Không có bất cứ thông tin nào về cái chết của Bùi Thị Xuân
Nghĩa là trong tất cả các tài liệu lịch sử nhà Nguyễn không có tài liệu nào ghi bà Xuân bị xử thế nào
Chỉ có hồi ký của chuyên gia xạo lol bissacherre một giáo sĩ thời đó thì bà Xuân bị voi giày.
Nhưng mà ông này ghi rõ ông không chứng kiến tận mắt mà nghe một người làm công kể lại
Và bissacherre tự tưởng tượng ra cảnh hành quyết bà Xuân ghi lại
Bọn sau này dựa vào bissacherre phóng tác bịa đặt rất nhiều lần
Sửa lần cuối:
Bissachère còn dành cho Gia Long một đoạn tiểu thuyết hoang đường về sự trừng phạt Tây Sơn, sau khi thống nhất đất nước. Cảm phục Bùi Thị Xuân, Bissachère đã viết những dòng hết sức hâm mộ sự can đảm dũng mãnh của bà [với những chi tiết sai lầm, ví dụ: ông kể Bùi Thị Xuân tập hợp được 300.000 quân! Và Maybon đã biện hộ cho con số sai lầm khổng lồ này: không phải lỗi Bisssachère, ông chỉ viết theo một bài dân ca[11]! Sau đó Bissachère "mô tả" cảnh Gia Long làm nhục sọ các vua Tây Sơn và cảnh mẹ con bà Bùi Thị Xuân bị xử voi dầy với những lời giáo đầu như sau: "Vua Gia Long trở về Kinh đô Nam Hà nghỉ ngơi khoảng hai tháng. Sau đó ông lo việc hành hình tù nhân. Một trong những người đầy tớ mà tôi [Bissachère] gửi vào triều để xin vua cho tôi một giấy phép, ở trong danh sách những người được phép vào cung, đứng trước mặt vua, trong một tháng, y làm việc trong ngày xử tội, nên y nhìn thấy rõ từ đầu đến cuối. Khi trở về, y đã kể cho tôi nghe, hôm nay tôi không nhớ hết tất cả quang cảnh cực kỳ kinh tởm này, tôi chỉ kể lại những điều khủng khiếp nhất mà về sau mọi người trong nước Nam đều biết"[12].
Đoạn văn này có 7 điểm đáng chú ý:
1- Việc Gia Long hành hình mà Bissachère mô tả sau đó, không phải ông được xem tận mắt, mà do người đầy tớ của ông kể lại.
2- Người "đầy tớ" này được ông sai vào triều để xin phép vua hay xin vua một giấy phép (une permission du roi) để làm gì, không thấy viết rõ.
3- Tại sao "người đầy tớ" của một giáo sĩ không có chức vụ gì đặc biệt trong triều, lại được quyền vào cung, đứng trước mặt vua, trong một tháng?
4- Tạm hiểu là y được phép đứng hầu vua trong một tháng. Tại sao nhà vua lại có chung người hầu với một giáo sĩ? Nhất là vị giáo sĩ này, mới đây còn phải sống lẩn lút trong rừng.
5- Ngay cả Giám mục Labartette, người cai quản giáo phận Bắc hà (tương đương với Giám mục Bá Đa Lộc ở trong Nam) cũng phải sống lẩn trốn, khi Gia Long chiếm Phú Xuân không dám ra trình diện. Theo Barisy[13], vua đã sai ông đi kiếm vị thủ lãnh đạo Gia Tô này. Theo giám mục Labartette việc được vua vời là một ân huệ lớn. Một giáo sĩ vô danh như Bissachère làm sao có thể "giao thiệp" với vua, chưa nói đến việc gửi đầy tớ vào triều, xin vua việc này việc nọ?
6- Bissachère không hiểu nghi lễ của triều đình, hoặc cố tình viết loè người Pháp rằng triều đình Việt Nam như chỗ không người, ai vào cũng được. Ông có "thế lực" đến độ có quyền gửi "đầy tớ" vào cung. Ông không biết là sứ thần các cường quốc Anh, Pháp đến xin yết kiến, cũng không được vua tiếp.
7- Việc xử tử không thể xẩy ra ở trong cung (palais), như người "đầy tớ" kể lại. Xử tử ở ngoại thành.
Bẩy điểm nói trên, chứng tỏ Bissachère bịa chuyện để phô trương sự quan trọng của mình.
Sau đó, Bissachère "mô tả" cuộc hành hình như sau:
"Việc đầu tiên chiếu cố đến ông vua Tây Sơn trẻ [Cảnh Thịnh] là họ bắt ông mục kích cảnh đau đớn: quật xác cha mẹ chết từ 10, 12 năm, cùng xác những người thân. Xương cốt cha mẹ [vua Quang Trung và Hoàng Hậu] được bầy lại rồi chém đầu theo đúng hình thức, làm cho nhục nhã, và theo sự mê tín của nước này, chính là để cho [hương hồn] những hài cốt này không thể phù hộ phúc lộc cho con cháu. Sau đó, họ bỏ tất cả xương cốt Tây Sơn vào một cái thúng lớn, bắt lính đi tiểu lên, rồi nghiền nát thành bột, bỏ sang thúng khác để cho vua trẻ Tây Sơn nhìn thấy mà đau lòng.
Cho vua ăn một bữa thật sang trọng, đúng như thủ tục ở đây đối với tử tội; người em út, can đảm hơn, thấy vua ăn, trách, và vì cái bàn để đồ ăn có dấu hiệu vương giả, y nói: "Nhà ta không thiếu gì bàn ăn mà anh phải ăn bàn mượn"; sau bữa, người ta nhét giẻ vào miệng y và nhiều người khác vì sợ y lại nguyền rủa vua mới [Gia Long], rồi buộc tứ chi của y vào bốn con voi để xé xác. Bị voi xé xong đùi và gân cốt rồi, y còn ngoảnh lại nhìn cái thúng đựng xương cốt cha mẹ. Những kẻ hành hình, dùng một thứ dụng cụ mà bên Âu Châu không thể tưởng tượng nổi, chia làm bốn những phần hãy còn dính nhau, cùng với cái đùi đã rời, thành năm phần thịt, đem bầy ở năm chợ đông nhất thành phố, mỗi miếng trên một cột rất cao; được canh gác ngày đêm; kẻ nào xâm phạm sẽ bị tội nặng. Đợi cho thối tha hay bị qụa riả hết.
Còn về ông tướng Thiên Phô nổi tiếng [Thiếu phó Trần Quang Diệu] được gia đình và những ai quen biết kính trọng và thương tiếc, ngày hôm trước hay chính ngày chết, ông đã hiếu thảo xin vua tha chết cho mẹ già 80 tuổi, không thể làm hại ai, và ông được toại nguyện; ông bị chặt đầu, ông có người con gái tuổi 15, hết sức khả ái, khi cô trông thấy con voi lớn sừng sững tiến đến quật cô, cô hét lên một tiếng thất thanh thê thảm về phía mẹ, nói với bà rằng: "Mẹ ơi cứu con với!" Mẹ cô là người đã cầm đầu quân đội, bảo con: "Mẹ cứu thân mẹ còn chưa được làm sao cứu nổi con. Con phải chịu chết như cha và cả gia đình, còn hơn sống nhục với những kẻ này..." Nhiều người xem muốn cứu cô gái, đã phải quay mặt đi để khỏi nhìn thấy cảnh cô bị hai lần voi tung lên trời, rơi xuống trúng hai sừng voi đâm thủng.
Khi đến lượt vị nữ anh hùng, tức vợ của vị Thiếu Phó, bà hiên ngang tiến đến trước voi để kích thích nó. Khi bà đến gần, người ta hét lên bắt bà phải quỳ xuống cho voi dễ quật, nhưng bà không quỳ, bà tiếp tục đi tới; người ta kể rằng, mặc dù con vật bị kích thích mạnh, vẫn phải bắt buộc nó mới ném bà lên, vì nó đã nhận ra bà là một trong những chủ cũ của nó; trước khi bị hành hình, người đàn bà can đảm này đã cho đem vào nhà tù nhiều tấm lụa để quấn chân và thân mình tới ngực, tránh cho thân khỏi bị loã lồ khi chịu cực hình.
Những kẻ hành hình, nghe nói để có can đảm, đã ăn tim, gan, phổi, và cánh tay mập mạp của bà, vì bà đã làm cho bao nhiêu quân lính sợ hãi, cả tướng của chúng nữa, khi leo tường [ở Trấn Ninh], họ giao chân tay bà cho sự háu đói của bọn ăn thịt người này. Ở Bắc Hà, thịt người nhắm rượu ăn sống (nhưng người ta chỉ ăn trong những dịp như vậy)"[14].
Đoạn văn này có 7 điểm đáng chú ý:
1- Việc Gia Long hành hình mà Bissachère mô tả sau đó, không phải ông được xem tận mắt, mà do người đầy tớ của ông kể lại.
2- Người "đầy tớ" này được ông sai vào triều để xin phép vua hay xin vua một giấy phép (une permission du roi) để làm gì, không thấy viết rõ.
3- Tại sao "người đầy tớ" của một giáo sĩ không có chức vụ gì đặc biệt trong triều, lại được quyền vào cung, đứng trước mặt vua, trong một tháng?
4- Tạm hiểu là y được phép đứng hầu vua trong một tháng. Tại sao nhà vua lại có chung người hầu với một giáo sĩ? Nhất là vị giáo sĩ này, mới đây còn phải sống lẩn lút trong rừng.
5- Ngay cả Giám mục Labartette, người cai quản giáo phận Bắc hà (tương đương với Giám mục Bá Đa Lộc ở trong Nam) cũng phải sống lẩn trốn, khi Gia Long chiếm Phú Xuân không dám ra trình diện. Theo Barisy[13], vua đã sai ông đi kiếm vị thủ lãnh đạo Gia Tô này. Theo giám mục Labartette việc được vua vời là một ân huệ lớn. Một giáo sĩ vô danh như Bissachère làm sao có thể "giao thiệp" với vua, chưa nói đến việc gửi đầy tớ vào triều, xin vua việc này việc nọ?
6- Bissachère không hiểu nghi lễ của triều đình, hoặc cố tình viết loè người Pháp rằng triều đình Việt Nam như chỗ không người, ai vào cũng được. Ông có "thế lực" đến độ có quyền gửi "đầy tớ" vào cung. Ông không biết là sứ thần các cường quốc Anh, Pháp đến xin yết kiến, cũng không được vua tiếp.
7- Việc xử tử không thể xẩy ra ở trong cung (palais), như người "đầy tớ" kể lại. Xử tử ở ngoại thành.
Bẩy điểm nói trên, chứng tỏ Bissachère bịa chuyện để phô trương sự quan trọng của mình.
Sau đó, Bissachère "mô tả" cuộc hành hình như sau:
"Việc đầu tiên chiếu cố đến ông vua Tây Sơn trẻ [Cảnh Thịnh] là họ bắt ông mục kích cảnh đau đớn: quật xác cha mẹ chết từ 10, 12 năm, cùng xác những người thân. Xương cốt cha mẹ [vua Quang Trung và Hoàng Hậu] được bầy lại rồi chém đầu theo đúng hình thức, làm cho nhục nhã, và theo sự mê tín của nước này, chính là để cho [hương hồn] những hài cốt này không thể phù hộ phúc lộc cho con cháu. Sau đó, họ bỏ tất cả xương cốt Tây Sơn vào một cái thúng lớn, bắt lính đi tiểu lên, rồi nghiền nát thành bột, bỏ sang thúng khác để cho vua trẻ Tây Sơn nhìn thấy mà đau lòng.
Cho vua ăn một bữa thật sang trọng, đúng như thủ tục ở đây đối với tử tội; người em út, can đảm hơn, thấy vua ăn, trách, và vì cái bàn để đồ ăn có dấu hiệu vương giả, y nói: "Nhà ta không thiếu gì bàn ăn mà anh phải ăn bàn mượn"; sau bữa, người ta nhét giẻ vào miệng y và nhiều người khác vì sợ y lại nguyền rủa vua mới [Gia Long], rồi buộc tứ chi của y vào bốn con voi để xé xác. Bị voi xé xong đùi và gân cốt rồi, y còn ngoảnh lại nhìn cái thúng đựng xương cốt cha mẹ. Những kẻ hành hình, dùng một thứ dụng cụ mà bên Âu Châu không thể tưởng tượng nổi, chia làm bốn những phần hãy còn dính nhau, cùng với cái đùi đã rời, thành năm phần thịt, đem bầy ở năm chợ đông nhất thành phố, mỗi miếng trên một cột rất cao; được canh gác ngày đêm; kẻ nào xâm phạm sẽ bị tội nặng. Đợi cho thối tha hay bị qụa riả hết.
Còn về ông tướng Thiên Phô nổi tiếng [Thiếu phó Trần Quang Diệu] được gia đình và những ai quen biết kính trọng và thương tiếc, ngày hôm trước hay chính ngày chết, ông đã hiếu thảo xin vua tha chết cho mẹ già 80 tuổi, không thể làm hại ai, và ông được toại nguyện; ông bị chặt đầu, ông có người con gái tuổi 15, hết sức khả ái, khi cô trông thấy con voi lớn sừng sững tiến đến quật cô, cô hét lên một tiếng thất thanh thê thảm về phía mẹ, nói với bà rằng: "Mẹ ơi cứu con với!" Mẹ cô là người đã cầm đầu quân đội, bảo con: "Mẹ cứu thân mẹ còn chưa được làm sao cứu nổi con. Con phải chịu chết như cha và cả gia đình, còn hơn sống nhục với những kẻ này..." Nhiều người xem muốn cứu cô gái, đã phải quay mặt đi để khỏi nhìn thấy cảnh cô bị hai lần voi tung lên trời, rơi xuống trúng hai sừng voi đâm thủng.
Khi đến lượt vị nữ anh hùng, tức vợ của vị Thiếu Phó, bà hiên ngang tiến đến trước voi để kích thích nó. Khi bà đến gần, người ta hét lên bắt bà phải quỳ xuống cho voi dễ quật, nhưng bà không quỳ, bà tiếp tục đi tới; người ta kể rằng, mặc dù con vật bị kích thích mạnh, vẫn phải bắt buộc nó mới ném bà lên, vì nó đã nhận ra bà là một trong những chủ cũ của nó; trước khi bị hành hình, người đàn bà can đảm này đã cho đem vào nhà tù nhiều tấm lụa để quấn chân và thân mình tới ngực, tránh cho thân khỏi bị loã lồ khi chịu cực hình.
Những kẻ hành hình, nghe nói để có can đảm, đã ăn tim, gan, phổi, và cánh tay mập mạp của bà, vì bà đã làm cho bao nhiêu quân lính sợ hãi, cả tướng của chúng nữa, khi leo tường [ở Trấn Ninh], họ giao chân tay bà cho sự háu đói của bọn ăn thịt người này. Ở Bắc Hà, thịt người nhắm rượu ăn sống (nhưng người ta chỉ ăn trong những dịp như vậy)"[14].
Trong những năm có nạn đói khủng khiếp, người ta đã phải ăn đến thịt người, điều này Nguyễn Khoa Chiêm đã kể trong Nam triều công nghiệp diễn chí, hay thư của Giám mục Labartette, kể chuyện cả gia đình uống thuộc độc chết, hoặc có người mẹ ăn thịt con còn bú... Nhưng chưa hề thấy ai viết như Bissachère: Ở Bắc Hà, thịt người nhắm rượu ăn sống!
Maybon cho in lại những dòng như thế này, không một lời chú thích. Chúng ta thử tưởng tượng trường hợp ngược lại: một tác giả Việt Nam kể chuyện người Pháp nhắm rượu vang với thịt người, được các học giả Hoàng Xuân Hãn hay Đào Duy Anh cho in lại mà không chú thích, thì người Pháp sẽ đánh giá trình độ học giả Việt như thế nào?
Trở lại những điều Bissachère viết trên đây: Việc quật mộ Quang Trung và hoàng hậu, Thực Lục ghi ở hai nơi:
- Tháng 12/1801 (tháng 11 Canh Thân) "Phá huỷ mộ Tây Sơn Nguyễn Huệ, bổ săng, phơi thây, bêu đầu ở chợ. Con trai, con gái, họ hàng và tướng hiệu, 31 người, đều bị lăng trì cắt nát thây".
- Ngày 6/12/1802 (ngày Giáp Tuất tháng 11 Nhâm Tuất), làm lễ hiến phù (lễ dâng tù binh): "đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi, còn xương đầu lâu của Nhạc và Huệ thì đều giam ở nhà Đồ Ngoại"[15].
Tóm lại, tháng 12/1801: quật mồ, phơi thây, bêu đầu. Một năm sau, tháng 12/1802, làm lễ hiến phù: đem xương giã nát và giam đầu lâu vào ngục. Vậy còn đâu xác nữa mà quật lên trước mắt anh em Quang Toản?
Đáng lý chúng ta chẳng cần quan tâm đến những dòng biạ đặt thô thiển này, nếu nó không có tác hại rộng lớn. Nhưng vì, những điều Bissachère viết về việc Gia Long hành hình Tây Sơn, được Sainte-Croix cho in nguyên văn năm 1810, Montyon tóm lược lại, in năm 1811. Maybon tái bản Ký sự Bissachère, năm 1820. Taboulet trích in đoạn hành hình này, năm 1955, trong bộ sách La geste française en Indochine, tập II, t. 265-266. Theo Nguyễn Quốc Trị, thì Hoàng Xuân Hãn cũng trích dịch Montyon, để lên án Gia Long. Riêng cảnh hai mẹ con tướng Bùi Thị Xuân "bị voi dầy" được tác giả Quỳnh Cư mô tả lại toàn bộ trong tiểu thuyết lịch sử "Đô đốc Bùi Thị Xuân"[16] trừ đoạn ăn thịt người! Như vậy đủ biết tác dụng tai hại của Bissachère.
Việc Gia Long bắt và giết gia đình Tây Sơn, được Thực Lục ghi rõ tên từng người mà chúng tôi đã trích dẫn trong chương 3, Tóm tắt lịch sử. Ở đây chỉ trích những đoạn Thực Lục viết về việc hành hình: "Tháng 11 [năm Nhâm Tuất, tức tháng 12/1802] làm lễ tuyên cáo võ công. Ngày Quý Dậu [30/11/1802] tế thiên địa thần kỳ. Ngày Giáp Tuất [1/12/1802] hiến phù ở Thái Miếu.
Sai Nguyễn Văn Khiêm là Đô Thống chế dinh Túc Trực. Nguyễn Đăng Hựu là Tham tri hình bộ áp dẫn Nguyễn Quang Toản và em là Quang Duy, Quang Thiệu, Quang Bàn ra ngoài cửa thành, xử án lăng trì cho 5 voi xé xác (dùng 5 con voi chia buộc vào đầu và hai tay hai chân, rồi cho voi xé, đó là một thứ cực hình), đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi, còn xương đầu lâu của Nhạc và Huệ thì đều giam ở nhà Đồ Ngoại[17](năm Minh Mệnh thứ hai đổi giam vào ngục thất cấm cố mãi mãi). Còn đồ đảng là bọn Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng đều xử trị hết phép, bêu đầu cho mọi người biết"[18].
Bài chiếu ở đoạn sau, viết rõ hơn: "Ngày mồng 6 tháng này [6/11 ÂL, tức ngày 30/11/1802] tế cáo Trời Đất; ngày mồng 7 [7/11 ÂL, tức ngày 1/12/ 1802] yết tế Thái miếu, làm lễ hiến phù, bọn Nguyễn Quang Toản và ngụy thái tể Quang Duy, Nguyên súy Quang Thiệu, Đốc trấn Quang Bàn, Thiếu phó Trần Quang Diệu, Tư đồ Võ Văn Dũng, Tư mã Nguyễn Văn Tứ, Đổng lý Nguyễn Văn Thận, Đô ngu Nguyễn Văn Giáp, Thống tướng Lê Văn Hưng, cùng vời bè lũ đầu sỏ đều đã bắt giam, đều đem giết cả, bêu đầu bảo cho dân chúng. Nhạc Huệ trời đã giết rồi, cũng đem phanh xác tan xương, để trả thù cho Miếu Xã, rửa hận cho thần nhân"[19].
Xem như vậy, bốn người có tội nặng nhất là bốn con vua Quang Trung bị voi xé xác: Gia Long báo oán sự Tây Sơn giết gia đình mình, đào mả các chúa Nguyễn. Còn các đại tướng Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng... cùng với bè lũ đầu sỏ, đều bị chém bêu đầu. Bùi Thị Xuân, như chúng tôi đã nhắc đến trong chương 3, Tóm tắt lịch sử, không thấy Thực Lục ghi tên bà trong số những vị tướng bị bắt, cũng không thấy tên bà trong danh sách các tướng bị hành hình. Liệt Truyện viết: "Quang Diệu từ Quy Hợp xuống Hương Sơn (Nghệ An), nghe thấy Nghệ An đã phá, bèn qua Thanh Chương sang sông Thanh Long, những người đi theo dần dần tản đi cả. Diệu và vợ là Thị Xuân đều bị quan quân bắt sống"[20]. Vì Liệt Truyện muốn kể một câu chuyện cho nên có thể tác giả đã "suy ra" việc Bùi Thị Xuân bị bắt cùng với Trần Quang Diệu; nhưng nếu đọc kỹ Thực Lục và Liệt Truyện về giai đoạn cuối cùng của Trần Quang Diệu, cầm quân từ Qui Nhơn về, lội đèo vượt suối, luôn luôn phải phòng bị quân Nguyễn truy kích mọi ngả; khi bị bắt, cả quân tướng đều hoàn toàn kiệt sức không còn chống nổi nữa. Như vậy thì khó có thể ông gặp được vợ, mà bà Bùi Thị Xuân có muốn đi tìm chồng cũng không biết đâu mà kiếm; nhất là Thực Lục chuyên chép những dữ kiện xác thực, không ghi việc này. Cho nên việc bắt được Bùi Thị Xuân hay không cũng còn là một nghi vấn lịch sử.
Á Đông có sự kính trọng nhân tài mà những người thiển cận như Bissachère không thể hiểu được: các tướng tài khi bị bắt thường được dụ hàng, nếu không theo mới xử tử. Trong thời gian nội chiến, có những tướng của Nguyễn Ánh sang hàng Tây Sơn và ngược lại. Trần Quang Diệu vào thành Bình Định, khóc trước thi hài Võ Tánh, làm lễ chôn cất vị anh hùng của nhà Nguyễn, tử tiết, rất trọng thể. Bà Bùi Thị Xuân thực quả cảm đã được sử thần triều Nguyễn mô tả với sự nể phục, nếu bà bị xử tử, chắc chắn đã có vài dòng trong Thực Lục hoặc Liệt Truyện.
Bissachère coi nước ta là man di mọi rợ, ăn thịt người, không có luật pháp gì cả, nên ông muốn viết sao thì viết. Ngoài ra ông còn mắc thêm bệnh phô trương và khoác lác, ta có thể thấy sự này trong sách của Montyon. Đây là những điều Bissachère nói với Montyon và được Montyon ghi lại trong bài tựa sách của ông: "Ông Bissachère đã sống 18 năm ở Bắc Hà và Nam Hà, đã đi hầu hết khắp nơi trên nước này và các nước lân cận; ông nghe và nói được tiếng [Việt] và đã có quan hệ với tất cả mọi tầng lớp dân chúng ở đây. Là vị cha thực tế, tâm giao, cố vấn của giáo dân, khá nhiều trong xứ này, ông giao thiệp với những nhân vật hàng đầu của quốc gia, ông thường hội họp với các quan, chính ông cũng có văn bằng làm quan; theo lệnh triều đình, ông có những người Bắc phục dịch riêng cho ông; nhiều lần ông được bệ kiến Hoàng đế."[21]
Bissachère đến Nghệ An năm 1790, khi Quang Trung trị vì, rồi phải trốn chui trốn nhủi qua các đợt đán áp đạo giáo năm 1795, 1798, 1799, dưới triều Cảnh Thịnh, như Maybon ghi trong tiểu sử Bissachère. Vậy Bissachère làm quan với ai, vào lúc nào? Nhiều lần bệ kiến Hoàng đế, Hoàng đế nào? Quang Trung hay Quang Toản?
Ngay cả việc Maybon kể: khi Gia Long hành quân ra Bắc qua Nghệ An, Giám Mục Castorie [La Mothe] và La Bissachère đến chào, cũng chẳng có gì là chắc chắn, vì lúc ấy, bề trên của các ông là Giám Mục Labartette còn đi trốn, vì chưa biết thái độ của Gia Long đối với đạo như thế nào. Đến khi Gia Long, vị tình với Bá Đa Lộc mà sai Barisy đi tìm, giám mục Labartette mới dám ra. Tạm cho là Bissachère có thể đã gặp Gia Long năm 1802 ở Nghệ An. Năm 1806, Bissachère về Macao. Trong thời gian ở giữa 1802 đến 1806, Bissachère đã lập được những "công trạng" gì để thành quan trong triều Gia Long và được nhiều lần bệ kiến Hoàng đế? Không thấy Maybon giải quyết những vấn đề này.
Maybon cho in lại những dòng như thế này, không một lời chú thích. Chúng ta thử tưởng tượng trường hợp ngược lại: một tác giả Việt Nam kể chuyện người Pháp nhắm rượu vang với thịt người, được các học giả Hoàng Xuân Hãn hay Đào Duy Anh cho in lại mà không chú thích, thì người Pháp sẽ đánh giá trình độ học giả Việt như thế nào?
Trở lại những điều Bissachère viết trên đây: Việc quật mộ Quang Trung và hoàng hậu, Thực Lục ghi ở hai nơi:
- Tháng 12/1801 (tháng 11 Canh Thân) "Phá huỷ mộ Tây Sơn Nguyễn Huệ, bổ săng, phơi thây, bêu đầu ở chợ. Con trai, con gái, họ hàng và tướng hiệu, 31 người, đều bị lăng trì cắt nát thây".
- Ngày 6/12/1802 (ngày Giáp Tuất tháng 11 Nhâm Tuất), làm lễ hiến phù (lễ dâng tù binh): "đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi, còn xương đầu lâu của Nhạc và Huệ thì đều giam ở nhà Đồ Ngoại"[15].
Tóm lại, tháng 12/1801: quật mồ, phơi thây, bêu đầu. Một năm sau, tháng 12/1802, làm lễ hiến phù: đem xương giã nát và giam đầu lâu vào ngục. Vậy còn đâu xác nữa mà quật lên trước mắt anh em Quang Toản?
Đáng lý chúng ta chẳng cần quan tâm đến những dòng biạ đặt thô thiển này, nếu nó không có tác hại rộng lớn. Nhưng vì, những điều Bissachère viết về việc Gia Long hành hình Tây Sơn, được Sainte-Croix cho in nguyên văn năm 1810, Montyon tóm lược lại, in năm 1811. Maybon tái bản Ký sự Bissachère, năm 1820. Taboulet trích in đoạn hành hình này, năm 1955, trong bộ sách La geste française en Indochine, tập II, t. 265-266. Theo Nguyễn Quốc Trị, thì Hoàng Xuân Hãn cũng trích dịch Montyon, để lên án Gia Long. Riêng cảnh hai mẹ con tướng Bùi Thị Xuân "bị voi dầy" được tác giả Quỳnh Cư mô tả lại toàn bộ trong tiểu thuyết lịch sử "Đô đốc Bùi Thị Xuân"[16] trừ đoạn ăn thịt người! Như vậy đủ biết tác dụng tai hại của Bissachère.
Việc Gia Long bắt và giết gia đình Tây Sơn, được Thực Lục ghi rõ tên từng người mà chúng tôi đã trích dẫn trong chương 3, Tóm tắt lịch sử. Ở đây chỉ trích những đoạn Thực Lục viết về việc hành hình: "Tháng 11 [năm Nhâm Tuất, tức tháng 12/1802] làm lễ tuyên cáo võ công. Ngày Quý Dậu [30/11/1802] tế thiên địa thần kỳ. Ngày Giáp Tuất [1/12/1802] hiến phù ở Thái Miếu.
Sai Nguyễn Văn Khiêm là Đô Thống chế dinh Túc Trực. Nguyễn Đăng Hựu là Tham tri hình bộ áp dẫn Nguyễn Quang Toản và em là Quang Duy, Quang Thiệu, Quang Bàn ra ngoài cửa thành, xử án lăng trì cho 5 voi xé xác (dùng 5 con voi chia buộc vào đầu và hai tay hai chân, rồi cho voi xé, đó là một thứ cực hình), đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi, còn xương đầu lâu của Nhạc và Huệ thì đều giam ở nhà Đồ Ngoại[17](năm Minh Mệnh thứ hai đổi giam vào ngục thất cấm cố mãi mãi). Còn đồ đảng là bọn Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng đều xử trị hết phép, bêu đầu cho mọi người biết"[18].
Bài chiếu ở đoạn sau, viết rõ hơn: "Ngày mồng 6 tháng này [6/11 ÂL, tức ngày 30/11/1802] tế cáo Trời Đất; ngày mồng 7 [7/11 ÂL, tức ngày 1/12/ 1802] yết tế Thái miếu, làm lễ hiến phù, bọn Nguyễn Quang Toản và ngụy thái tể Quang Duy, Nguyên súy Quang Thiệu, Đốc trấn Quang Bàn, Thiếu phó Trần Quang Diệu, Tư đồ Võ Văn Dũng, Tư mã Nguyễn Văn Tứ, Đổng lý Nguyễn Văn Thận, Đô ngu Nguyễn Văn Giáp, Thống tướng Lê Văn Hưng, cùng vời bè lũ đầu sỏ đều đã bắt giam, đều đem giết cả, bêu đầu bảo cho dân chúng. Nhạc Huệ trời đã giết rồi, cũng đem phanh xác tan xương, để trả thù cho Miếu Xã, rửa hận cho thần nhân"[19].
Xem như vậy, bốn người có tội nặng nhất là bốn con vua Quang Trung bị voi xé xác: Gia Long báo oán sự Tây Sơn giết gia đình mình, đào mả các chúa Nguyễn. Còn các đại tướng Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng... cùng với bè lũ đầu sỏ, đều bị chém bêu đầu. Bùi Thị Xuân, như chúng tôi đã nhắc đến trong chương 3, Tóm tắt lịch sử, không thấy Thực Lục ghi tên bà trong số những vị tướng bị bắt, cũng không thấy tên bà trong danh sách các tướng bị hành hình. Liệt Truyện viết: "Quang Diệu từ Quy Hợp xuống Hương Sơn (Nghệ An), nghe thấy Nghệ An đã phá, bèn qua Thanh Chương sang sông Thanh Long, những người đi theo dần dần tản đi cả. Diệu và vợ là Thị Xuân đều bị quan quân bắt sống"[20]. Vì Liệt Truyện muốn kể một câu chuyện cho nên có thể tác giả đã "suy ra" việc Bùi Thị Xuân bị bắt cùng với Trần Quang Diệu; nhưng nếu đọc kỹ Thực Lục và Liệt Truyện về giai đoạn cuối cùng của Trần Quang Diệu, cầm quân từ Qui Nhơn về, lội đèo vượt suối, luôn luôn phải phòng bị quân Nguyễn truy kích mọi ngả; khi bị bắt, cả quân tướng đều hoàn toàn kiệt sức không còn chống nổi nữa. Như vậy thì khó có thể ông gặp được vợ, mà bà Bùi Thị Xuân có muốn đi tìm chồng cũng không biết đâu mà kiếm; nhất là Thực Lục chuyên chép những dữ kiện xác thực, không ghi việc này. Cho nên việc bắt được Bùi Thị Xuân hay không cũng còn là một nghi vấn lịch sử.
Á Đông có sự kính trọng nhân tài mà những người thiển cận như Bissachère không thể hiểu được: các tướng tài khi bị bắt thường được dụ hàng, nếu không theo mới xử tử. Trong thời gian nội chiến, có những tướng của Nguyễn Ánh sang hàng Tây Sơn và ngược lại. Trần Quang Diệu vào thành Bình Định, khóc trước thi hài Võ Tánh, làm lễ chôn cất vị anh hùng của nhà Nguyễn, tử tiết, rất trọng thể. Bà Bùi Thị Xuân thực quả cảm đã được sử thần triều Nguyễn mô tả với sự nể phục, nếu bà bị xử tử, chắc chắn đã có vài dòng trong Thực Lục hoặc Liệt Truyện.
Bissachère coi nước ta là man di mọi rợ, ăn thịt người, không có luật pháp gì cả, nên ông muốn viết sao thì viết. Ngoài ra ông còn mắc thêm bệnh phô trương và khoác lác, ta có thể thấy sự này trong sách của Montyon. Đây là những điều Bissachère nói với Montyon và được Montyon ghi lại trong bài tựa sách của ông: "Ông Bissachère đã sống 18 năm ở Bắc Hà và Nam Hà, đã đi hầu hết khắp nơi trên nước này và các nước lân cận; ông nghe và nói được tiếng [Việt] và đã có quan hệ với tất cả mọi tầng lớp dân chúng ở đây. Là vị cha thực tế, tâm giao, cố vấn của giáo dân, khá nhiều trong xứ này, ông giao thiệp với những nhân vật hàng đầu của quốc gia, ông thường hội họp với các quan, chính ông cũng có văn bằng làm quan; theo lệnh triều đình, ông có những người Bắc phục dịch riêng cho ông; nhiều lần ông được bệ kiến Hoàng đế."[21]
Bissachère đến Nghệ An năm 1790, khi Quang Trung trị vì, rồi phải trốn chui trốn nhủi qua các đợt đán áp đạo giáo năm 1795, 1798, 1799, dưới triều Cảnh Thịnh, như Maybon ghi trong tiểu sử Bissachère. Vậy Bissachère làm quan với ai, vào lúc nào? Nhiều lần bệ kiến Hoàng đế, Hoàng đế nào? Quang Trung hay Quang Toản?
Ngay cả việc Maybon kể: khi Gia Long hành quân ra Bắc qua Nghệ An, Giám Mục Castorie [La Mothe] và La Bissachère đến chào, cũng chẳng có gì là chắc chắn, vì lúc ấy, bề trên của các ông là Giám Mục Labartette còn đi trốn, vì chưa biết thái độ của Gia Long đối với đạo như thế nào. Đến khi Gia Long, vị tình với Bá Đa Lộc mà sai Barisy đi tìm, giám mục Labartette mới dám ra. Tạm cho là Bissachère có thể đã gặp Gia Long năm 1802 ở Nghệ An. Năm 1806, Bissachère về Macao. Trong thời gian ở giữa 1802 đến 1806, Bissachère đã lập được những "công trạng" gì để thành quan trong triều Gia Long và được nhiều lần bệ kiến Hoàng đế? Không thấy Maybon giải quyết những vấn đề này.
Tội tử hình ở Việt Nam
Nhân việc Bissachère kể hai mẹ con bà Bùi Thị Xuân bị xử "voi dầy". Chúng ta thử xem lại các loại hành hình trong luật pháp Việt Nam. Về tội xử tử, đời Lê, Phan Huy Chú viết:
"Tử hình (giết chết) có ba bực (từ giảo, trảm đến lăng trì gồm làm ba bực. Giảo với trảm kể là một bực, khiêu và lăng trì kể riêng là 2 bực, có thêm bớt):
1- Giảo (thắt cổ) và trảm (chém đầu).
2- Khiêu (chém bêu đầu).
3- Lăng trì (chặt chân tay, xẻo thịt, làm cho chết dần).
Xét: Phép ngũ hình, từ trước đời Tuỳ (589-618) là: mặc (thích chữ vào mặt), giảo, trảm, khiêu, liệt (xé xác) (...) Đến nhà Tuỳ mới định lại (...), tử hình còn hai bực: giảo, trảm; bỏ những hình tàn khốc, đánh tiên (đánh roi da hoặc sắt), bêu đầu, xé thây. Nhà Đường (618-907) cũng theo như thế (...) thành phép đời sau không thay đổi (...) Đến đời Nguyên (1206-1368) lại đặt thêm hình lăng trì, tức đời trước gọi là "oa". Đời trước hình này dầu có dùng ở ngoài pháp luật, nhưng chỉ là để xử trị những kẻ ác nghịch cực nặng, không ghi vào hình thư. Đến đời nhà Nguyên mới thấy ở hình thư mà luật triều Lê ta cũng nhân theo đó."[22]
Tội xử tử đời Nguyễn, theo Khâm Định Đại Nam Hội Điển Sự Lệ, tức Hội Điển ghi:
Có 5 tội hình: 1- Tội đánh roi. 2- Tội đánh trượng. 3- Tội đồ. 4- Tội lưu. 5- Tội xử tử.
Tội xử tử lại chia làm 5 loại như sau:
"Có tội giảo, tội trảm và tội lăng trì, cưu thủ, lục thi. Nếu kẻ nào tội ác quá nặng, thì đem thi hành ngay, không phải đợi đến kỳ xét án; còn các tội khác đều đợi đến hạn mùa thu mới đem thi hành án"[23].
Giảo là thắt cổ, trảm là chém đầu, lăng trì là xẻo từng miếng thịt, cưu thủ là chém rồi lấy đầu đem bêu, lục thi là băm xác ra.
Như vậy, Gia Long cho thêm tội lục thi là băm xác khi xử tử Tây Sơn, và ông đã áp dụng ba loại cực hình sau đây:
Đối với các con của Quang Trung: Quang Toản, Quang Duy, Quang Thiệu, Quang Bàn "xử án lăng trì cho 5 voi xé xác (dùng 5 con voi chia buộc vào đầu và hai tay hai chân, rồi cho voi xé, đó là một thứ cực hình), đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi" "Còn đồ đảng là bọn Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng đều xử trị hết phép, bêu đầu cho mọi người biết."[24], tức là:
- Lăng trì: xử các con Quang Trung, nhưng không cắt từng miếng thịt, mà cho voi xé xác.
- Lục thi: nghiền hài cốt Quang Trung và Hoàng hậu.
- Cưu thủ: chém bêu đầu các đại tướng Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng, vv...
Không nói gì đến Bùi Thị Xuân. Nếu bà bị tử hình, thì cũng ở trong trường hợp của các đại tướng, tức là chém đầu, không thể ở trong trường hợp xử các con vua Quang Trung.
Luật Gia Long trong Hội Điển không ghi cực hình voi dầy. Và trong các hình luật trước, từ đời Lê ngược lên đến nhà Tuỳ bên Tầu, cũng đều không thấy ghi lối xử tử này. Các con vua Quang Trung bị kết án lăng trì (xẻo từng miếng thịt) nhưng có lẽ Gia Long thấy hình phạt này quá tàn ác, nên thay thế bằng voi xé xác. Cực hình voi xé xác không ghi trong luật, nhưng trường hợp này cho thấy tương đương như lăng trì. Bà Bùi Thị Xuân chỉ là tướng Tây Sơn, nếu bị bắt, không thể bị xử nặng hơn chồng, nghiã là ngang hàng với các con vua Quang Trung
"Tử hình (giết chết) có ba bực (từ giảo, trảm đến lăng trì gồm làm ba bực. Giảo với trảm kể là một bực, khiêu và lăng trì kể riêng là 2 bực, có thêm bớt):
1- Giảo (thắt cổ) và trảm (chém đầu).
2- Khiêu (chém bêu đầu).
3- Lăng trì (chặt chân tay, xẻo thịt, làm cho chết dần).
Xét: Phép ngũ hình, từ trước đời Tuỳ (589-618) là: mặc (thích chữ vào mặt), giảo, trảm, khiêu, liệt (xé xác) (...) Đến nhà Tuỳ mới định lại (...), tử hình còn hai bực: giảo, trảm; bỏ những hình tàn khốc, đánh tiên (đánh roi da hoặc sắt), bêu đầu, xé thây. Nhà Đường (618-907) cũng theo như thế (...) thành phép đời sau không thay đổi (...) Đến đời Nguyên (1206-1368) lại đặt thêm hình lăng trì, tức đời trước gọi là "oa". Đời trước hình này dầu có dùng ở ngoài pháp luật, nhưng chỉ là để xử trị những kẻ ác nghịch cực nặng, không ghi vào hình thư. Đến đời nhà Nguyên mới thấy ở hình thư mà luật triều Lê ta cũng nhân theo đó."[22]
Tội xử tử đời Nguyễn, theo Khâm Định Đại Nam Hội Điển Sự Lệ, tức Hội Điển ghi:
Có 5 tội hình: 1- Tội đánh roi. 2- Tội đánh trượng. 3- Tội đồ. 4- Tội lưu. 5- Tội xử tử.
Tội xử tử lại chia làm 5 loại như sau:
"Có tội giảo, tội trảm và tội lăng trì, cưu thủ, lục thi. Nếu kẻ nào tội ác quá nặng, thì đem thi hành ngay, không phải đợi đến kỳ xét án; còn các tội khác đều đợi đến hạn mùa thu mới đem thi hành án"[23].
Giảo là thắt cổ, trảm là chém đầu, lăng trì là xẻo từng miếng thịt, cưu thủ là chém rồi lấy đầu đem bêu, lục thi là băm xác ra.
Như vậy, Gia Long cho thêm tội lục thi là băm xác khi xử tử Tây Sơn, và ông đã áp dụng ba loại cực hình sau đây:
Đối với các con của Quang Trung: Quang Toản, Quang Duy, Quang Thiệu, Quang Bàn "xử án lăng trì cho 5 voi xé xác (dùng 5 con voi chia buộc vào đầu và hai tay hai chân, rồi cho voi xé, đó là một thứ cực hình), đem hài cốt của Nguyễn Văn Nhạc và Nguyễn Văn Huệ giã nát rồi vứt đi" "Còn đồ đảng là bọn Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng đều xử trị hết phép, bêu đầu cho mọi người biết."[24], tức là:
- Lăng trì: xử các con Quang Trung, nhưng không cắt từng miếng thịt, mà cho voi xé xác.
- Lục thi: nghiền hài cốt Quang Trung và Hoàng hậu.
- Cưu thủ: chém bêu đầu các đại tướng Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng, vv...
Không nói gì đến Bùi Thị Xuân. Nếu bà bị tử hình, thì cũng ở trong trường hợp của các đại tướng, tức là chém đầu, không thể ở trong trường hợp xử các con vua Quang Trung.
Luật Gia Long trong Hội Điển không ghi cực hình voi dầy. Và trong các hình luật trước, từ đời Lê ngược lên đến nhà Tuỳ bên Tầu, cũng đều không thấy ghi lối xử tử này. Các con vua Quang Trung bị kết án lăng trì (xẻo từng miếng thịt) nhưng có lẽ Gia Long thấy hình phạt này quá tàn ác, nên thay thế bằng voi xé xác. Cực hình voi xé xác không ghi trong luật, nhưng trường hợp này cho thấy tương đương như lăng trì. Bà Bùi Thị Xuân chỉ là tướng Tây Sơn, nếu bị bắt, không thể bị xử nặng hơn chồng, nghiã là ngang hàng với các con vua Quang Trung
Phong Thấp
Đẹp trai mà lại có tài
EdisonChen
Địt Bùng Đạo Tổ
Thằng tây này chứ ai
việc Quang Trung mộ binh ra Bắc đánh quân Thanh, Bissachère viết như sau: "Quang Trung đang ở Nam Hà, hay tin quân Tầu đã sang, chạy vội ra Bắc với vài trăm lính, đi ngày đêm, lượm trên đường tất cả những kẻ có thể cầm được khí giới, cướp lương thực trong các làng mạc đi qua, chặt đầu kẻ nào không theo lệnh, đốt nhà kẻ nào không hiến gạo, trâu, lợn cho quân ăn, thường nổi cơn giận hoặc lên cơn điên, hay ra lệnh giết ngay trước mặt ông những người, ngựa không bước kịp theo. Ông ta tiến gần đến trại quân Tầu với đoàn quân mỏi mệt, què cụt vì đường xa, dở sống dở chết, chẳng làm khiếp sợ quân địch; ông ta tấn công và giết khoảng 40.000 người ngay hôm mới đến, những kẻ thoát được trốn vào rừng rồi cũng chết. Chỉ còn lại rất ít chạy về Tầu báo tin thua trận"[9
EdisonChen
Địt Bùng Đạo Tổ
cmdcn3mt9x
Lỗ đýt gợi cảm
Thì đó.Chỉ mang vài trăm quân, còn đâu bắt lính, nghe khó tin vcl
Anh giáo sĩ tây này tận năm 1790 mới đến đàng ngoài mà viết như thể tận mắt chứng kiến ý nhỉ
Ảnh trùm xạo lol mà
cmdcn3mt9x
Lỗ đýt gợi cảm
Xóa
Sửa lần cuối:
Câu chuyện ông hầu của ảnh vô chứng kiến cũng phi lý.Cơ mà vụ hành quyết Bùi Thị Xuân, anh này được kể lại từ người trực tiếp chứng kiến, thì tôi thấy khả năng cao là thật, vì vụ này sau 1790, và đây là lời kể 1-1 chứ không phải lời đồn nên không có chuyện tam sao thất bản.png "Sex :vozvn (1):")
Biết đâu câu chuyện anh hầu vô chứng kiến cũng là ảnh bịa ra thì sao?
Vì ảnh không có tư cách vào quan sát tận mắt nên ảnh bịa đặt ra chi tiết này
Có thể bạn quan tâm
