Nguồn hình ảnh,Getty Images
10 tháng 3 2025
Ông Mark Carney đã giành chiến thắng trong cuộc đua kế nhiệm ông Justin Trudeau làm thủ tướng tiếp theo của Canada. Ông thề sẽ giành chiến thắng trong cuộc chiến thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cựu thống đốc các ngân hàng trung ương của Canada và Vương quốc Anh đã đánh bại ba đối thủ trong cuộc đua giành ghế lãnh đạo Đảng Tự do một cách áp đảo.
Carney đã giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên vào tối 9/3 giờ địa phương (tức sáng 10/3 giờ Việt Nam), giành được 85,9% số phiếu bầu để đánh bại đối thủ đứng ngay sau mình, cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland.
Trong phần lớn bài phát biểu chiến thắng của mình, ông Carney, 59 tuổi, đã chỉ trích ông Trump - người áp thuế đối với Canada và nói muốn biến đất nước này thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.
"Người Mỹ đừng nên mắc sai lầm. Trong thương mại, cũng như trong khúc côn cầu, Canada sẽ chiến thắng," ông Carney phát biểu.
"Ông ta đang tấn công người lao động, gia đình và doanh nghiệp Canada. Chúng ta không thể để ông ta thành công," ông nói và đám đông hưởng ứng dữ dội.
Ông nói chính phủ của ông sẽ duy trì mức thuế đối với hàng nhập khẩu của Mỹ "cho đến khi người Mỹ thể hiện sự tôn trọng với chúng ta".
"Tôi biết đây là những ngày đen tối," ông Carney nói. "Những ngày đen tối do một đất nước mà chúng ta không còn có thể tin tưởng mang lại.
"Chúng ta đang vượt qua cú sốc nhưng đừng bao giờ quên những bài học: chúng ta phải tự chăm sóc bản thân và chúng ta phải canh chừng cho nhau. Chúng ta cần đoàn kết lại trong những ngày khó khăn sắp tới."
Ông dự kiến sẽ tuyên thệ nhậm chức thủ tướng trong những ngày tới và sẽ lãnh đạo Đảng Tự do trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo, sẽ có thể diễn ra trong những tuần tới.
Vị thủ tướng được chỉ định chưa từng đảm nhiệm một chức vụ được bầu nào trước đây.
Mark Carney là ai?
Mark Carney là người nước ngoài đầu tiên trở thành thống đốc Ngân hàng Anh trong hơn 300 năm lịch sử của cơ quan này khi ông nhận chức vào năm 2013.Trước đây, ông đã chèo lái đất nước vượt qua cuộc Đại suy thoái với tư cách là thống đốc Ngân hàng Canada - ngân hàng trung ương của đất nước - trước khi được săn đón cho vị trí ngân hàng hàng đầu của Anh.
Nhưng không giống như hầu hết những người hy vọng trở thành thủ tướng, ông Carney chưa bao giờ nắm giữ chức vụ chính trị nào trước đây.
Tuy vậy, ông đã giành chiến thắng trong cuộc đua để thay thế Thủ tướng sắp mãn nhiệm Justin Trudeau một cách dễ dàng. Bây giờ, ông phải lãnh đạo đất nước vượt qua một trong những thách thức chông gai nhất từ trước đến nay - cuộc thương chiến đang leo thang với Mỹ, đối tác thương mại lớn nhất của Canada.
Nhưng việc giữ vai trò thủ tướng sẽ là một cuộc chiến thực sự. Cuộc bầu cử liên bang tiếp theo của Canada dự kiến diễn ra vào tháng 10, nhưng nhiều người mong đợi cuộc bầu cử sẽ được tổ chức sớm nhất là trong tháng Ba này.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Mặc dù Carney đã đi khắp thế giới, làm việc cho ngân hàng Goldman Sachs ở những nơi như New York, London và Tokyo, ông lại xuất thân từ một thị trấn xa xôi phía bắc Fort Smit, thuộc Lãnh thổ Tây Bắc Canada.
Là con trai của một hiệu trưởng trường trung học, ông đã theo học tại Đại học Harvard nhờ học bổng, nơi ông chơi môn thể thao mang đậm chất Canada nhất, khúc côn cầu trên băng. Năm 1995, ông lấy bằng Tiến sĩ kinh tế tại Đại học Oxford.
Năm 2003, ông rời khu vực tư nhân để gia nhập Ngân hàng Canada với vị trí phó thống đốc, sau đó làm việc cho Bộ Tài chính trong vai trò phó bộ trưởng cấp cao.
Năm 2007, ông được bổ nhiệm làm thống đốc Ngân hàng Canada, ngay trước khi thị trường toàn cầu sụp đổ - sự kiện khiến đất nước rơi vào suy thoái sâu. Sự lãnh đạo của ông tại ngân hàng trung ương được ca ngợi rộng rãi vì đã giúp đất nước tránh được tình cảnh tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng.
Mặc dù các nhà điều hành ngân hàng trung ương nổi tiếng là thận trọng, nhưng ông đã công khai về ý định giữ lãi suất ở mức thấp trong ít nhất một năm, sau khi đã cắt giảm mạnh lãi suất.
Động thái đó sẽ được ghi nhận vì đã giúp các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư ngay cả khi thị trường lao dốc. Ông tiếp tục áp dụng cách tiếp cận tương tự khi trở lại London - lần này là với tư cách là thống đốc Ngân hàng Anh.
Trong thời gian làm việc tại trụ sở chính của Ngân hàng Anh tại Phố Threadneedle, ông đã giám sát những thay đổi đáng kể về cách thức hoạt động của tổ chức. Vào đầu nhiệm kỳ của mình, Ngân hàng Anh đã chịu trách nhiệm quản lý tài chính sau khi Cơ quan Dịch vụ Tài chính bị bãi bỏ.
Ông được ghi nhận là người hiện đại hóa Ngân hàng Anh, xuất hiện thường xuyên hơn nhiều trên các phương tiện truyền thông so với người tiền nhiệm của mình.
Năm 2015, Ngân hàng Anh đã giảm số cuộc họp về lãi suất từ 12 xuống còn tám cuộc họp một năm và bắt đầu công bố biên bản cùng với thông báo về các quyết định về lãi suất.
Lãi suất được neo ở mức thấp kỷ lục khi ông tiếp quản, nhưng ông đã đưa ra chính sách "chủ động hướng dẫn", trong đó Ngân hàng Anh sẽ cố gắng hỗ trợ thêm cho nền kinh tế và khuyến khích cho vay bằng cách cam kết không tăng lãi suất cho đến khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống dưới 7%.
Sự nhầm lẫn về chính sách này khiến một nghị sĩ so sánh ông với "một người bạn trai không đáng tin cậy", một biệt danh tồn tại rất lâu sau khi cuộc tranh cãi ban đầu lắng xuống.
Không giống như các thống đốc trước đây thường giữ thái độ kín tiếng, ông đã có những can thiệp gây tranh cãi trước hai cuộc trưng cầu dân ý hiến pháp lớn.
Năm 2014, ông cảnh báo rằng một nước Scotland độc lập có thể phải từ bỏ quyền lực cho Vương quốc Anh nếu muốn tiếp tục sử dụng đồng bảng Anh.
Trước cuộc trưng cầu dân ý về Brexit, ông cảnh báo rằng một cuộc bỏ phiếu rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) có thể gây ra suy thoái.
Sau cuộc bỏ phiếu Brexit và sau khi David Cameron từ chức thủ tướng và đồng bảng Anh lao dốc, ông Carney đã có bài phát biểu trước toàn quốc nhằm trấn an đất nước rằng hệ thống tài chính sẽ hoạt động bình thường.
Ông mô tả đó là "ngày khó khăn nhất" trong công việc của mình, nhưng nói thêm rằng các kế hoạch dự phòng mà Ngân hàng Anh đưa ra đã phát huy hiệu quả.
Sau đó, Ngân hàng Anh đã cắt giảm lãi suất từ 0,5% xuống 0,25% - và khởi động lại chương trình nới lỏng định lượng để hỗ trợ nền kinh tế.
Tuần cuối cùng của ông vào tháng 3/2020 chứng kiến sự khởi đầu của giai đoạn cấp tính nhất của đại dịch Covid - Ngân hàng Anh đã cắt giảm lãi suất 0,5% để hỗ trợ nền kinh tế và ông Carney nói với cả nước rằng cú sốc kinh tế "sẽ chỉ là tạm thời".
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Jerome Powell, chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (trái) và ông Mark Carney
Thời gian làm việc tại ngân hàng đã mang lại cho ông Carney nhiều kinh nghiệm trong việc đối phó với Tổng thống Donald Trump - người không chỉ áp mức thuế cao đối với Canada kể từ khi trở lại nắm quyền vào tháng 1/2025 mà còn gợi ý rằng Mỹ nên sáp nhập quốc gia láng giềng yếu hơn của mình.
Từ năm 2011 đến năm 2018, ông Carney là chủ tịch của Ban ổn định tài chính, nơi điều phối công việc của các cơ quan quản lý trên toàn thế giới, trao cho ông vai trò quan trọng trong phản ứng toàn cầu đối với các chính sách của chính quyền Trump đầu tiên.
Ông thường xuyên tham dự các hội nghị G20, và có góc nhìn cận cảnh về ông Trump trên trường quốc tế.
Ông cũng được biết đến là người ủng hộ tính bền vững của môi trường. Năm 2019, ông trở thành đặc phái viên của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu và năm 2021 đã thành lập Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng không - một nhóm các ngân hàng và tổ chức tài chính hoạt động để chống lại biến đổi khí hậu.
Tham vọng chính trị của ông đã được đồn đoán trong nhiều năm, nhưng cho đến gần đây, người đàn ông 59 tuổi này vẫn gạt bỏ ý tưởng đó.
"Sao tôi không trở thành một chú hề diễn xiếc nhỉ?" ông ấy nói với phóng viên vào năm 2012.
Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi ông Trudeau từ chức vào tháng 1/2025 sau khi bộ trưởng tài chính của ông, Chrystia Freeland rời khỏi nội các, gây ra một cuộc tranh cãi trong đảng, cùng với sự ủng hộ trong các cuộc thăm dò dành cho ông Trudeau giảm mạnh, khiến thủ tướng tuyên bố từ chức.
Các báo cáo cho thấy ông Trudeau đã có ý định thay thế bổ nhiệm ông Carney thay cho bà Freeland ở vị trí tài chính.
Bà Freeland - một người bạn của ông Carney - thậm chí đã đua với ông trong cuộc đua thay thế ông Trudeau. Nhưng ông Carney đã giành chiến thắng áp đảo, xem mình là người có đủ năng lực nhất để đối đầu với ông Trump - người đã áp mức thuế quan đối với hàng hóa của Canada.
"Tôi biết cách giải quyết khủng hoảng," ông Carney nói trong một cuộc tranh luận về lãnh đạo vào cuối tháng trước.
"Trong một tình huống như thế này, bạn cần có kinh nghiệm về giải quyết khủng hoảng, bạn cần có kỹ năng đàm phán."
