Thơ Đường là một trong những thể thơ hay bởi cảm xúc chân thật và những thông điệp ý nghĩa mà mỗi tác phẩm mang lại. Nó còn là nơi giải bày nỗi lòng của các thi nhân xưa và nay.
Thơ Đường luật (thơ luật Đường) là thể thơ Đường có từ thời nhà Đường ở Trung Quốc. Thể thơ này phát triển mạnh mẽ tại quê hương của nó và lan rộng ra các nước lân cận. Nó có tên gọi khác là thơ cận thể để phân biệt với thơ cổ thể và có hệ thống 5 quy tắc vô cùng phức tạp như niêm, luật, đối, vần và bố cục.
Có thể nói, những bài thơ Đường là tinh hoa của văn học Trung Quốc bởi nó lưu giữ được nét văn hóa của dân tộc và ngày càng phát triển mạnh mẽ. Mỗi một bài thơ Đường đều chất chứa niềm đau, nỗi buồn, tình người,... phản ánh được những suy ngẫm, triết lý sâu xa về thời cuộc, về cảnh đẹp thiên nhiên, tình yêu và con người.
“Thảo lục Trường Môn yểm,
Đài thanh Vĩnh Hạng u.
Sủng di tân ái đoạt,
Lệ lạc cố tình lưu.
Đề điểu kinh tàn mộng,
Phi hoa giảo độc sầu.
Tự liên xuân sắc bãi,
Đoàn phiến phục nghinh thu.”
Dịch thơ - Trang Y Hạ
“Trường Môn cỏ biếc lối đi
Thâm u Vĩnh Hạng xanh rì rêu phong
Ái ân bị cướp đau lòng
Châu rơi tình cũ nhớ mong đêm dài
Mộng khuya sợ tiếng chim bay
Cánh hoa tơi tả lòng ray rứt sầu
Sắc xuân còn có chi đâu
Gượng cầm quạt cũ đón màu nắng thu.”
Việt Nam cũng là một đất nước có nền thơ ca lâu đời, nên khi thơ Đường du nhập vào nước ta, nó trở nên thân thuộc và gần gũi với tầng lớp nho sĩ, trí thức. Thể thơ này nhanh chóng được những người yêu thích ca đón nhận và Việt hóa không ngừng. Từ ngôn ngữ cho đến nội dung, nó mang một nét gì đó rất riêng của dân tộc Việt, góp phần làm phong phú cho nền thi ca nước nhà.
Đã bấy lâu nay bác tới nhà.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta.
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen lá đá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông rợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc,
Thương nhà mỏi miệng cái da da.
Dừng chân đứng lại trời non nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta.
Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phần
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không.
Kháng chiến gian lao một chặng đường
Anh hùng liệt sỹ sáng bao gương
Bền gan, vững chí qua mưa nắng
Bất khuất, kiên cường vượt tuyết sương
Muôn thuở, danh thơm ngời đất nước
Ngàn đời tên tuổi rạng quê hương
Cháu con mãi mãi luôn ghi nhớ
Ơn lớp người xưa đã dẫn đường
Rượu bầu thơ túi cứ an nhiên
Thênh thang trời đất sống như tiên
Kệ thằng danh lợi lòng không lụy
Mặc đứa giàu sang dạ chẳng phiền
Gối bóng trăng khuya vờn đỉnh núi
Tựa làn gió nhạt thoảng bên hiên
Thế gian một kiếp sầu ai oán
Bốn cửa nhân sinh thỏa nhãn tiền
Cần Thơ nắng trải ngất ngây tình
Nhẹ lướt du thuyền ngoạn cảnh xinh
Bổng tiếng đàn bầu vương nét cọ
Xề câu vọng cổ bén duyên mình
Cầu vươn sừng sững, chim vờn bóng
Nước chảy miên man, cá giỡn hình
Vẳng giọng hò ai da diết lạ
Hay là nhắn gọi đất hồi sinh .
Chiều xuân Hà Nội gió riêu riêu
Tháp bút mờ xa rựng ráng chiều
Nắng sót bừng soi đường phố cũ
Trăng ngời rắc hạt bức tường rêu
Long Biên sừng sững con rồng thép
Sông Nhị lung linh giải lụa điều
Cây cối xanh tươi mầm nảy nụ
Bờ xa ríu rít tiếng chim kêu