Tòa án Tối cao Mỹ không cho phép chính quyền ông Trump dừng giải ngân khoản thanh toán của USAID cho các tổ chức viện trợ nước ngoài.
Với 5 trên 9 phiếu thuận, Tòa án Tối cao Mỹ ngày 5/3 đồng ý duy trì phán quyết của thẩm phán tòa án liên bang Amir Ali ở thủ đô Washington, trong đó yêu cầu chính quyền Tổng thống Donald Trump nhanh chóng thanh toán những hợp đồng đã hoàn thành cho các nhà thầu và bên nhận tài trợ từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).
Tuy nhiên, tòa án không nêu rõ thời hạn số tiền này phải được giải ngân. Phán quyết của tòa lưu ý rằng do thời hạn giải ngân theo lệnh của tòa án ở Washington đã qua, các tòa án cấp thấp hơn nên "làm rõ những nghĩa vụ mà chính phủ phải thực hiện để đảm bảo tuân thủ phán quyết".
Phán quyết vấp phản đối gay gắt từ bốn thẩm phán bảo thủ Tòa án Tối cáo. Thẩm phán Samuel Alito tự hỏi liệu có thể cho phép một thẩm phán liên bang có quyền buộc chính phủ Mỹ phải chi 2 tỷ USD tiền thuế của người dân cho các khoản viện trợ nước ngoài hay không.
"Câu trả lời chắc chắn là không, nhưng đa số thành viên tòa án này dường như nghĩ khác. Tôi rất sửng sốt", ông nói.
Người biểu tình ủng hộ USAID tại Washington ngày 3/2. Ảnh:
Reuters
" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 407.869px; box-sizing: border-box; text-rendering: optimizelegibility; width: 680px; float: left; display: table; -webkit-box-pack: center; justify-content: center; background: rgb(240, 238, 234); text-align: center; position: relative;">
Người biểu tình ủng hộ USAID tại Washington ngày 3/2. Ảnh:
Reuters
Thẩm phán Ali ngày 13/2 yêu cầu chính quyền ông Trump giải ngân khoản tiền gần 2 tỷ USD muộn nhất ngày 26/2 cho các khoản thanh toán của USAID. Tuy nhiên, quyền tổng cố vấn pháp lý Sarah Harris của ông Trump trong hồ sơ gửi Tòa án Tối cao ngày 3/3 cho rằng cần chặn lệnh của thẩm phán Ali. Harris lập luận phán quyết của thẩm phán cho thấy bên tư pháp đang vượt thẩm quyền và khiến chính quyền có quá ít thời gian để xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán.
Tổng thống Mỹ ngày 24/1 thông báo đình chỉ hầu hết viện trợ nước ngoài. Ông giải thích rằng chính quyền muốn xem xét lại chi tiêu để đảm bảo nguồn tiền được phân phối phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trên hết".
Chính quyền Trump chưa bình luận về phán quyết của Tòa án Tối cao.
USAID được thành lập năm 1961 theo Đạo luật Viện trợ nước ngoài được quốc hội Mỹ thông qua và có ngân sách gần 43 tỷ USD. Đây là cơ quan độc lập, cung cấp hỗ trợ cho các nước có tầm quan trọng chiến lược, các quốc gia đối mặt nguy cơ xung đột, cũng như viện trợ xóa đói giảm nghèo, bệnh tật và đáp ứng các nhu cầu nhân đạo khác. USAID cũng giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế và có đủ năng lực tham gia thương mại thế giới.
USAID đã lọt vào tầm ngắm của Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo. Ông Musk tháng trước mô tả USAID là "tổ chức tội phạm", cáo buộc cơ quan này tham gia các hoạt động bất chính và đang tiến hành các động thái quyết liệt để tinh giản nhân sự cũng như ngân sách.